In 1865 verscheen het Kort overzigt van het Oud Provinciaal Archief van Gelderland door Paul Nijhoff, de toenmalige provinciale archivaris. Zijn vader Isaäc Anne had vanaf 1816 letterlijk puin geruimd. In het Kort overzigt wordt trouwens maar een klein deel van het huidige archief vermeld: de kwartiersrecessen, de resolutieboeken van Gedeputeerden, de stukken door het Hof aan het Kwartier toegezonden en de verpondingskohieren, verder nog een paar losse stukken. In 1878 is het Rijksarchief in Gelderland opgericht en in de jaren daarna is er blijkbaar veel meer boven water gekomen, hoewel er grote lacunes zijn gebleven.



Omstreeks 1925 zijn door H.L. Driessen voorlopige inventarissen gemaakt. Vanaf de jaren ‘50 tot halverwege de jaren ’70 van de vorige eeuw heeft mw. dr. A.J. Maris zich grondig met deze materie bezig gehouden, niet gehinderd door haar pensionering in 1965. Dit had tot gevolg dat de voorlopige inventarissen werden verrijkt met aantekeningen, tussengevoegde nummers, supplementen, aanvullingen en aanhangsels, maar helaas voorlopig bleven. De leesbaarheid ging er zodoende niet op vooruit.

In totaal 6 m stukken zijn destijds buiten de voorlopige inventaris gebleven: 1,5 m uit het archief van de stad Zutphen en 4,5 m losse stukken, die in de jaren 1962–1963 voorlopig beschreven zijn door R. Wartena. Daarna is het werk aan de Statenarchieven in het slop geraakt tot 1995. Door fusie, digitalisering en andere ongemakken zijn de definitieve inventarissen pas in 2007 gereed gekomen.

Een deel van de stukken is in slechte staat, zodat raadpleging niet mogelijk is. Dat geldt vooral voor de bovengenoemde later beschreven stukken.

De rubriekenindeling is per kwartier gelijk, hoewel het aantal stukken per rubriek in elk kwartier verschilt. Zo vinden we in Nijmegen weinig stukken over het beheer van de geestelijke goederen en in Zutphen juist heel veel. Nijmegen heeft een extra serie verpondingskohieren en veel kaarten.



In het ideale geval zouden de archieven van de gewestelijke en kwartierlijke bestuursinstellingen in één verzamelinventaris opgenomen moeten worden.



kwartieren:

Staten van de kwartieren

Ridderschappen van de kwartieren

Appellationsgericht van het Kwartier van Zutphen



gewest:

Gecombineerd college

Gecommitteerden ter Generaliteit

College tot de Beneficiëring van Neder-Rijn en IJssel



Mijn dank gaat uit naar drs. M. van Driel, prof.dr. F. Keverling Buisman en drs. G.J. Mentink voor hun waardevolle op- en aanmerkingen.