In de eerste helft van 19e eeuw was de bemoeienis van de overheid met kerkelijke aangelegenheden, vooral het eigendom en beheer van goederen en fondsen, groot. De gouverneur - voorzitter - en enkele leden van GS hadden zitting in de Provinciale Colleges van Toezicht op de kerkelijke administratie van de Nederlandse Hervormde Kerk. Vanaf 1869 werd de overheidsbemoeienis met het toezicht op het beheer van de kerkelijke goederen en financiën beëindigd, en gingen de bevoegdheden van GS over naar het Provinciaal College (zie toegang 0048 Provinciaal College van Toezicht op het beheer der kerkelijke goederen en fondsen van de Hervormde gemeenten van Gelderland; S. 1821 nr. 13, S. 1866 nr. 10). GS/CdK bemiddelden in geschillen tussen kerkbesturen onderling en tussen kerkbesturen en andere besturen, waren intermediair tussen de plaatselijke R.-K. Kerk en de minister van Financiën (of andere bewindslieden) bij het verkrijgen van rijkssubsidie bij uitbreiding en bouw van kerken. Zij advi
seerden Den Haag met betrekking tot kerkelijke zaken en het verlenen van subsidies.

GS waren beroepsinstantie voor beslissingen van de gemeenteraad, bijvoorbeeld bij de plaatsbepaling van gebouwen voor de uitoefening van de openbare godsdienst binnen een afstand van 200 ellen van een bestaande kerk (S 1853 nr. 102).

De provincie betaalde vaak mee aan bouw en onderhoud van kerken. Dit gold ook voor torens waarvoor de burgerlijke gemeenten onderhoudsplichtig waren. Het provinciaal bestuur werd ingelicht over de vestiging van nieuwe parochies en kerkelijke gemeenten en wijzigingen in hun status, reglementering en grenzen. Het provinciaal bestuur bemoeide zich met de bestemming van voormalige klooster- en kerkelijke goederen en de overdracht van hervormde kerkgebouwen aan katholieken direct na 1813.

Zie voor de bescherming van kerkelijke monumenten inventarisnummers 6985-6999. Zie voor legaten en schenkingen ook inventarisnummers 6120-6193 en rubriek 25.