De heer Van B. (1924) uit Asch is opgegroeid met een gemengd bedrijf. Vee, landbouw en fruit op gehuurde grond. Na de oorlog heeft Van B. van een oom 3 ha. grond gekregen. Via de ruilverkaveling is het bedrijf uitgegroeid naar 10 ha., met fruit erbij. De heer Van B. vertelt over zijn leven als fruitpachter (hoogstamfruit) (oral history).
Thema’s die aan de orde komen:
Vak geleerd. Cursussen veeverloskunde en de fruitteeltvakschool en Geldermalsen. Sorteren en verpakken geleerd. ’s Winters verdiende hij samen met een zwager wat bij met snoeien in boomgaarden.
Boomgaarden. In vroeger jaren stond de Betuwe vol hoogstammen. ‘Blijver- en wijker’ systeem. Rij Goudreinetten en een rij kersen. Elk jaar werd ergens een boomgaard gepacht. In kleinere boomgaarden werden de bomen dichter op elkaar gepoot, met andere soorten appels. Langs de slootkanten werden Winterjannen en Eldense blauwe gezet; dan bracht ook de slootkant nog wat op.
Verpachtingen. In de jaren ’50 en ’60 was de helft van de bewoners fruitpachter. Van het fruit kon men niet van bestaan, dus had men er een andere baan naast. Zoals postbode, caféhouder, slager of paardenhandelaar. Verpachtingen werden met een advertentie aangekondigd en dan kwamen de kijkers langs. Soms werden er wel 50 percelen fruit verkocht. Kijkers schatten de boomgaarden op opbrengst. Goudreinetten brachten soms wel 35 kisten per boom op. Dan hoef je niet veel bomen te hebben.
Oogsten. Eerst kersen en later het harde fruit. Voor de pluk werden losse arbeiders en kleine boeren ingehuurd. Dat was geen probleem omdat er veel losse arbeiders en kleine boeren waren. Jonge plukkers pakten ladders met 40 sporten, de oudere kregen ladders met 36 sporten. De zomerappels moesten rond 20 september in de kist zitten; rond 1 oktober kwamen de latere appels. De goudreinet werd het meest geteeld.
Verkoop aan huis. Op zaterdag ging de heer van B. met paard en wagen de huizen langs met bestelde kisten appels en peren.

De heer Z. (1930) uit Brakel heeft zijn hele leven in de fruitteelt gewerkt, als arbeidskracht, pachter en eigenaar van boomgaarden. Hij vertelt over het werk in de (hoogstam) fruitteelt (oral history).
Thema’s die aan de orde komen:
Het vak geleerd. De vader van de heer Z. was een kleine tuinder. Voor het huis stonden twee hoogstambomen met stoofperen voor eigen gebruik. Ook de afgevallen peren werden verwerkt. Er ging niets weg. Toen in de oorlog de school sloot, ging de heer Z. bij tuinders aan het werk. Toen zijn oom eind jaren ’40 een aantal hoogstamboomgaarden in deelpacht kreeg, kon hij daar komen werken. Hij leerde er het vak, snoeien, maaien, spuiten, enten en plukken.
Veel werk. Onder de hoogstambomen was gras en liepen koeien. Er waren nog weinig machines en alles moest met de hand gebeuren. Gras werd nog met de zeis gemaaid. Omdat de verzorging van de boomgaarden veel werk omvatte, werd daar iemand voor aangetrokken.
Komst van struiken. Eind jaren ’40 werd begonnen met de aanplant van struiken. Die gaven een hogere productie. Er kwamen betere rassen en veel oude rassen verdwenen. Alleen de Goudreinette bleef.
De pluk. Voor de fruitpluk van het hoogstamfruit waren veel mensen nodig. Boven in de boom werden ladders tegen elkaar gezet. De plukkers liepen op de ene ladder achter elkaar aan emmers vol te plukken om vervolgens via de andere ladder naar beneden te gaan om de emmers te legen. Plukmanden werden met een houten haak aan de ladder gehangen. Die werden in kistjes voor 20 kilo geleegd. Een vrachtrijder bracht de kistjes naar de koelhuizen in Zaltbommel. Het laden op de hoge vrachtwagen was zwaarder werk dan het plukken.
Machines. Bij de komst van nieuwe machines begint de heer Z. als zelfstandige in de fruitteelt. Eerst als spuiter bij aardbeientelers, met een motorrugspuit. En hij wordt gevraagd als er gespoten, gesnoeid, geënt of geoculeerd moet worden.(Geluidsbestand ontbreekt)

In 1967 is de heer Van P. (1943) uit Maurik als zelfstandig ondernemer begonnen. Hij nam het bedrijf van zijn vader over, dat uit 3 ha. hoogstam bestond. Zijn vader had het in 1955 van diens vader overgenomen. De heer Van P. vertelt over de ontwikkelingen in het bedrijf (oral history).
Thema’s die aan de orde komen:
Ontwikkelingen in het fruitbedrijf. De heer Van P. heeft van nabij de omschakeling meegemaakt van hoogstamfruit naar laagstam. De arbeid in de hoogstam fruitteelt werd te duur. In vijf jaar, tussen 1955 en 1960 werden alle hoogstambomen vervangen door struiken. Tegelijkertijd kwam ook de techniek van insectenbestrijding in een stroomversnelling. Ook kwamen er nieuwe appelrassen, zoals Jonathan, Laxton en Lombard. Bij de peren vormt de Conference nog altijd het grootste deel van het aanbod.
Bestrijding van insecten. In de jaren ’50 en ’60 werd er volop gespoten, met middelen die nu verboden zijn, zoals DDT, kwik en koper. Er werd gespoten met sproeigeweren, waarmee men op een ladder de boom in ging. Vervolgens kwam de ton met een pomp, daarna de blower met ventilator en nu de tunnelspuit. Er is steeds minder bestrijdingsmiddel nodig. Met het sproeigeweer kwamen veel bestrijdingsmiddelen in de lucht, de bodem en het water terecht. Nu kan heel nauwkeurig gedoseerd worden en bestrijding van ziekte gebeurt veel doelgerichter. Er wordt ook sterk op gecontroleerd.
Schaalvergroting. Het bedrijf bedraagt inmiddels 100 ha. Een deel richt zich op de teelt en een ander deel op verpakking en vermarkten. Het bedrijf is on-line verbonden met de supermarkten. Die kijken met alles mee en willen over alles meepraten en meebeslissen. Ze hebben te maken met heel kritische consumenten.
Controle. De controleurs controleren alles, over alles moet verantwoording worden afgelegd. De mestboekhouding, hoeveelheid bestrijdingsmiddelen etc. De bodem, de lucht en het water zijn kostbare zaken. (Geluidsbestand ontbreekt)