284 Joffer Ott en Joffer Lutgert van den Gruythuyss, gezusters, nog sterk en gezond van lijve en mogig en machtig hun 5 zinnen, zijn uit hun huis gegaan opter strate, ongehouden en ongeleid en hebben met hun vrije wil bekend dat hun uiterste wil en mening is dat alzodane testament als zij gemaakt hebben en hierna beschreven volgt door hen en hun erven achtervolgd en en volvoerd zal worden; - in den eersten bevelen en geven Joffer Ott en Joffer Lutgert voorzegd hun zielen Gode van hemelrijk en begeren begraven te worden in de kerk van de Obeservanten alhier en besetten in testament dezelve Observanten elk 3 goud gl. de moederkerk te Arnhem elk 3 goud gl. en Sente Catharinen gasthuis elk 4 goud gl.; - voorts hebben Joffer Ott en Joffer Lutgert voorzegd malkander en ook hun zuster Joffer Anna van den Gruythuyss in rechte testament besat, gemaakt en gegeven hun erve en en goed, hun van vader en moeder aanbestorven, rede en onrede, roerende en onroerende, in wat heren landen en onder wat richters, ambtluiden, scholtes en officieren die gelegen en bevonden mogen worden, geenrehande goederen daarin uitgescheiden, zo dat wie van hun drieen lest en langst leeft en in den leven blijft de opgemelde erfenis en goederen wie voorzegd staat zijn leven lang hebben, bezitten en gebruiken zal en na hun drieer dood en afsterven zullen deze erve en goederen gaan, erven en komen op hun broeders en zusters of hun erven, voorbehouden of het zaak waar dat Joffer Ott of Joffer Lutgert hylickte en in de echte staat zich ergeve, zal in den val een iegelijk met zijn aanbestorven erf en goed afgaan en dat keren en wenden waar hem lust en gelieft, doch ingeval Joffer Lutgert hylickte en Joffer Otten ongehylickt bleve, zal Joffer Lutgert van Joffer Otten voorzegd erf en goed eens hebben 200 goud gl. en daartoe alle haar gerede goederen, niet daarvan uitgescheiden; gelijkfals zal ook geschieden of zaak waar dat Joffer Ott hylickte en Joffer Lutgert ongehylickt bleve, en zal Joffer Ott van

218 Gryete Noeyen, echte huisvrouw van Johan Vermolen, tolner, gaande optes herenstrate zonder stok en zonder staf, ongehouden en ongeleid heeft verlijd en bekend dat zij tot zaligheid van haar ziel haar testament te goeder tijd van haar goederen geschickt, gemaakt en geordineerd en voor schepenen (Henrick van Poelwyck en Jacob van Tuyll) beliefd en overgegeven heeft, en is haar uiterste wil en mening dat hetzelve testament door haar en haar erven achtervolgd en volvoerd zal worden gelijk hierna beschreven; en heeft besat, gemaakt en gegeven: - in den eersten onze moeder de heilige kerk een engelloth, Sente Jan een gouden kroon, waarmee men kopen zal een pellen dwele op de hogen altaar; Sente Jan te Arnhem 6 keizers gl. ’s jaars uit de helft van haar huis en hofstede, gelegen in de Rijnstraat, geheten den Libert, erfelijk en eeuwelijk gedurende, waarvoor zij jaarlijks weit kopen en weggen daarvan bakken en spindingen zullen laten Sente Jan in de kerk des vrijdags in der vasten op de quatertemper de ene helft en de andere helft op de vrijdag in de quatertemper, die komt voor kerstmis, en daartoe te keren maken en de armen geven laten, die weggen halen zullen; en ingeval deze distributie jaarlijks op tijden en dagen woe voorzegd staat de armen niet geschiedde en daarin gebrek geviel, zo is Gryeten voorzegd uiterste wil en mening dat haar erfgenamen deze 6 keizers gl. ’s jaars tot zich nemen zullen en in Sente Peters gasthuis brengen en aldaar beleggen, waarvoor dat gasthuis een arme man of vrouw, die de erfgenamen presenteren zullen, aannemen zal, die over de andere dag een maaltijd hebben zal gelijk de andere praveners hebben en genieten; - Item de Observanten 6 rijder gl., waarvoor zij Gryete voorzegd driedertigsten na doen heer Henrick; - Sente Jan 1 rijder gl.; - de koster een snaphaan; - Item Sente Claess altaar in Sente Peters kerk haar grauwe tabberd ‘Metten uleken voeder" dat men daarvan een "koorzuifel" maken zal en dat "voeder" zal men verkopen en met het geld,

207 Comparuerunt Evert Pennynck, notarius, en Geryt Lackey met recht gebaad ter instantie van Lambert Golt om getuigenis der waarheid te geven en hebben door dwang des rechten getuigd als nabeschreven: - in den eersten heeft Evert Pennynck, notarius, voorzegd getuigd en gezegd dat hij Ao. 1556 de 10e juli door beveel des waardigen heren Wolter van Ysendorn, provisor in Over- en Nederbetuwe, zich vervoegd heeft te Elst aan heer Johan Hoicker om hem schriftelijk te citeren voor dezelve provisor tegen de 24e juli ter instantie van Lambert Golt om aan te horen hetgeen dezelve Lambert hem voorhouden zou, dewelke hem ten antwoord gaf, zeggende: hij was de provisor niet onderworpen en hield zich aan zijn kapittel te Elst; hier zijn bij-, over- en aan geweest als loffelijke getuigen Geryt Lackey en Wilhem Colthoff, daartoe zonderling geroepen en gebeden, en voorts door beveel des voorzegden waardigen heren Wolter, provisor, zich getransporteerd te Nijmegen om ook insgelijken te citeren een heer Mauritius Huest en hem niet thuis vindende, zo hij naar Arnhem gereisd was, is hij wederom ook naar Arnhem gereisd; Zo is hem de voorzegde Mauritius op gene zijde van Elst op de herenstraat, op een karre zittende met nog een ander, tegemoet gekomen, zeggende: "Ja zyt gy daer, Uwe citatie, die gy hebt, die bestaet op een andere plaetse en packt U van hyer te komen off wy werpen U een loet doer U lyff" of dergelijke woorden in effectu en terstond had een ander, die bij hem op de karre zat, een zinkroer in zijn handen en hield hetzelve op Everts voorzegd lijf; recht hadde hij hem willen doorschieten, alzo dat hij de voorzegde citatie aan de voorzegde Huest niet te werke konde geleggen; daar benevens nog anderen, op een andere karre zittende, hem gezegd en zeiden dat hij niet door Elst gaan zou, want daar waren [sommigen] die hem daar nemen zouden; - heeft Geryt Lakey getuigd en gezegd dat hij hier bij geweest en gezien en gehoord heeft dat dit aldus wie voorzegd staat waarachtig

103 Tuigt Meester Jan Blanckebiell, licentiaat, met recht besat ter instantie van de richter van Arnhem Conraet [van Mekeren] dat hij daar bij gezeten heeft op ter stadwijnhuis, waar Geryt van Herde en zal. Arnt Korthorn gespeeld hebben en een "mommenschafft" geworden en dat Geryt van Herde in het spelen Arnt Korthorn "lerssken" geheten heeft des zich Arnt Korthorn aangetagen en gezegd dat hij niet heette "lerskken"; die hem zo geheten, moesten hun moeder wel zo doen, waarop Geryt van Herde geantwoord: "heyt gy my dan myn moeder soe doen"? - zei Arnt Korthorn: "neen heer burgemeester, daer byn ick to gerynge to; dan die my soe heytt, heyt ick zyn moeder soe doen", mede zeggende: "ick byn U dyener; dyt gelt iss tot uwen besten"; - zei Herde wederom: hij begeerde des gelds niet; "dan heyt gy myn moeder soe doen"? - antwoordde Arnt voorzegd en zei: "Ick segh noch dat die ghene die my lersken heytt, heyt ick syn moeder soe doen"; waarop Herde gezegd: "soe heyt gy doer alle die stadtt"; waarop Arnt geantwoord: "soe mosten zy [...] hun moeder waell soe doen"; hebben zij beiden omtrent een pater noster lang gezwegen; - is Geryt van Herde opgevaren en zittende aan Arnts zijde heeft hij hem met de kraag van zijn "coller" genomen met de ene hand en in de andere hand een opsteker gehad, waarmede hij Arnt gestoken heeft, zeggende: "soldt gy my myn moeder soe doen heyten"? en de reize Herde en Arnt voorzegd woorden hadden is Herden jongen gelopen naar Herden rappier en dat uitgetagen en naar Arnt Korthorn gestoken en, als hij dat rappier te stukken geslagen had, is de jongen komen lopen met een opsteker; - heeft Blanckebiell met een vuist naar de jongen geslagen en gezegd: "gy boesewycht, wat woldt gy doen"? waarop de jongen geweken is en zijn Herde en de jongen in de kamer opten stadwijnhuis geweken; - heeft Arnt voorzegd een "vatbenders mes" gekregen en Herde en zijn jongen daarmede nagelopen; et juravit ad S.cta; - tuigt Goessen Lubbertss van Zutphen, 25 jaar oud wezende,