0757
Anti-Revolutionaire Partij (ARP), Kiesvereniging Wageningen
Inleiding
2. Geschiedenis van de archiefvormer
0757 Anti-Revolutionaire Partij (ARP), Kiesvereniging Wageningen
Inleiding
2.
Geschiedenis van de archiefvormer
laatste wijziging 03-04-2019
Onderstaande is grotendeels gebaseerd op de publicatie Wegwijs in de A.R. Partij door W.R. van der Sluis (1964) en Parlementaire geschiedenis van Nederland door J. Bosman & A. van Kessel (2011)
Antirevolutionair was een 19e-eeuwse politieke storming die zich keerde tegen de ideeën van de Franse Revolutie. Al voor de oprichting van de Anti-Revolutionaire Partij in 1879 bestond al een groot aantal kiesverenigingen met gelijksoortige ideeën, onder het leiderschap van Abraham Kuyper (1837-1922) sloten veel van deze verenigingen zich aan bij de landelijke partij.
De ARP kende een gecompliceerde en federale structuur. Kort na de oprichting van de partij stond boven de kiesverenigingen alleen het Centraal Comité, het landelijk bestuur. In de loop van de jaren werd het partijapparaat steeds verder uitgebreid. Op het gemeentelijk niveau stond de kiesvereniging. Tot het takenpakket van de kiesvereniging behoorde het verrichten werkzaamheden ten behoeve van de verkiezing van de leden van de gemeenteraad en het kiezen van afgevaardigden voor de Staten- en Kamercentrale.
Mede dankzij de federatieve opbouw bestond bij de ARP een hechte samenhang tussen landelijke, provinciale en gemeentelijke politiek. Brochures met documentatie, zoals die bijvoorbeeld door de Dr. Kuyperstichting werden uitgegeven, waren niet in de laatste plaats bestemd voor gebruik in de plaatselijke kiesverenigingen. Deze brochures informeerde de leden over de standpunten van de partij over specifieke thema's, maar nog belangrijker de richting van de koers die de gehele partij de komende periode zou voeren.
Antirevolutionair was een 19e-eeuwse politieke storming die zich keerde tegen de ideeën van de Franse Revolutie. Al voor de oprichting van de Anti-Revolutionaire Partij in 1879 bestond al een groot aantal kiesverenigingen met gelijksoortige ideeën, onder het leiderschap van Abraham Kuyper (1837-1922) sloten veel van deze verenigingen zich aan bij de landelijke partij.
De ARP kende een gecompliceerde en federale structuur. Kort na de oprichting van de partij stond boven de kiesverenigingen alleen het Centraal Comité, het landelijk bestuur. In de loop van de jaren werd het partijapparaat steeds verder uitgebreid. Op het gemeentelijk niveau stond de kiesvereniging. Tot het takenpakket van de kiesvereniging behoorde het verrichten werkzaamheden ten behoeve van de verkiezing van de leden van de gemeenteraad en het kiezen van afgevaardigden voor de Staten- en Kamercentrale.
Mede dankzij de federatieve opbouw bestond bij de ARP een hechte samenhang tussen landelijke, provinciale en gemeentelijke politiek. Brochures met documentatie, zoals die bijvoorbeeld door de Dr. Kuyperstichting werden uitgegeven, waren niet in de laatste plaats bestemd voor gebruik in de plaatselijke kiesverenigingen. Deze brochures informeerde de leden over de standpunten van de partij over specifieke thema's, maar nog belangrijker de richting van de koers die de gehele partij de komende periode zou voeren.
De Gemeenteraadsverkiezingen van 1958 vormen een interessante periode in de geschiedenis van de Anti-Revolutionaire kiesvereniging te Wageningen. Landelijk had de partij enige verliezen geleden en ook binnen de gemeente leek de positie van de partij vanaf de linkerzijde in gevaar te komen. De lokale afdeling van de PvdA voer een verkiezingsprogramma specifiek gericht op de confessionele stemmer binnen de gemeente grenzen. (inv. nr.19) Als reactie hierop besloten de Christelijke Historische Unie (CHU) en ARP gezamenlijk tot een lijst te komen voor deze gemeenteraadsverkiezingen. Gezamenlijk haalden de twee partijen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 1958 25% van de stemmen in de gemeente, een verlies van 2% ten opzichte van de bij elkaar opgetelde resultaten van de twee partijen van de gemeenteraadsverkiezingen in 1953. Maar mede dankzij de tegenvallende resultaten van de PvdA bleven de verhoudingen tussen de confessionele en socialisten grotendeels gelijk. Ook de daaropvolgende gemeenteraadsverkiezingen bleven ARP en CHU gezamenlijk optrekken tijdens de gemeenteraadsverkiezingen.
Met het toenemen van de ontkerkelijking in Nederland in de jaren zestig en zeventig, 'ontzuilde' Nederland. Confessionele organisaties, zowel politieke als maatschappelijke, hadden veel van hun vroegere aanhang verloren. Deze grotere maatschappelijke ontwikkeling had ook zijn uitwerking op de verhoudingen in de gemeenteraad van Wageningen. De Katholieke Volkspartij (KVP), sinds het samengaan van ARP en CHU de tweede confessionele partij van Wageningen verloor tussen 1958 en 1970 bijna een derde van zijn achterban. In de jaren die hierop volgen wordt veelvuldig gesproken tussen ARP, CHU en KVP over de eventuele totstandkoming van één gezamenlijke kiesvereniging, deze komt er. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 1974 namen de confessionele partijen met één lijst en één programma onder de gezamenlijke noemer Christen-Democratisch Appèl (CDA) deel aan de gemeenteraadsverkiezingen.
Met het toenemen van de ontkerkelijking in Nederland in de jaren zestig en zeventig, 'ontzuilde' Nederland. Confessionele organisaties, zowel politieke als maatschappelijke, hadden veel van hun vroegere aanhang verloren. Deze grotere maatschappelijke ontwikkeling had ook zijn uitwerking op de verhoudingen in de gemeenteraad van Wageningen. De Katholieke Volkspartij (KVP), sinds het samengaan van ARP en CHU de tweede confessionele partij van Wageningen verloor tussen 1958 en 1970 bijna een derde van zijn achterban. In de jaren die hierop volgen wordt veelvuldig gesproken tussen ARP, CHU en KVP over de eventuele totstandkoming van één gezamenlijke kiesvereniging, deze komt er. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 1974 namen de confessionele partijen met één lijst en één programma onder de gezamenlijke noemer Christen-Democratisch Appèl (CDA) deel aan de gemeenteraadsverkiezingen.
De gemeente Wageningen was hiermee een van de eerste gemeenten waar deze samenwerking tot stand kwam. Hoewel de nieuwe partij een kleine winst wist te maken tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 1974 kon de komst van het CDA geen einde maken aan de zeteldaling van de confessionele partijen in Wageningen.
laatste wijziging 15-06-2019
49 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 15-06-2019
49 beschreven archiefstukken
Kenmerken
laatste wijziging 15-06-2019
49 beschreven archiefstukken