Menu

De chat is beschikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 13:00 en 16:00 uur. Is de chat offline? Bekijk onze Veelgestelde vragen of stel uw vraag via ons contactformulier.

Uw zoekacties: Graven en hertogen van Gelre, graven van Zutphen

0001 Graven en hertogen van Gelre, graven van Zutphen

Archieftoegang

Hier vindt u de inventaris van een archieftoegang. Hierin staat beschreven welke stukken zich in dit archief bevinden. 
 
Het nummer dat voor de titel van het archief staat is het toegangsnummer van dit archief. Het nummer dat voor de beschrijving van een stuk staat is het inventarisnummer. 
  • Bij ‘Kenmerken’ vindt u algemene informatie over dit archief
  • Bij ‘Inleiding’ vindt u achtergrondinformatie over dit archief, denk hierbij aan de openbaarheid, de archiefvormer en de oorsprong en opbouw van het archief.
  • Bij ‘Inventaris’ vindt u de lijst met beschrijvingen van stukken die zich in dit archief bevinden. 

Hoe zoekt u door een archieftoegang?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.
Onder ‘Gevonden archiefstukken’ verschijnen de beschrijvingen van stukken uit dit archief waar deze term in voorkomt. Om te zien in welk deel van het archief deze stukken zitten klikt u op ‘Inventaris’. Dor telkens te klikken op het woord/de woorden die vetgedrukt worden weergegeven komt u uit bij de (met geel gemarkeerde) zoektermen. 

Welke archieftoegangen heeft het Gelders Archief?

Bekijk het Archievenoverzicht  om te zien welke archieven zich in het Gelders Archief bevinden. Deze zijn niet allemaal geïnventariseerd en beschikbaar voor inzage. Als er geen inventarislijst beschikbaar is, is dit archief helaas nog niet in te zien. 
 

 

beacon
 
 
Inleiding
1. Auteursrechten en andere rechten
2. Openbaarheid en citeren
3. Archief en inventarisatie
4. Verkort aangehaalde literatuur en bronnenuitgaven
5. Genealogisch overzicht
Inventaris
4. Financieel beheer
4.1. Rekeningen
N.B. Eventuele bijlagen bij rekeningen zijn in beginsel geplaatst bij de betreffende rekening(en).
4.1.1. Rekeningen tot 1473
4.1.1.1. Rentmeesters
4.1.1.1.1. Algemene (land- en overste) rentmeesters
De rekeningen van de land- en overste rentmeesters bestaan uit hun eigen rekeningen en rekeningen van (niet steeds dezelfde) subalterne rentmeesters en tollenaars. Deze onderdelen zijn samen gesommeerd in totalen-generaal voor ontvangsten en uitgaven. Aan het slot werd het saldo berekend. Soms is de afhoring vermeld (van de afhoring van de subalterne rekeningen zijn in de uitgavenrekeningen regelmatig sporen te vinden).
De rekeningen van de landrentmeester zelf bestaan min of meer standaard uit de volgende onderdelen.
Ontvangsten: extraordinaria ontvangsten van zeer uiteenlopende aard, zoals afdrachten van subalterne rentmeesters en ambtlieden, subsidies van bijvoorbeeld de koning van Engeland, boeten, buitengewone ontvangsten op de Veluwe en uit andere domeinen, beden, losgelden en brandschattingen, leningen. De uitgaven omvatten het (negatieve) saldo van de voorafgaande rekening indien de rentmeester meer dan 1 jaar gediend had; de eigenlijke varia (“bodelonen, pijpers, minstrelen, varende luiden en andere allerhande uitgaven die elders niet gerekend zijn”, zoals bouwkosten (voor zover niet lokaal afgerekend, dus met name te Rosendael, Nijmegen, Hattem); paarden; kleding; de “reysen” van hertog en hertogin (samengevat uit de keukenboeken:
in chronologische volgorde de kosten van levensonderhoud van de hofhoudingen op de opeenvolgende verblijfplaatsen, voor zover ten laste van de landrentmeester gekomen en niet door de lokale rentmeester of anderszins gedekt) en proviand (vis, vlees, wijn, graan). Bij de bepaling van het slot is vanaf 1398 (inv.nr. 2933) het saldo van de landrentmeester als richter in Veluwe betrokken. Voor 1401/1402 vgl. de rekening van het richterambt (inv.nr. 3735, fo. 7). In 1404/1405 is de rekening als richter in de landrentmeestersrekening opgenomen (inv.nr. 2950, fo. 98 e.v.).
In de 14e eeuw is te denken aan een geografisch gedeelde functie (zie inv.nrs. 2832, 2839 en 2840).
4.1.1.1.1.15. Hendrik van Steenbergen
0001 Graven en hertogen van Gelre, graven van Zutphen
Inventaris
4. Financieel beheer
4.1. Rekeningen
N.B. Eventuele bijlagen bij rekeningen zijn in beginsel geplaatst bij de betreffende rekening(en).
4.1.1. Rekeningen tot 1473
4.1.1.1. Rentmeesters
4.1.1.1.1. Algemene (land- en overste) rentmeesters
4.1.1.1.1.15.
Hendrik van Steenbergen
Een rekening van Hendrik van Steenbergen over 1369 is verloren gegaan, vgl. het citaat bij Van Hasselt, Geldersche Oudheden, 531.
2851 Rekening van heer Hendrik van Steenbergen, proost van Oudmunster te Utrecht, overste rentmeester van Gelre, van ontvangsten van uiteenlopende aard uit het hele hertogdom behalve de Veluwe (pagina 19–21), en van uitgaven (pagina 23-47).
, 1377-1379. Fotokopie. 1 deel
N.B. Origineel: Historisches Archiv Köln, 1031 Sammlung Fahne (Bestand 1031), Akten, Bd 86, S. 15-56. Door Nijhoff op het voorplat (p. 15) gedateerd “1377-1379” en dus in of na zijn tijd uit Arnhem verdwenen.
Berekening van het slot van de rekening op p. 47.
De ontvangsten (p 19-21) zijn beperkt van omvang (en meest ongedateerd (1377-1379)), wat met de politieke omstandigheden zal samenhangen. De uitgaven (p. 23-47), met name de recessen, vertonen zeer veel correcties en doorhalingen. De uitgaven zijn perceptiekosten (23), gewande en extraordinaria (25; louter 1 resp 2 summae, de laatste “1377” en “1378") en “recessus”, 1377.12.01-1379.11.18 (p 27-47, in 2 jaarsummae met als scheidingsdatum 1378.12.03, benoemd als “jaar 1377” resp. “1378”). Berekening van het slot van de rekening op p 47. De “recessen” zijn geheel van het type ”mgh kwam te .. en bleef daar … dagen en verteerde (indien van toepassing: in zijn herberge; eventueel met aanduiding van niet-gerekende zaken zoals provande of wijn; en van ten laste komen van derden van (een deel van) de kosten) … als dye partes ynhalden”; alleen 33 en 34 een paar posten voor buskruit c.a. (overigens zijn de krijgsverrrichtingen goed te volgen!); en 47 een samenvattende bedrag voor wijn, ossen en ander provande, door de proost in “1378” gekocht en in het voorafgaande ongerekend zijn. Het recessengedeelte in inv.nr. 2867, fo. 6vo-11vo, is geheel identiek in opzet, inclusief de marginale aantekeningen en verbeteringen/doorhalingen en de afsluitende post voor “ossen en ander provande die die praest gekoft heeft gelike die partes van den cokenbueke inhauden” (ibid., fo. 11vo). Alle posten zijn ditmaal van het type “mgh quam …” Het rekeningjaar is weer aangeduid als “1382”, maar loopt van 1382.12.07-1383.12.09. i
2859 Rekeningen van ontvangsten, uitgebracht door heer Hendrik van Steenbergen, 1390/1391. 1 band
N.B. De rekeningen van uitgaven van de landrentmeester over 1390/1391 zijn niet bewaard. Onder de ontvangstrekeningen wordt o.a. die van de sluiter te Gelre gemist. Een afhoring is niet vermeld.
Specificatie:
a. Rekening van Johan Stouwe, rentmeester in het ambt Goch, 1390.07.13-1391.01.01 (fo. 1-9).
b. Rekening van Peter van van den Eelt, rentmeester in het Rijk van Nijmegen en tussen Maas en Waal , 1390.01.01. 3-1391.01.01(fo. 10-17).
c. Rekening van de renten en beden in de Bommeler- en Tielerwaarden, Beesd en Rhenoy, 1390.07.24-1391.01.01 (fo. 18-27).
d. Rekening van Hendrik van Wychen, rentmeester in de Overbetuwe, 1390.07.13-1391.01.01 (fo. 28-29).
e. Rekening van Johan van der Capellen, rentmeester in het Land van Zutphen, 1390.07.13-1391.01.01 (fo. 31-35).
f. Rekening van Frederik van Ame van de tol te Lobith, 1390.07.13-1390.08.28 (fo. 36, 37).
g. Rekening van Johan Baliuwe van de tol te Lobith, 1390.08.28-1391.01.01 (fo. 38-42).
h. Rekening van Johan Vighe en Jan Jode van de tol te Nijmegen, 1390.07.17-1391.01.01 (fo. 44-47).
i. Rekening van Johan van Meerten van de nieuwe tol te Tiel, 1390.07.22-1391.01.01 (fo. 48-58).
j. Rekening van Dirk Richwinsz. van de oude en de nieuwe tol te Zaltbommel en die te Heerewaarden, 1390.07.24-1391.01.01 (fo. 60-81).
k. Rekening (van Johan van Kessel) van de tol te Ravenstein, 1390.11.27-(1391.01.01) (fo. 82-82bis).
l. Rekening van Dirk van Wussich van de tol te Mook en de ontvangsten te Middelaar, 1390.07.13-1391.01.01 (fo. 83-92).
m. Rekening van de landrentmeester zelf van buitengewone ontvangsten (fo. 94-96). i
4.1.1.1.2. Rekeningen betreffende hofhouding en algemeen bestuur: keukenboeken, reisboeken, rekeningen van hofmeesters
N.B. Zie voor de bekostiging van de hofhouding en dus het bestuur in het algemeen, ook de rekeningen van schat- en accijnsmeesters, landrentmeesters (rubriek "Extraordinaria uitgaven") en lokale functionarissen en rentmeesters. Die kunnen gegevens over het hof en dus het centrale bestuur bevatten.
"Keukenboek" is een enigszins misleidende benaming. Deze registers omvatten meer dan alleen de uitgaven van de keuken, maar zijn rekeningen van uitgaven voor het onderhoud van het hertogelijk hof (of delen daarvan). Zij zijn in het algemeen te beschouwen als bijlagen (specificaties) bij de rekeningen van de overste rentmeester. Deze "nam de keuken aan", dat wil zeggen, hij nam (de kosten van) het onderhoud op zich (voor zover dat niet door andere rendanten ter plaatse waar de hertog verbleef gedaan werd, zoals door de tollenaar te Lobith of de rentmeester van Grave en het Land van Cuijk). De keukenboeken bevatten dus ook uitgaven van meer algemene aard ten behoeve van het hertogelijk bestuursapparaat, zoals ook verantwoord in de rubriek "extraordinaria" in de rekeningen van de overste rentmeesters. De keukenboeken zijn opgebouwd per week, en daarbinnen steeds per hofambt. De keukenboeken zijn verantwoordingen van uitgaven, soms ook van ontvangst, voor de dagelijkse voeding van de hertogelijke hofhouding c.s., eventueel van achtergebleven personeelsleden bij afwezigheid van de hertog(in), of voor voeding en eventuele soldij van krijgsvolk met paarden.
Reisboeken zijn de pendant van keukenboeken voor kosten van hertog en gevolg buiten de gewone verblijfplaatsen. Zie de NB's bij afzonderlijke inv.nrs. Reisboeken zijn verantwoordingen van hertogelijke reiskosten.
Zie ook inv.nrs. 2951 en 2966.

Kenmerken

Datering:
(969) 1107-1543 (2020)
Auteur:
I.A. Nijhoff, A.H. Martens van Sevenhoven, P.J. Meij, A.H. Jenniskens, J. den Draak, M. van Driel, red. F.J.W. van Kan
 
 
 

Contact

location Westervoortsedijk 67-D
     6827 AT Arnhem
     (parkeerplaats aan de
     Mercatorweg)

E-mail Contactformulier
Telefoon  Telefoon
calender2 Openingstijden studiezaal