De Commissaris van de Koningin (CvdK) is van oorsprong de vertegenwoordiger van de Koning(in) in de provincie. De Commissaris wordt door de Kroon benoemd voor een periode van zes jaar. Hij kan alleen door de Kroon worden ontslagen. Hij moet zijn functie onafhankelijk en onpartijdig uitvoeren, ook al is hij meestal aangesloten bij een der politieke partijen. Hij moet zorg dragen voor een democratisch besluitvormingsproces binnen de provincie.
De CvdK treedt op als voorzitter van Provinciale Staten, maar is echter geen lid en heeft ook geen stemrecht binnen dit bestuursorgaan. Daarnaast is de Commissaris voorzitter en lid van het college van Gedeputeerde Staten. Hierin heeft hij wel stemrecht en is zelfs zijn stem doorslaggevend als de stemmen staken. Tevens kan de Commissaris één of meerdere specifieke taken vervullen in het college van Gedeputeerde Staten.

Hiernaast is de Commissaris van de Koningin de vertegenwoordiger van de provincie bij officiële gelegenheden. Representatie en communicatie met bijvoorbeeld verschillende bestuursorganen en het Koninklijk Huis vormen dan ook een belangrijk onderdeel van zijn taak. De Commissaris is de belangenbehartiger van de provincie bij de rijksoverheid en voorziet andere overheidsorganen van advies. Ook binnen de provinciale organisatie dient de Commissaris als adviseur voor uiteenlopende beleidsterreinen.