Menu

De chat is beschikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 13:00 en 16:00 uur. Is de chat offline? Bekijk onze Veelgestelde vragen of stel uw vraag via ons contactformulier.

Uw zoekacties: Hof van Gelre en Zutphen

0124 Hof van Gelre en Zutphen

Archieftoegang

Hier vindt u de inventaris van een archieftoegang. Hierin staat beschreven welke stukken zich in dit archief bevinden. 
 
Het nummer dat voor de titel van het archief staat is het toegangsnummer van dit archief. Het nummer dat voor de beschrijving van een stuk staat is het inventarisnummer. 
  • Bij ‘Kenmerken’ vindt u algemene informatie over dit archief
  • Bij ‘Inleiding’ vindt u achtergrondinformatie over dit archief, denk hierbij aan de openbaarheid, de archiefvormer en de oorsprong en opbouw van het archief.
  • Bij ‘Inventaris’ vindt u de lijst met beschrijvingen van stukken die zich in dit archief bevinden. 

Hoe zoekt u door een archieftoegang?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.
Onder ‘Gevonden archiefstukken’ verschijnen de beschrijvingen van stukken uit dit archief waar deze term in voorkomt. Om te zien in welk deel van het archief deze stukken zitten klikt u op ‘Inventaris’. Dor telkens te klikken op het woord/de woorden die vetgedrukt worden weergegeven komt u uit bij de (met geel gemarkeerde) zoektermen. 

Welke archieftoegangen heeft het Gelders Archief?

Bekijk het Archievenoverzicht  om te zien welke archieven zich in het Gelders Archief bevinden. Deze zijn niet allemaal geïnventariseerd en beschikbaar voor inzage. Als er geen inventarislijst beschikbaar is, is dit archief helaas nog niet in te zien. 
 

 

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
0124   Hof van Gelre en Zutphen
Inleiding
1. Auteursrechten en andere rechten
2. Openbaarheid en citeren
3. Verantwoording van de digitalisering
4. Inleiding A.J. Maris
5. Inleiding A.J. Maris als pdf-bestand
Erfgoedstuk
6. Gesproken toelichtingen
7. Bijlagen
laatste wijziging 26-03-2024
21.034 beschreven archiefstukken
3.970 gedigitaliseerd
totaal 2.488.120 bestanden
Inventaris
I. Bescheiden van algemene aard, herkomstig van het Hof van Gelre en Zutphen, 1543-1795, het Hof van Justitie, 1795-1802, en het Departementaal Gerechtshof, 1802-1811
II. Bescheiden van politieke en administratieve aard, herkomstig van het Hof van Gelre en Zutphen , 1543- 1795, en van administratieve aard, herkomstig van het Hof van Justitie, 1795-1802, en van het Departementaal Gerechtshof, 1802-1811
A. Landschaps- en Kwartierszaken
B. Zaken, rakende het gewest Gelderland als lid van de Unie (1579-1795)
C. Militaire zaken
D. Financiële zaken
E. Domeinzaken
F. Jachtzaken
N.B. De landsvorst bezat op de Veluwe het wildernisregale en de wildban; vandaar 's Hof bemoeiingen met de jacht. Zie inv.nr. 468.
G. Leenzaken
N.B. Zie inv. nos. 409-411.
H. Zaken betreffende hofgoederen
N.B. Volgens art. 7 van de Kanselarij-Ordonnantie (1547) was het Hof bevoegd kennis te nemen van alle zaken, hofhorigengoederen aangaande. Het betreft hier niet alleen hofhorige goederen en tot tynsgoederen gevrijde horige goederen van het Gelderse landsvorstelijke domein, waaronder de herengoederen op de Veluwe een voorname plaats innamen, maar ook goederen, welke onder hoven van derden behoorden. De Gelderse vorsten waren nl. q.q. oppervoogd van alle geestelijke goederen en de bewoners ervan binnen hun territoir, ook van de goederen c.a. van buitenslands gevestigde geestelijke instellingen. Voorts waren de landsvorsten erfvoogd van enige geestelijke instellingen als rechtverkrijgende van een der vroegere stichters of begunstigers, bijv. van het kapittel van Sint Marie te Utrecht. Niet-landrechtelijk vrije lieden stonden, evenals andere personae miserabiles, onder de bescherming van de landsvorst. Zie boven inv.nr. 412.
I. Tolzaken
N.B. Zie inv. nos. 413-420.
J. Muntzaken
N.B. Zie boven inv. nos. 421-438.
K. Kerkelijke zaken
L. Zaken betreffende de "ad pios usus" bestemde geestelijke goederen
M. Zaken betreffende openbare ambten en bedieningen
N. Bemoeiing met plaatselijke aangelegenheden
O. Waterstaatszaken
P. Toezicht op de voorradigheid en op de uitvoer van granen en andere levensbehoeften
Q. Toezicht op de bestrijding van de rode loop en van ziekten onder het rundvee
R. Familierechtelijke zaken
S. Justitiële zaken
1. Toezicht op de rechtspleging; bevoegdheidsgeschillen
0124 Hof van Gelre en Zutphen
Inventaris
II. Bescheiden van politieke en administratieve aard, herkomstig van het Hof van Gelre en Zutphen , 1543- 1795, en van administratieve aard, herkomstig van het Hof van Justitie, 1795-1802, en van het Departementaal Gerechtshof, 1802-1811
S. Justitiële zaken
1.
Toezicht op de rechtspleging; bevoegdheidsgeschillen
laatste wijziging 11-09-2023
14 gedigitaliseerd
totaal 2.065 bestanden
4346 "Crimineele Justitie", Antwoorden, ingekomen van de overheden van de steden, van de plattelands-districten en de heerlijkheden aangaande plaatselijke rechten en gewoonten betreffende de criminele justitie op de aanschrijving van het Hof d.d, 1569 october 22, 1569. 1 band
N.B. De antwoorden van de stad Nijmegen en van het Rijk ontbreken, Persingen uitgezonderd. Voorin staat: "Pour la Chancellerie de Gueldres et Zutphen 1598". Met een index. De aanschrijving van het Hof geschiedde op last van de hertog van Alva met het oog op de voorbereiding van de nieuwe criminele ordonnantie. Men zie inv.nr. 4348. i
4347 Tafel op de band "Crimineele Justitie", vervaardigd door de substituut-griffier C.G. Hultman, 1785. 1 deel
N.B. De tafel is in het bezit geweest van de vervaardiger C.G. Hultman. Deze werd in 1795 griffier. i
4348 "Stukken aangaande de crimineele Ordonnantie". Lastgevingen, ingekomen van de hertog van Alva, landvoogd te Brussel, aan Stadhouder, kanselier en raden tot het inwinnen van informaties omtrent de rechten en gewoonten op het stuk van de criminele justitie en tot het laten afkondigen van de criminele ordonnantie van 1570 juli 5 met de minuten van brieven, door het Hof gericht aan de regering te Brussel, en van aanschrijvingen, door het Hof gericht aan de steden, ambtlieden en banner- en onderheren daarover, alsmede de antwoorden, ontvangen van de laatstgenoemden inzake de afkondiging van de criminele ordonnantie van 1570 en enige verdere briefwisseling. De in de band opgenomen lastgevingen van Alva zijn van 1569 october 15 (betreffende inwinning van informaties over de rechten en gewoonten inzake de criminele justitie), van 1570 december 19 (laten afkondigen van de criminele ordonnantie) en 1570 februari 4 (Paas-stijl, dus: 1571; noemen van de data van afkondiging van de criminele ordonnantie), 1569-1571. Grotendeels geliasseerd geweest. 1 band
N.B. De aanschrijvingen van het Hof zijn:
1) van 1569 october 22, waarvan drie minuten, ondersch. bestemd voor alle steden, alle ambtlieden en alle banner- en onderheren (betreffende verstrekking van informaties over de rechten en gewoonten inzake de criminele justitie; men zie de antwoorden in inv.nr. 4346),
2) van 1570 october 22 (betreffende de afkondiging van de nieuwe criminele ordonnantie). De minuten van de laatste aanschrijving worden gevolgd door enige kladaantekeningen, de "Verclaronge van alle die baenneriën ende hooge heer licheyden gelegen in den Furstendomme Gelre ende Graeffschappe Zutphen ende een yder onder sijn ampt ende quartier" en de "Opteyckeninge der banner- ende onderheeren, steden ende ambtluyden, aen die wellicke geschreven wordt, als by die hieraen gehechte minuten te spueren" (volgen de namen van de brievenboden met de adressen, waar zij de brieven moesten bezorgen). Daarna volgen de antwoorden der geadresseerden. De verdere briefwisseling heeft in hoofdzaak betrekking op bezwaren van sommige geadresseerden tegen het in werking brengen van de criminele ordonnantie met het oog op bezworen privilegiën.
Opgemerkt moge worden, dat de inventaris van het Hofarchief van W. A. baron van Spaen (inv.nr. 6980) op blz. 267 melding maakt van de ordonnantie van 1570 juli 9, welke Van Spaen aan de substituut-griffier Hultman teruggegeven had. Dit stuk, dat thans ontbreekt, kan niet, zoals de inventaris aangeeft, de criminele ordonnantie, die van 5 juli is, geweest zijn, maar de ordonnantie op de manier van procederen van 9 juli 1570. Overigens ontbreekt thans eveneens de criminele ordonnantie van 1570 juli 5, waarvan W.A. van Spaen de grosse in het Hofarchief gevonden had (zie zijn Verhandeling over de crimineele ordonnantie van koning Philips in Gelderland, Arnh. 1794, blz. 1). i
4349 Verzameling van stukken over de afkondiging van de criminele ordonnantie van 1570 en de van Gelderse zijde ingebrachte bezwaren tegen het in werking stellen ervan, 1570, 1571 en 1576. Afschriften (van weinig latere tijd). 1 omslag
N.B. Gemerkt B I-III en C I-IV. De criminele ordonnantie van 1570 juli 5 is nimmer in werking getreden. i
4350 Richtlijnen, door het Hof gegeven aan de momber en de officieren van justitie voor de vervolging van doodslagers op de Veluwe, 1592. Concept en minuut. 1 omslag i
4351 Rapport van David ten Hove, momber, aan het Hof over de procedure in criminele zaken op de Veluwe, 1694. Met stukken uit de "momberscasse" van 1597 en 1665. Gehecht. 1 omslag
4352 Stukken betreffende de positie van de scherprechter van de Landschap, inzonderheid die van Hans Henrick Chalé of Calhee, tevoren scherprechter te Zutphen, 1694-1714. 1 omslag i
4353 Reglement op de kosten en misen van justitie, herzien in 1715. Met accoord, terzake getroffen tussen de Rekenkamer en de officieren van justitie in Veluwe en Veluwezoom, 1715. Extracten (van dezelfde tijd). 1 omslag
4354 Memorie in plaats van eis, aan het Hof overgegeven door de substituut-momber ter voldoening aan het landdagsreces van 1618 maart 27, tegen de magistraat van Arnhem over de judicature over uitheemse misdadigers, die in de stad of het schependom gevangen genomen worden, welke judicature de stad zich aanmatigt, 1620. 1 omslag
N.B. Deze memorie wordt vermeld in het register van lopende processen over 1598-1667, fol 72 (inv.nr. 6024), maar geen verdere stukken over deze zaak. Blijkens het memorie- en resolutieboek, 17 mei en 6 november 1611 en verder passim, beklaagde het Hof zich al jarenlang over de hierbedoelde aanmatiging van de stad Arnhem, welke als een inbreuk op de landsvorstelijke hoogheid gold. (inv.nr. 21).
4355 Resolutie van de landdag over de aanhouding en berechting van uitheemse delinquenten, waarover geschillen waren ontstaan tussen het Hof en stad Arnhem, van 1640 augustus 26. Extracten (van c. 1710). 1 omslag
4356 Stukken betreffende een ontwerp-conventie tussen de magistraat van de stad Lochem en de scholt van Lochem over de criminele rechtspleging, 1711 en ongedateerd. 1 omslag
4357 Stukken betreffende geschillen tussen de Landschap en de heer van Borculo over diens hoogheidsrechten t.o.v. de criminele jurisdictie en anderszins, 1717-1744. 1 omslag
4358 Stukken betreffende een jurisdictiegeschil tussen de magistraat van Lochem en de scholt van Lochem, 1724-1731. 1 omslag
4359 Stukken betreffende de criminele bevoegdheid van de magistraat van de stad Hattem en van de scholtis van stad en scholtambt Hattem t.a.v. delinquenten in het scholtambt en meer in het bijzonder t.a.v. uitheemse delinquenten zowel in de stad als in het scholtambt, 1750, 1751. Met retroacta van 1569 af, merendeels in afschrift. 1 omslag i
4360 Advies van de momber aan het Hof over de geschillen tussen de magistraat van de stad Doesburg en de richter van het ambt Doesburg over de criminele rechtspleging, 1754, met bijlagen. Voorts enige resolutiën en missiven van het Hof en van Hof en Rekenkamer tot beëindiging van soortgelijke geschillen, 1769.
N.B. Zie inv.nr. 504.
4361 Stukken betreffende geschillen tussen de momber en het schepengericht van Nijmegen over de criminele jurisdictie in het Rijk van Nijmegen, 1754-1769. 1 pak
N.B. Aanw. 1921.
4362 Stukken betreffende een geschil tussen de magistraat van de stad Hattem en de hoofdscholt over de criminele rechtspleging, 1768-1771. 1 omslag i
4363 Deductie voor de Landschap van de magistraat van de stad Lochem over de geschillen met de scholt van Lochem terzake van de criminele rechtspleging, met het advies van de momber hierover en bijbehorende stukken, 1773, 1774. Gehecht. 1 pak
N.B. Zie inv.nr. 506.
4364 Stukken betreffende geschillen tussen de momber en de ridderschap in het ambt tussen Maas en Waal over de criminele rechtspleging, 1775. 1 pak
4365 Stukken rakende het verzoek om gratie, ingediend door J.J. du Plessis geb. Herema de Holwinde te Driel, ten behoeve van haar echtgenoot, de overste E. du Plessis, ter dood veroordeeld te Zaltbommel wegens manslag, 1798. Afschriften (van gelijke tijd). 1 pak i
4366 Doleantiën, overgegeven door Johan van Boickholte, richter van Arnhem, over de gebreken van de lage bank van de stad Arnhem, (c. 1553). Bijgevoegd twee stukken, inhoudende de eed der Arnhemse schepenen en de emolumenten van burgemeesters en schepenen van Arnhem, (c. 1500 en c. 1540). 1 omslag i
4367 Emolumenten van de overpander in Veluwe, 1599. 1 stuk i
4368 Stukken betreffende geschillen tussen de momber en de stad Nijmegen over het recht op de criminele en civiele breuken (boeten) en over andere aangelegenheden, zoals enige percelen bos en heide in het Nederrijkse Wald en de markttol te land in het schependom, waarbij de Landschap belanghebbende is, 1620. 1 omslag
N.B. Vergel. memorie- en resolutieboek van het Hof (inv.nr. 22) 1620 october 23 en actenboek (inv.nr. 6213), fol. 298 de acte van default van 1620 november 16. i
4369 Extract uit het reces van de landdag te Zutphen van maart 1622 inzake de breuken (boeten) te Tiel en Zandwijk, 1622. Afschrift (midden 18de eeuw). 1 stuk
4370 Stukken betreffende verwikkelingen met Johan van Keppel, heer van Verwolde, naar aanleiding van de vervolging van een moordenaar, 1641. Afschriften (midden 17de eeuw). 1 omslag
N.B. Vergel. memorie- en resolutieboek van het Hof (inv.nr. 24) 1641 october 11 en november 12.
4371 Stukken betreffende het ontwerpen van een reglement op de jura en gerichtskosten in het Nijmeegse Kwartier, 1652. 1 omslag
4372 Ordonnantie van de magistraat van de stad Nijmegen inzake de processen van injurie, 1656. Afschrift (van gelijke tijd). 1 stuk
4373 Stukken betreffende het voorgevallene bij de ten uitvoerlegging van de sententie van het Hof tegen Peter Raedemaker, richter in de Bommelerwaard, tot betaling van de boeten van de appèllen, 1687. 1 omslag
4374 Stukken betreffende een geschil tussen het Hof en Johan van Welderen, ambtman en richter van Nederbetuwe, naar aanleiding van een zaak wegens spolie te Rijswijk van Jacob van Utreght c.s. tegen Godard van Eck, 1706-1708. 1 omslag
4375 Uitspraak van het Hof inzake de breuken (boeten) in de dagelijkse heerlijkheden Eck en Wiel en Maurik, 1709. Afschrift (van gelijke tijd). 1 stuk
4376 Stukken betreffende een geschil tussen het Hof en de stad Arnhem over de jurisdictie omtrent de civiele effecten van het huwelijk, 1720. 1 omslag
4377 Stukken betreffende de klacht van Hendrick Lubberdingh tegen Jan ten Broekhuys in cas van injurie, waarvan de kennisneming tussen het Hof en het gericht van Borculo in geschil is, 1726. 1 omslag
4378 Stukken betreffende de door de magistraat van Nijmegen uitgeoefende rechtsmacht in matrimoniële zaken, 1753-1767. 1 omslag
4379 Stukken betreffende pupillaire zaken te Doesburg, 1767-1768. 1 omslag
4380 Stukken betreffende de bestaande onzekerheid over de omvang van de rechten, praeëminentiën en gerechtigdheden, verbonden aan het huis en de kring van Dorth, 1794. Met retroacta van 1769-1780. 1 omslag i
4381 Brieven, memoriën en processtukken inzake de ten uitvoerlegging van een sententie, gewezen door burggraaf en twaalf schepenen van Nijmegen op het Valkhof 1557 juli 2 in beroep van de bank van Herwen en Aerdt tussen Johan van Thoeven en Henrick en Johan Eygenman, en inzake een hierbij gerezen geschil tussen Johan van Thoeven en de magistraat van Nijmegen enerzijds en ambtman en ridderschap van Overbetuwe anderzijds over de vraag, of er van Herwen en Aerdt geappelleerd kan worden op het Valkhof dan wel op de Praest in Overbetuwe, 1555-1565. 1 pak
N.B. De landvoogdes te Brussel wees drie commissarissen aan, die tezamen met drie gedeputeerden uit de Landschap 30 september 1564 beslisten, dat appèllen uit Herwen en Aerdt op het Valkhof konden worden afgedaan, mits burggraaf en schepenen van Nijmegen zouden oordelen volgens de rechtsgewoonten van Overbetuwe. In 1565 zijn er nog stukken gewisseld over de ten uitvoerlegging van de in deze zaak gevallen vonnissen. De uitspraak van 1564 september 30 is gedrukt bij (J. In de Betouw), Handvesten en onuitgegeevene charters behoorende tot de Beschrijving en Chronijk van Nijmegen, Nijm. z.j., blz. 279, naar de niet meer aanwezige grosse Vergel. casboeck I (inv.nr. 1406), blz. 246 en 294. Zie ook Regionaal Archief Nijmegen, 1 Bestuurlijk Archief der Stad Nijmegen, inv.nrs. 3258 en 3259.
4382 Stukken betreffende de appellatiën te Tiel, 1561, 1562, 1585 en 1595. 1 omslag
4383 Stukken betreffende de vraag, of de rechtspraak in appèl van het Hof mede toepasselijk is voor het land van Bergh, 1677-1691. Grotendeels geliasseerd geweest. 1 omslag
N.B. De bannerheerlijkheid Bergh had een eigen klaring.
4384 Stukken betreffende het aantekenen door Françoise Verboldt, weduwe van Peter Beeckman, in leven burgemeester van Nijmegen, van appèl tegen een Nijmeegs schepenvonnis, 1710, 1711. 1 omslag
N.B. Vergel. 's Hofs uitspraak in appèl van 25 juli 1711 (inv.nr. 6312, fol. 131); vergel. appèl-procesdossiers 1711/13 (inv.nr. 6360).
4385 Stukken betreffende de vraag, of het Hof dan wel het college van Gedeputeerde Staten van het Nijmeegse Kwartier bevoegd is om recht te doen in appèl inzake de ambtman tussen Maas en Waal tegen de weduwe en erfgenamen van Petrus de Leeuw, ontvanger, 1736. 1 omslag i
4386 Brief van hertog Willem (II) aan scholtis, burgemeesters, schepenen en raad der stad Echt, houdende voorschrift, hoe te handelen, wanneer iemand het gericht "schrikt", 1540. 1 stuk
N.B. Deze oorspr. brief heeft blijkens het liasgat tot een dossier behoord. Voor het "schrikken" of tot stilstand brengen van het gericht, vergel. dr. J. S. van Veen, in: Bijdragen en Meded. van "Gelre", XVI, 1913, blz. 55.
4387 Stukken betreffende het bemiddelend optreden van het Hof in de zaak tussen Diederick van Holthuysen als lijfgewinsheer en Catharina Duysen, weduwe, houdster van een lijfgewinsgoed, in welke zaak Catharina voorn, alle gerichten in het ambt Kriekenbeck "geschrikt" had, 1563, 1564. 1 omslag
4388 Concept-brief van het Hof aan prins Maurits naar aanleiding van een geschil tussen de stad Zaltbommel en ridderschap en geërfden van de Tielerwaard over het gevankelijk wegvoeren uit Geldermalsen van Jan Gijsbertsz., bouwman, door die van Zaltbommel en de daarop gevolgde nederdinging en stilstand der gerichtsbanken van Deil en Tuil, ongedateerd (1593). Met bijlagen (1593). 1 omslag
N.B. Het geschil dateert van kort vóór de reductie bij Gelderland van de Tielerwaard (29 maart 1593). Vergel. brieven uit en aan het Hof 1593 mei 25 (in inv.nr. 690), en brieven met het Kwartier van Nijmegen 1593 maart 14 en mei 22 (in inv.nr. 835).
4389 Memorie, door het Hof overgegeven aan de landdag over "Leen- ende Heerenguederen belangende die forme van executie derselver", 1603. Minuut. 1 omslag
4390 Ontwerp-ordonnantie, door het Hof ingediend bij de landdag, omtrent het horen en in eed nemen van getuigen, 1701. Minuut. 1 katern
2. Bemoeienis met land- en dijkrechten en aanverwante regelingen
T. Zaken, rakende de verhouding tot naburige souvereine machten
III. Bescheiden van rechterlijke aard, herkomstig van het Hof van Gelre en Zutphen, 1543-1795, het Hof van Justitie, 1795-1802 en het Departementaal Gerechtshof, 1802-1811
Deposita
Varia
Handschriften
Kaarten, tekeningen en plattegronden
laatste wijziging 26-03-2024
21.034 beschreven archiefstukken
3.970 gedigitaliseerd
totaal 2.488.120 bestanden

Kenmerken

Datering:
(1425) 1543-1811 (1902)
Auteur:
A.J. Maris, H.L. Driessen/F. Keverling Buisman (Album advocatorum)/K.J.W. Peeneman
Categorie:
laatste wijziging 26-03-2024
21.034 beschreven archiefstukken
3.970 gedigitaliseerd
totaal 2.488.120 bestanden
 
 
 

Contact

location Westervoortsedijk 67-D
     6827 AT Arnhem
     (parkeerplaats aan de
     Mercatorweg)

E-mail Contactformulier
Telefoon  Telefoon
calender2 Openingstijden studiezaal

Handige links

Disclaimer
Klachten
Privacy statement
Toegankelijkheid
Wet open overheid (WOO)