1707
Gelderse Landdagsrecessen 1581-1798
Inleiding
2 De Gelderse Landdagen en hun recessen ten tijde van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de Bataafse Republiek
laatste wijziging 25-01-2023
11.982 beschreven archiefstukken
509 gedigitaliseerd
totaal 509 bestanden
Inventaris
1584
Landdag 14 - 18 mei 1584 te Wageningen.
a. Deze vergadering vormt de uiteindelijke voortzetting van de Landdag van 14 april 1584 te Nijmegen, die nog op diezelfde dag werd afgebroken, op 18 april hervat, maar op 21 april nogmaals afgebroken.
b. Noodzakelijk voor het begrijpen van dit reces is 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4736 (boek E, Land-Zaaken 1582 - 1585), dat een aantal documenten bevat waarnaar het reces door middel van letteraanduidingen verwijst. Let op: in inv. nr. 4695 komen andere bescheiden voor met dezelfde letteraanduiding als in inv. nr. 4736 en wordt soms naar die stukken verwezen !
c. Voor een goed begrip van het op 15 mei 1584 in inv. nr. 4695, fol. 89 r. - 91 r. besproken punt 3, "op die Regierong", vanaf regest 113 (1584), is het aan te bevelen de besluitenlijst te raadplegen in inv. nr. 4735, fol. 458 r. - 463 v., opgesteld op 12 december 1583, en binnen deze lijst de afdeling "Op die Regierongh", fol. 460 r. - 462 v., alsmede het rapport van de afgevaardigden ter Staten-Generaal te Dordt in inv. nr. 4735, fol. 448 r. - 451 v., en de regesten 246 (1583) tm. 261 (1583).
Een moeilijkheid blijft dat verscheidene van de onder punt 3 "op die Regieronge" behandelde artikelen in geen van de betreffende bronnen de volledige inhoudelijke informatie bevatten. Een aantal artikelen in inv. nr. 4695 draagt een ander nummer dan de gelijkluidende bepalingen in inv. nr. 4735, fol. 460 r. - 462 v. en inv. nr. 4735, fol. 448 r. - 451 v.
Een moeilijkheid blijft dat verscheidene van de onder punt 3 "op die Regieronge" behandelde artikelen in geen van de betreffende bronnen de volledige inhoudelijke informatie bevatten. Een aantal artikelen in inv. nr. 4695 draagt een ander nummer dan de gelijkluidende bepalingen in inv. nr. 4735, fol. 460 r. - 462 v. en inv. nr. 4735, fol. 448 r. - 451 v.
d. Bijzonder in dit reces en uitzonderlijk in dit vroege stadium van de Landdag als soevereine gewestelijke regering is de werkwijze van de Landdag, met twee vanuit het Hof benoemde comparanten om de vergaderingen te 'dirigeren' en een gremium van gecommitteerden, gelijkend op de latere Landschapstafel, om namens hun respectieve kwartieren plenair overleg te voeren en in bepaalde belangrijke zaken de gezamenlijke conclusies te trekken en besluiten te formeren; zie de regesten 098, 102, 111 en 112 (1584).
14 mei
093 Opening van de Landdag: Op instigatie van kanselier Leoninus hebben de Staten-Generaal in een circulaire aan de Gelderse steden er op aangedrongen dat elke stedendelegatie te Wageningen ter Landdag zou moeten verschijnen met duidelijke, vaststaande besluiten op de vier te bespreken hoofdpunten.
1707 Gelderse Landdagsrecessen 1581-1798
Inventaris
1584
Landdag 14 - 18 mei 1584 te Wageningen.
14 mei
093
Opening van de Landdag: Op instigatie van kanselier Leoninus hebben de Staten-Generaal in een circulaire aan de Gelderse steden er op aangedrongen dat elke stedendelegatie te Wageningen ter Landdag zou moeten verschijnen met duidelijke, vaststaande besluiten op de vier te bespreken hoofdpunten.
Datering:
1584 mei 14
Notabene:
a. De circulaire werd opgesteld op basis van de melding van de commissie-Van Merode, die het vastlopen op 21 april van de Landdag te Nijmegen had gerapporteerd, en op basis van een klacht van kanselier Leoninus. Op fol. 84 v. in apostille, bij de passage over Venlo en Geldern: "B op der Cantz[lers] claegen", d.w.z. dat de circulaire van de Staten-Generaal, in het reces gemerkt met de letter B, onder meer is geschreven op basis van een klacht van Leoninus over de trage en ontoereikende besluitvorming van de steden. Vergelijk zijn klacht met zijn propositie op de Landdag van november-december 1583, regest 212 (1583) Nota bene.
b. Voor de commissie-Van Merode, die ook present was op de bijeenkomst van de Kwartieren van Nijmegen en Veluwe, 24 en 25 maart: zie regesten 002 (1584) en 034 (1584).
c. De vier hoofdpunten zijn: de verzoening met Anjou, de benoeming van Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs tot nieuwe stadhouder, de regeling van de nieuwe Raad van State met Anjou als landsheer aan het hoofd, en het vaststellen van een algemene regeling voor de contributiën en de Middelen van Consumptie.
d. Voor het rondschrijven van de Staten-Generaal, in 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4695, fol. 84 v. gemerkt met de letter B, zie 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4736, fol. 97 r. - 98 v.
e. Elbertus Leoninus (Albert de Leeuw) (Zaltbommel 1519 of 1520 - Arnhem, 6/7 dec. 1598), studeerde te Leuven, van 1548 tot en met 1580 hoogleraar in de Rechten aldaar, wegens zijn grote eruditie en zijn pragmatisch maar mild en gematigd oordeel gewild raadsman van vele vorsten en overheden; mede-ontwerper van de Pacificatie van Gent (1576), lid van de Raad van State rond aartshertog Matthias (ca.1579); koos in 1580 voor de Opstand tegen Spanje; van 28 juni 1581 tot zijn dood kanselier van Gelderland, van 10 jan. 1586 tot 1 jan. 1596 tevens lid van de nieuwe Raad van State.
b. Voor de commissie-Van Merode, die ook present was op de bijeenkomst van de Kwartieren van Nijmegen en Veluwe, 24 en 25 maart: zie regesten 002 (1584) en 034 (1584).
c. De vier hoofdpunten zijn: de verzoening met Anjou, de benoeming van Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs tot nieuwe stadhouder, de regeling van de nieuwe Raad van State met Anjou als landsheer aan het hoofd, en het vaststellen van een algemene regeling voor de contributiën en de Middelen van Consumptie.
d. Voor het rondschrijven van de Staten-Generaal, in 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4695, fol. 84 v. gemerkt met de letter B, zie 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4736, fol. 97 r. - 98 v.
e. Elbertus Leoninus (Albert de Leeuw) (Zaltbommel 1519 of 1520 - Arnhem, 6/7 dec. 1598), studeerde te Leuven, van 1548 tot en met 1580 hoogleraar in de Rechten aldaar, wegens zijn grote eruditie en zijn pragmatisch maar mild en gematigd oordeel gewild raadsman van vele vorsten en overheden; mede-ontwerper van de Pacificatie van Gent (1576), lid van de Raad van State rond aartshertog Matthias (ca.1579); koos in 1580 voor de Opstand tegen Spanje; van 28 juni 1581 tot zijn dood kanselier van Gelderland, van 10 jan. 1586 tot 1 jan. 1596 tevens lid van de nieuwe Raad van State.
Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4695
Folionummer:
84 v.
laatste wijziging 10-08-2018
laatste wijziging 25-01-2023
11.982 beschreven archiefstukken
509 gedigitaliseerd
totaal 509 bestanden
Kenmerken
laatste wijziging 25-01-2023
11.982 beschreven archiefstukken
509 gedigitaliseerd
totaal 509 bestanden