Mijn Studiezaal (inloggen)
1707
Gelderse Landdagsrecessen 1581-1798
Inleiding
1 De Gelderse Landdagen en Landdagsrecessen, 1581-1798
2 De Gelderse Landdagen en hun recessen ten tijde van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de Bataafse Republiek
3 Verklarende woordenlijst
4 Afzonderlijke boekdelen uit de series Landdagsrecessen, andere archivalia en literatuur
laatste wijziging 25-01-2023
11.982 beschreven archiefstukken
509 gedigitaliseerd
totaal 509 bestanden
Inventaris
1593 
Landdag 17 maart - 30 maart 1593 te Zutphen 
a. Deze landdag komt voor in 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 316 r. 390 r. (scan 611-759); in 0012 Gelderse Rekenkamer, inv. nr. S 3 (scan 575-650); 0003 Kwartier van Nijmegen, inv. nr. 613; 0005 Kwartier van Zutphen, inv. nr. 1385.
b. De exemplaren van de Rekenkamer, van het Kwartier van Nijmegen en van het Kwartier van Zutphen bevatten naast het reces verscheidene bijlagen; deze ontbreken in het exemplaar van de stad Arnhem. 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4750, Bijlagen tot de Landdags- en Kwartiersrecessen, en inv. nr. 4826, Brieven, ingekomen bij, en minuten van brieven, uitgegaan van de Landschap en van het Kwartier van Veluwe, bevatten een groot aantal bijlagen en correspondentie die betrekking hebben op de landdag van maart 1593.
c. (waarschuwing dateringen veteri-novo)
b. De exemplaren van de Rekenkamer, van het Kwartier van Nijmegen en van het Kwartier van Zutphen bevatten naast het reces verscheidene bijlagen; deze ontbreken in het exemplaar van de stad Arnhem. 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4750, Bijlagen tot de Landdags- en Kwartiersrecessen, en inv. nr. 4826, Brieven, ingekomen bij, en minuten van brieven, uitgegaan van de Landschap en van het Kwartier van Veluwe, bevatten een groot aantal bijlagen en correspondentie die betrekking hebben op de landdag van maart 1593.
c. (waarschuwing dateringen veteri-novo)
d. Evenals in 1592 werden "gedeputierden" ofwel "gecommittierden ad causas" benoemd. In 1592 hadden dezen enkel nog tot taak kleinere zaken en particuliere rekesten af te handelen; zie de regesten 030 (1592) en 050 (1592). Soortgelijke commissies zijn trouwens al vanaf tenminste 1581 actief, maar zonder speciale benaming, zie bijvoorbeeld de regesten 055 (1581) en 056 (1581). Hier, in 1593, zien we voor het eerst "Gedeputeerden ad causas" die onder deze benamning, naast de kleinere zaken en rekesten, ook de uiteindelijke besluitvorming op de Landdag in klein comité voor hun rekening nemen, zoals later vast gebruik werd. Zie 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 328 r. apostille (scan 635), zie de de Inleiding, paragraaf 2.3.2., en zie de regesten 021 (1593) en 024 (1593).
e. Mettertijd werd het tevens usance dat dit klein comité onder leiding van de directeuren stond, doorgaans de hoogste ambtenaren binnen hun respectieve kwartier. Deze directeuren zijn hier nog niet geheel herkenbaar als leiders van de "Gedeputeerden ad causas", maar wel valt op dat twee van hen, zowel 'directeur' als lid van de "Gedeputeerden ad causas", ook hier al de hoogste kwartierlijke ambtenaren zijn, namelijk de burggraaf van Nijmegen en de landdrost van Zutphen; zie de regesten 005 (1593) en 021 (1593) en de Inleiding, paragraaf 2.3.2.
e. Mettertijd werd het tevens usance dat dit klein comité onder leiding van de directeuren stond, doorgaans de hoogste ambtenaren binnen hun respectieve kwartier. Deze directeuren zijn hier nog niet geheel herkenbaar als leiders van de "Gedeputeerden ad causas", maar wel valt op dat twee van hen, zowel 'directeur' als lid van de "Gedeputeerden ad causas", ook hier al de hoogste kwartierlijke ambtenaren zijn, namelijk de burggraaf van Nijmegen en de landdrost van Zutphen; zie de regesten 005 (1593) en 021 (1593) en de Inleiding, paragraaf 2.3.2.
28 maart 
151 Burgemeester Engelbert van der Burcht laat namens de gravin van Nieuwenaar en Meurs weten dat de door Eijl bepleite kwestie (zie hierboven, regest 150, 1593) reeds aanhangig is bij het Hof van Gelre en Zutphen. Hij verzoekt de Landdag geen besluit te nemen zonder de partijen te horen en de zaak liever aan het Hof over te laten; en hij eist onverwijld een rapportage van het Hof over deze zaak.
1707 Gelderse Landdagsrecessen 1581-1798
Inventaris
1593
Landdag 17 maart - 30 maart 1593 te Zutphen
28 maart
151
Burgemeester Engelbert van der Burcht laat namens de gravin van Nieuwenaar en Meurs weten dat de door Eijl bepleite kwestie (zie hierboven, regest 150, 1593) reeds aanhangig is bij het Hof van Gelre en Zutphen. Hij verzoekt de Landdag geen besluit te nemen zonder de partijen te horen en de zaak liever aan het Hof over te laten; en hij eist onverwijld een rapportage van het Hof over deze zaak.
Datering:
1593 maart 28
Notabene:
a. "...Burgermr. Engelbertus van der Burch...": mr. Engelbert van der Burcht, burgemeester van Arnhem, comparant names die stad op deze landdag; zie regest 001 (1593), comparantenlijst.
b. "...Gravinne tho Numhar..." (sic): Anna Walburgis gravin van Nieuwenaar en Meurs (ca.1522-1600), weduwe van Filips van Montmorency graaf van Horn, die als medestander van Willem van Oranje op 5 juni 1568 samen met Lamoraal graaf van Egmond te Brussel werd onthoofd. Anna hertrouwde in 1569 of 1570 met haar jongere neef Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs, stadhouder van Gelderland, Utrecht en Overijssel. Met Horn woonde zij in Weert, later met Adolf van Nieuwenaar in Utrecht tot diens dood in 1589 en vanaf 1597 in Meurs. Zij stond bekend als een ijverig calvinist en wijze staatsvrouw, en bereikte een hoge leeftijd ondanks haar doorgaans slechte gezondheid. Haar enige kind, een zoon, overleed op jonge leeftijd. Haar graafschap Meurs liet zij na aan prins Maurits, die het in 1597 op de Spanjaarden heroverd had; haar graafschap Horn aan Sabina van Egmont vrouwe van Beijerland, dochter van Lamoraal van Egmont.
c. litispendentie: zie Verklarende woordenlijst.
d. Exemplaar 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 370 r. (scan 719) bevat een schrijffout in de naam van de gravin (zie b); 0012 Archief van de Gelderse Rekenkamer, inv. nr. S 3, fol. 28 r. (scan 635), 0003 Archief van het Kwartier van Nijmegen, inv. nr. 613, fol. 99 r. en 0005 Archief van het Kwartier van Zutphen, inv. nr. 1385, fol. 176 r. (scan 355) geven de juiste naam.
b. "...Gravinne tho Numhar..." (sic): Anna Walburgis gravin van Nieuwenaar en Meurs (ca.1522-1600), weduwe van Filips van Montmorency graaf van Horn, die als medestander van Willem van Oranje op 5 juni 1568 samen met Lamoraal graaf van Egmond te Brussel werd onthoofd. Anna hertrouwde in 1569 of 1570 met haar jongere neef Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs, stadhouder van Gelderland, Utrecht en Overijssel. Met Horn woonde zij in Weert, later met Adolf van Nieuwenaar in Utrecht tot diens dood in 1589 en vanaf 1597 in Meurs. Zij stond bekend als een ijverig calvinist en wijze staatsvrouw, en bereikte een hoge leeftijd ondanks haar doorgaans slechte gezondheid. Haar enige kind, een zoon, overleed op jonge leeftijd. Haar graafschap Meurs liet zij na aan prins Maurits, die het in 1597 op de Spanjaarden heroverd had; haar graafschap Horn aan Sabina van Egmont vrouwe van Beijerland, dochter van Lamoraal van Egmont.
c. litispendentie: zie Verklarende woordenlijst.
d. Exemplaar 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4696, fol. 370 r. (scan 719) bevat een schrijffout in de naam van de gravin (zie b); 0012 Archief van de Gelderse Rekenkamer, inv. nr. S 3, fol. 28 r. (scan 635), 0003 Archief van het Kwartier van Nijmegen, inv. nr. 613, fol. 99 r. en 0005 Archief van het Kwartier van Zutphen, inv. nr. 1385, fol. 176 r. (scan 355) geven de juiste naam.
Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4696
Folionummer:
370 r. (scan 719)
laatste wijziging 13-01-2023
laatste wijziging 25-01-2023
11.982 beschreven archiefstukken
509 gedigitaliseerd
totaal 509 bestanden
Kenmerken
laatste wijziging 25-01-2023
11.982 beschreven archiefstukken
509 gedigitaliseerd
totaal 509 bestanden
Westervoortsedijk 67-D
Openingstijden studiezaal