0644
Toneelgroep Theater
Inleiding
2. Beknopte geschiedenis 1953-1989
N.B. De gegevens voor deze beknopte geschiedenis van Toneelgroep Theater zijn, tenzij anders vermeld, overgenomen uit: 25 jaar spelen met Theater/ red. W. van Heusden en H. Cannegieter.-Arnhem, 1978.
N.B. De gegevens voor deze beknopte geschiedenis van Toneelgroep Theater zijn, tenzij anders vermeld, overgenomen uit: 25 jaar spelen met Theater/ red. W. van Heusden en H. Cannegieter.-Arnhem, 1978.
4. Activiteiten
0644 Toneelgroep Theater
Inleiding
4.
Activiteiten
laatste wijziging 17-09-2014
De doelstelling van Theater, zoals in de statuten omschreven, was nader uitgewerkt in het in 1952 opgestelde "Theater-profiel". Volgens dit stuk is de taak van het regionaal toneel:
- het brengen van een hoeveelheid voorstellingen, die in ale opzichten de concurrentie met de gezelschappen uit de grote steden kan doorstaan;
- het benaderen van die lagen van de bevolking die nog niet voor het toneel gewonnen zijn, met alle middelen die Theater ten dienste staan;
- het winnen van de jeugd;
- het vormen van een culturele band met het publiek en tevens het publiek op alle mogelijke manieren deelgenoot maken van het werk van het gezelschap.
- het brengen van een hoeveelheid voorstellingen, die in ale opzichten de concurrentie met de gezelschappen uit de grote steden kan doorstaan;
- het benaderen van die lagen van de bevolking die nog niet voor het toneel gewonnen zijn, met alle middelen die Theater ten dienste staan;
- het winnen van de jeugd;
- het vormen van een culturele band met het publiek en tevens het publiek op alle mogelijke manieren deelgenoot maken van het werk van het gezelschap.
Toen Toneelgroep Theater opgericht werd, was het de bedoeling overal in de provincies Gelderland en Overijssel te spelen. In de praktijk is dit niet haalbaar gebleken. Wel zijn er in de loop der jaren meer schouwburgen gekomen in het oosten van Nederland, waardoor er ook grotere producties gespeeld kunnen worden. Behalve deze provincies werd er ook in de rest van het land gespeeld.
Een uitvloeisel van het streven het toneel in de provincie te brengen, was de bemoeienis met de toneelgroep "Het Zuidelijk Toneel". In 1958 dreigde dit toneelgezelschap opgeheven te worden, waarmee de subsidie voor een spreidingsgezelschap in zuid-Nederland verloren zou gaan. De Theater-directie nam daarop het Zuidelijk Toneel over en vormde in september 1958 "Ensemble". In september 1960 kon de leiding van Ensemble aan een eigen directie worden overgedragen.
Afgezien van de goede betaling was er de grote publicitaire waarde. Vele niet-schouwburgbezoekers kwamen er door de televisie-toneelproducties toe de Theater-spelers in schouwburgen te gaan zien. Een ander initiatief in de periode De Vries was "Theatertje": een groepje Theater-mensen, die met een cabaretesk programma van toneelfragmenten en liedjes tijdens lunchpauzes in fabrieken en bedrijven optraden om de mensen spelenderwijs te interesseren voor toneel en schouwburg.
Om ook kinderen kennis te laten maken met het toneel kwam er het plan voor een jeugdfestival. Behalve toneel zouden ook andere kunstvormen op een ontspannen, informele wijze aan bod komen, gekoppeld aan professionele uitvoeringen. In 1959 vond het eerste "Jeugdfestival van Velp" plaats. Na een paar jaar raakten steeds meer buitenstaanders erbij betrokken. Zij gaven het idee een andere wending, waarmee de belangstelling van Toneelgroep Theater sterk afnam.
Toch vond men bij Toneelgroep Theater dat de vormende contacten tussen het gezelschap en (jeugdig) publiek moesten blijven bestaan. Zo ontstond in 1964 het idee van de "Speciale Programma's" (SP's). In de SP's praatten acteurs en actrices over hun vak en opvattingen met het publiek, waarna speciaal hiertoe geprogrammeerde scenes of karakteristieke eenacters werden gespeeld. In 1965 vond de premiere van de eerste SP plaats. De SP's bleven de eerste jaren van hun bestaan veelal introductieprogramma's voor theatervoorstellingen * .
Een duidelijk aanwijsbare verandering kwam met SP's waarin problemen van de scholieren werden behandeld. Men kwam tot de conclusie dat er projecten moesten komen waarbij door middel van toneel direct op de problemen van de scholieren werd ingegaan. Zo ontstond "Theater op School" (TOS). TOS bracht "persoonlijkheidsvormend" toneel voor brugklasleerlingen. De eerst voorstelling vond in 1974 plaats.
In het eerste seizoen na het vertrek van R. de Vries 1962/63 vond de eerste kleine zaalproductie plaats. Deze werden vertoond in de toneelzaal van de Arnhemse toneelschool. De werkelijke opbloei van het kleine zaalrepertoire kwam met de komst van het eigen huis van Toneelgroep Theater: "Theater aan de Rijn".
In oktober 1966 hadden de eerste premieres van de kleine zaalproducties in Theater aan de Rijn plaats. Het huistheatertje was precies wat Toneelgroep Theater sinds de oprichting in 1953 had gewild: een plek in de plaats van vestiging waar zij de bevolking informeel kon ontmoeten, haar ideeën kon laten zien in een directe wisselwerking.
Naast eigen producties werden en worden in Theater aan de Rijn ook optredens van anderen geprogrammeerd; zo werden met name aan eigen beginnende acteurs en regisseurs en daarnaast aan amateurs mogelijkheden geboden om zich te presenteren en te ontwikkelen.
7. Aanwijzingen voor het gebruik
laatste wijziging 14-01-2023
426 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 14-01-2023
426 beschreven archiefstukken
Kenmerken
laatste wijziging 14-01-2023
426 beschreven archiefstukken