1707
Gelderse Landdagsrecessen 1581-1798
Inleiding
2 De Gelderse Landdagen en hun recessen ten tijde van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de Bataafse Republiek
laatste wijziging 25-01-2023
11.982 beschreven archiefstukken
509 gedigitaliseerd
totaal 509 bestanden
Inventaris
1593
Landdag 17 maart - 30 maart 1593 te Zutphen
a. Deze landdag komt voor in 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 316 r. 390 r. (scan 611-759); in 0012 Gelderse Rekenkamer, inv. nr. S 3 (scan 575-650); 0003 Kwartier van Nijmegen, inv. nr. 613; 0005 Kwartier van Zutphen, inv. nr. 1385.
b. De exemplaren van de Rekenkamer, van het Kwartier van Nijmegen en van het Kwartier van Zutphen bevatten naast het reces verscheidene bijlagen; deze ontbreken in het exemplaar van de stad Arnhem. 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4750, Bijlagen tot de Landdags- en Kwartiersrecessen, en inv. nr. 4826, Brieven, ingekomen bij, en minuten van brieven, uitgegaan van de Landschap en van het Kwartier van Veluwe, bevatten een groot aantal bijlagen en correspondentie die betrekking hebben op de landdag van maart 1593.
c. (waarschuwing dateringen veteri-novo)
b. De exemplaren van de Rekenkamer, van het Kwartier van Nijmegen en van het Kwartier van Zutphen bevatten naast het reces verscheidene bijlagen; deze ontbreken in het exemplaar van de stad Arnhem. 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4750, Bijlagen tot de Landdags- en Kwartiersrecessen, en inv. nr. 4826, Brieven, ingekomen bij, en minuten van brieven, uitgegaan van de Landschap en van het Kwartier van Veluwe, bevatten een groot aantal bijlagen en correspondentie die betrekking hebben op de landdag van maart 1593.
c. (waarschuwing dateringen veteri-novo)
d. Evenals in 1592 werden "gedeputierden" ofwel "gecommittierden ad causas" benoemd. In 1592 hadden dezen enkel nog tot taak kleinere zaken en particuliere rekesten af te handelen; zie de regesten 030 (1592) en 050 (1592). Soortgelijke commissies zijn trouwens al vanaf tenminste 1581 actief, maar zonder speciale benaming, zie bijvoorbeeld de regesten 055 (1581) en 056 (1581). Hier, in 1593, zien we voor het eerst "Gedeputeerden ad causas" die onder deze benamning, naast de kleinere zaken en rekesten, ook de uiteindelijke besluitvorming op de Landdag in klein comité voor hun rekening nemen, zoals later vast gebruik werd. Zie 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 328 r. apostille (scan 635), zie de de Inleiding, paragraaf 2.3.2., en zie de regesten 021 (1593) en 024 (1593).
e. Mettertijd werd het tevens usance dat dit klein comité onder leiding van de directeuren stond, doorgaans de hoogste ambtenaren binnen hun respectieve kwartier. Deze directeuren zijn hier nog niet geheel herkenbaar als leiders van de "Gedeputeerden ad causas", maar wel valt op dat twee van hen, zowel 'directeur' als lid van de "Gedeputeerden ad causas", ook hier al de hoogste kwartierlijke ambtenaren zijn, namelijk de burggraaf van Nijmegen en de landdrost van Zutphen; zie de regesten 005 (1593) en 021 (1593) en de Inleiding, paragraaf 2.3.2.
e. Mettertijd werd het tevens usance dat dit klein comité onder leiding van de directeuren stond, doorgaans de hoogste ambtenaren binnen hun respectieve kwartier. Deze directeuren zijn hier nog niet geheel herkenbaar als leiders van de "Gedeputeerden ad causas", maar wel valt op dat twee van hen, zowel 'directeur' als lid van de "Gedeputeerden ad causas", ook hier al de hoogste kwartierlijke ambtenaren zijn, namelijk de burggraaf van Nijmegen en de landdrost van Zutphen; zie de regesten 005 (1593) en 021 (1593) en de Inleiding, paragraaf 2.3.2.
17 maart
001 Comparanten ter Landdag
Kwartier van Nijmegen
Ridderschap:
Bartholdt (Bartelt) van Gendt, heer van Loenen (Loehnen) en Wolferen, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (1578-1595)
Cornelis van Gendt (Gent), heer van Meinerswick (Meijnerswijck Meinerswijck (Meynerswyck), in 1591-1614 burggraaf, richter en dijkgraaf van Nijmegen
Johan van Gendt (Gent), ambtman in Over-Betuwe
Derick (Dederick, Derck) Vijgh (Vieghe,Viech), heer tot Soulen (Zoelen, Soelen), ambtman van Neder-Betuwe en richter van Tiel en Zandwijk
Goessen (Goossen, Goosen) van Varick (Vaerick, Varyck), rekenmeester in de Gelderse Rekenkamer (1580-1623)
Johan (Jan) van Gendt (Gent), heer tot Oijen (Oyen, Oyhen) en Dieden (Dyden)
Reiner (Reyner) van Dort (Dorth), heer tot Varick (Vaerick, Varyck)
Arndt (Adriaan, Adriaen) de Cock (Kock) van Delwijnen, heer tot Wadenoijen, voormalig ambtman en dijkgraaf van Zaltbommel en de Tieler- en Bommelerwaarden, later richter en dijkgraaf van Wageningen
Walraven van Haeften, heer tot Haeften
Henrick van Beinhem (Beynhem, Beinum, Beinhum, Beinhom), heer tot Appelenburch (Appelenborch)
Aernt (Arndt) van Welderen
Johan van Gent (Gendt) tot Winssen
Henrick (Hynrick) van Boenenborch (Bonenburch) genaamd van Honsteyn (Honstein, Hontsteen, Hontstein), voormalig burggraaf en dijkgraaf van Nijmegen (1566-1575)
Dederick (Derick) van Eyl
Henrick van Hemert
Steden:
stad Nijmegen:
Henrick Swarthamel
Henrick (Henderyck Henrich, Hendrick) de (die) Beijer
Tiel:
Peter Boszus
Roeloff (Roedolph Rodolph) van Ommeren
Zaltbommel:
mr. Henrick de Bije, secretaris
Kwartier van Zutphen:
Ridderschap:
Seino (Zeino, Zeno, Seyno) van Dort(t), heer te Dort(t), landdrost van Zutphen en schout van Lochem
Steden:
stad Zutphen: "die Magistraet der stat Zutphen" (geen namen opgegeven); aanwezig blijkt Adam Caldenbach, richter van Zutphen (zie Nota bene).
Kwartier van Nijmegen
Ridderschap:
Bartholdt (Bartelt) van Gendt, heer van Loenen (Loehnen) en Wolferen, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (1578-1595)
Cornelis van Gendt (Gent), heer van Meinerswick (Meijnerswijck Meinerswijck (Meynerswyck), in 1591-1614 burggraaf, richter en dijkgraaf van Nijmegen
Johan van Gendt (Gent), ambtman in Over-Betuwe
Derick (Dederick, Derck) Vijgh (Vieghe,Viech), heer tot Soulen (Zoelen, Soelen), ambtman van Neder-Betuwe en richter van Tiel en Zandwijk
Goessen (Goossen, Goosen) van Varick (Vaerick, Varyck), rekenmeester in de Gelderse Rekenkamer (1580-1623)
Johan (Jan) van Gendt (Gent), heer tot Oijen (Oyen, Oyhen) en Dieden (Dyden)
Reiner (Reyner) van Dort (Dorth), heer tot Varick (Vaerick, Varyck)
Arndt (Adriaan, Adriaen) de Cock (Kock) van Delwijnen, heer tot Wadenoijen, voormalig ambtman en dijkgraaf van Zaltbommel en de Tieler- en Bommelerwaarden, later richter en dijkgraaf van Wageningen
Walraven van Haeften, heer tot Haeften
Henrick van Beinhem (Beynhem, Beinum, Beinhum, Beinhom), heer tot Appelenburch (Appelenborch)
Aernt (Arndt) van Welderen
Johan van Gent (Gendt) tot Winssen
Henrick (Hynrick) van Boenenborch (Bonenburch) genaamd van Honsteyn (Honstein, Hontsteen, Hontstein), voormalig burggraaf en dijkgraaf van Nijmegen (1566-1575)
Dederick (Derick) van Eyl
Henrick van Hemert
Steden:
stad Nijmegen:
Henrick Swarthamel
Henrick (Henderyck Henrich, Hendrick) de (die) Beijer
Tiel:
Peter Boszus
Roeloff (Roedolph Rodolph) van Ommeren
Zaltbommel:
mr. Henrick de Bije, secretaris
Kwartier van Zutphen:
Ridderschap:
Seino (Zeino, Zeno, Seyno) van Dort(t), heer te Dort(t), landdrost van Zutphen en schout van Lochem
Steden:
stad Zutphen: "die Magistraet der stat Zutphen" (geen namen opgegeven); aanwezig blijkt Adam Caldenbach, richter van Zutphen (zie Nota bene).
1707 Gelderse Landdagsrecessen 1581-1798
Inventaris
1593
Landdag 17 maart - 30 maart 1593 te Zutphen
17 maart
001
Comparanten ter Landdag
Kwartier van Nijmegen
Ridderschap:
Bartholdt (Bartelt) van Gendt, heer van Loenen (Loehnen) en Wolferen, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (1578-1595)
Cornelis van Gendt (Gent), heer van Meinerswick (Meijnerswijck Meinerswijck (Meynerswyck), in 1591-1614 burggraaf, richter en dijkgraaf van Nijmegen
Johan van Gendt (Gent), ambtman in Over-Betuwe
Derick (Dederick, Derck) Vijgh (Vieghe,Viech), heer tot Soulen (Zoelen, Soelen), ambtman van Neder-Betuwe en richter van Tiel en Zandwijk
Goessen (Goossen, Goosen) van Varick (Vaerick, Varyck), rekenmeester in de Gelderse Rekenkamer (1580-1623)
Johan (Jan) van Gendt (Gent), heer tot Oijen (Oyen, Oyhen) en Dieden (Dyden)
Reiner (Reyner) van Dort (Dorth), heer tot Varick (Vaerick, Varyck)
Arndt (Adriaan, Adriaen) de Cock (Kock) van Delwijnen, heer tot Wadenoijen, voormalig ambtman en dijkgraaf van Zaltbommel en de Tieler- en Bommelerwaarden, later richter en dijkgraaf van Wageningen
Walraven van Haeften, heer tot Haeften
Henrick van Beinhem (Beynhem, Beinum, Beinhum, Beinhom), heer tot Appelenburch (Appelenborch)
Aernt (Arndt) van Welderen
Johan van Gent (Gendt) tot Winssen
Henrick (Hynrick) van Boenenborch (Bonenburch) genaamd van Honsteyn (Honstein, Hontsteen, Hontstein), voormalig burggraaf en dijkgraaf van Nijmegen (1566-1575)
Dederick (Derick) van Eyl
Henrick van Hemert
Steden:
stad Nijmegen:
Henrick Swarthamel
Henrick (Henderyck Henrich, Hendrick) de (die) Beijer
Tiel:
Peter Boszus
Roeloff (Roedolph Rodolph) van Ommeren
Zaltbommel:
mr. Henrick de Bije, secretaris
Kwartier van Zutphen:
Ridderschap:
Seino (Zeino, Zeno, Seyno) van Dort(t), heer te Dort(t), landdrost van Zutphen en schout van Lochem
Steden:
stad Zutphen: "die Magistraet der stat Zutphen" (geen namen opgegeven); aanwezig blijkt Adam Caldenbach, richter van Zutphen (zie Nota bene).
Kwartier van Nijmegen
Ridderschap:
Bartholdt (Bartelt) van Gendt, heer van Loenen (Loehnen) en Wolferen, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (1578-1595)
Cornelis van Gendt (Gent), heer van Meinerswick (Meijnerswijck Meinerswijck (Meynerswyck), in 1591-1614 burggraaf, richter en dijkgraaf van Nijmegen
Johan van Gendt (Gent), ambtman in Over-Betuwe
Derick (Dederick, Derck) Vijgh (Vieghe,Viech), heer tot Soulen (Zoelen, Soelen), ambtman van Neder-Betuwe en richter van Tiel en Zandwijk
Goessen (Goossen, Goosen) van Varick (Vaerick, Varyck), rekenmeester in de Gelderse Rekenkamer (1580-1623)
Johan (Jan) van Gendt (Gent), heer tot Oijen (Oyen, Oyhen) en Dieden (Dyden)
Reiner (Reyner) van Dort (Dorth), heer tot Varick (Vaerick, Varyck)
Arndt (Adriaan, Adriaen) de Cock (Kock) van Delwijnen, heer tot Wadenoijen, voormalig ambtman en dijkgraaf van Zaltbommel en de Tieler- en Bommelerwaarden, later richter en dijkgraaf van Wageningen
Walraven van Haeften, heer tot Haeften
Henrick van Beinhem (Beynhem, Beinum, Beinhum, Beinhom), heer tot Appelenburch (Appelenborch)
Aernt (Arndt) van Welderen
Johan van Gent (Gendt) tot Winssen
Henrick (Hynrick) van Boenenborch (Bonenburch) genaamd van Honsteyn (Honstein, Hontsteen, Hontstein), voormalig burggraaf en dijkgraaf van Nijmegen (1566-1575)
Dederick (Derick) van Eyl
Henrick van Hemert
Steden:
stad Nijmegen:
Henrick Swarthamel
Henrick (Henderyck Henrich, Hendrick) de (die) Beijer
Tiel:
Peter Boszus
Roeloff (Roedolph Rodolph) van Ommeren
Zaltbommel:
mr. Henrick de Bije, secretaris
Kwartier van Zutphen:
Ridderschap:
Seino (Zeino, Zeno, Seyno) van Dort(t), heer te Dort(t), landdrost van Zutphen en schout van Lochem
Steden:
stad Zutphen: "die Magistraet der stat Zutphen" (geen namen opgegeven); aanwezig blijkt Adam Caldenbach, richter van Zutphen (zie Nota bene).
Datering:
1593 maart 17
Notabene:
a. Uit 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 328 r., blijkt dat Cosijn van der Hell en Arnt van de Wal compareren voor het Kwartier van Zutphen. Geen van beiden komt voor in de comparantenlijst.
b. Casijn (Cosijn, Cosin) van der Hell compareert hier, en ook in 1591, voor het Kwartier van Zutphen, en wordt namens het Zutphense kwartier afgevaardigd naar de Staten-Generaal, zie regest 161 (1593); in vroegere jaren compareerde hij voor Veluwe, zie de landdagen van november 1587, maart 1588 en juli 1590.
c. Uit 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 345 r. (scan 669) blijkt dat Adam Caldenbach, richter van Zutphen, staande de vergadering in een commissie ter vereffening van de schulden van Overijssel wordt benoemd. Hij maakte dus deel uit van de delegatie van de stad Zutphen, waarvan de comparantenlijst geen individuele namen geeft.
d. Uit 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 372 r. (scan 723) blijkt dat ook Carll (Carl, Karel) Vijgh, jonkheer tot Soulen (Zoelen), aanwezig moet zijn geweest, omdat hij staande de vergadering wordt afgevaardigd naar de Staten-Generaal, al komt hij niet voor op de comparantenlijst. Zie regest 161 (1593).
b. Casijn (Cosijn, Cosin) van der Hell compareert hier, en ook in 1591, voor het Kwartier van Zutphen, en wordt namens het Zutphense kwartier afgevaardigd naar de Staten-Generaal, zie regest 161 (1593); in vroegere jaren compareerde hij voor Veluwe, zie de landdagen van november 1587, maart 1588 en juli 1590.
c. Uit 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 345 r. (scan 669) blijkt dat Adam Caldenbach, richter van Zutphen, staande de vergadering in een commissie ter vereffening van de schulden van Overijssel wordt benoemd. Hij maakte dus deel uit van de delegatie van de stad Zutphen, waarvan de comparantenlijst geen individuele namen geeft.
d. Uit 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 372 r. (scan 723) blijkt dat ook Carll (Carl, Karel) Vijgh, jonkheer tot Soulen (Zoelen), aanwezig moet zijn geweest, omdat hij staande de vergadering wordt afgevaardigd naar de Staten-Generaal, al komt hij niet voor op de comparantenlijst. Zie regest 161 (1593).
Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4696
Folionummer:
317 r. - 318 v. (scan 613-616)
laatste wijziging 13-01-2023
laatste wijziging 25-01-2023
11.982 beschreven archiefstukken
509 gedigitaliseerd
totaal 509 bestanden
Kenmerken
laatste wijziging 25-01-2023
11.982 beschreven archiefstukken
509 gedigitaliseerd
totaal 509 bestanden