Menu

De chat is beschikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 13:00 en 16:00 uur. Is de chat offline? Bekijk onze Veelgestelde vragen of stel uw vraag via ons contactformulier.

Uw zoekacties: Graven en hertogen van Gelre, graven van Zutphen

0001 Graven en hertogen van Gelre, graven van Zutphen

Archieftoegang

Hier vindt u de inventaris van een archieftoegang. Hierin staat beschreven welke stukken zich in dit archief bevinden. 
 
Het nummer dat voor de titel van het archief staat is het toegangsnummer van dit archief. Het nummer dat voor de beschrijving van een stuk staat is het inventarisnummer. 
  • Bij ‘Kenmerken’ vindt u algemene informatie over dit archief
  • Bij ‘Inleiding’ vindt u achtergrondinformatie over dit archief, denk hierbij aan de openbaarheid, de archiefvormer en de oorsprong en opbouw van het archief.
  • Bij ‘Inventaris’ vindt u de lijst met beschrijvingen van stukken die zich in dit archief bevinden. 

Hoe zoekt u door een archieftoegang?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.
Onder ‘Gevonden archiefstukken’ verschijnen de beschrijvingen van stukken uit dit archief waar deze term in voorkomt. Om te zien in welk deel van het archief deze stukken zitten klikt u op ‘Inventaris’. Dor telkens te klikken op het woord/de woorden die vetgedrukt worden weergegeven komt u uit bij de (met geel gemarkeerde) zoektermen. 

Welke archieftoegangen heeft het Gelders Archief?

Bekijk het Archievenoverzicht  om te zien welke archieven zich in het Gelders Archief bevinden. Deze zijn niet allemaal geïnventariseerd en beschikbaar voor inzage. Als er geen inventarislijst beschikbaar is, is dit archief helaas nog niet in te zien. 
 

 

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
0001   Graven en hertogen van Gelre, graven van Zutphen
Inleiding
1. Auteursrechten en andere rechten
2. Openbaarheid en citeren
3. Archief en inventarisatie
4. Verkort aangehaalde literatuur en bronnenuitgaven
5. Genealogisch overzicht
laatste wijziging 26-03-2024
13.225 beschreven archiefstukken
5.243 gedigitaliseerd
totaal 117.690 bestanden
Inventaris
1. Graven van Zutphen
2. Graven, later hertogen, van Gelre, graven van Zutphen
3. Rechten en bezittingen
4. Financieel beheer
4.1. Rekeningen
N.B. Eventuele bijlagen bij rekeningen zijn in beginsel geplaatst bij de betreffende rekening(en).
4.1.1. Rekeningen tot 1473
4.1.2. Rekeningen 1473-1492
N.B. Rekeningen van de verschillende besturen in deze perioden. De dateringen in de beschrijvingen van de Bourgondische rekeningen zijn waar van toepassing steeds omgerekend vanuit de Paasstijl.
4.1.3. Rekeningen 1492-1543
4.1.3.1. Rentmeesters
4.1.3.2. Rekeningen verband houdend met krijgsverrichtingen
N.B. Dit gedeelte bevat voornamelijk rekeningen van ontvangst en/of uitgave wegens brandschattingen en andere schattingen in gebieden buiten het eigenlijke hertogdom gelegen; wegens in beslag genomen goederen of veroverde plaatsen; het versterken en bezet houden van steden en burchten; en van soldij aan en inkwartiering van krijgsvolk. Ook deze bescheiden zijn in dezelfde volgorde beschreven als ze in de opstelling van Nijhoff werden aangetroffen. Een groot aantal van deze rekeningen zijn geen rekeningen in de eigenlijke zin van het woord maar veeleer aantekenboeken van uitgaven a) aan krijgslieden wegens verschuldigde soldij, veelal met opneming van door dezen ingediende declaraties ("rekenongh" genoemd); en b) aan herbergiers en burgers wegens onderhoud van bij hen ingekwartierd krijgsvolk. Deze aantekenboeken hebben soms opschriften als "Scholtboick", Quytboick", "Quytonghe" e.d. Doordat de rendant hierin rekenschap aflegt van door hem gedane uitgaven hebben deze aantekenboeken in de praktijk de functie van rekeningen gekregen.
4.1.3.3. Verovering, bezetting, beheer en bestuur van door hertog Karel (tijdelijk) veroverde kastelen en heerlijkheden in en buiten Gelre
4723 Rekening van Goossen van Honseler, drost van het slot Krakau (Cracau) en de stad Krefeld, 1522.01.21-1530.08.10. 1 deel
N.B. Met resumptie van de uitgaven en ontvangsten en vermelding van het slot. Op fo. 2-3 afschrift van de akte van aanstelling, met verpanding van de inkomsten van Krakau en Krefeld, 1522. Op fo. 1 aangetekend "Pro domino duce".
Zie voor de lossing van de pandschap van Krefeld c.a., begin 1520: Nijhoff, Gedenkwaardigheden VI 2, xci-xcii. i
4724 Bijlage bij de rekening van Goossen van Honseler als drost van Krakau (Cracau) en Krefeld, ca. 1525. 1 stuk i
Rekeningen van de drosten van Anholt, 1517-1534.
N.B. Zie ook de rekeningen van de landdrost van Zutphen in inv.nr. 4865. Onder de bijlagen bij de hierna beschreven rekeningen bevinden zich rekeningen van de rentmeester van Dinxperlo.
Rekeningen van Willem Merckolff, drost van de Wildenborch, 1523-1533.
N.B. Elke rekening met resumptie van de ontvangsten en vermelding of berekening van het slot. Met 1 vastgehechte bijlage (zie ook inv.nr. 4740). Inv.nrs. 4737-4739 en 4741-4742 bevonden zich los achterin de band met rekeningen 1523-1530 (inv.nr. 4736) en zijn daaruit gelicht omdat ze waarschijnlijk geen onderdeel gevormd hebben van die band.
4743 Rekeningen van Jacob ten Starte, rentmeester, van schattingen in Salland en Twente, en van ontvangst uit goederen van de bisschop (van Utrecht) in Salland, 1521-1524. 1 band i
4744 Bijlagen bij de rekeningen van Jacob ten Start(e), rentmeester in Salland, (1521-1524). 1 omslag i
4745 Register van achterstanden van kerspels en buurschappen in Twente in de betaling van schatting aan Joachim van Wijhe, burggraaf te Nijmegen, (1523). 1 katern
N.B. Gelicht uit inv.nr. 4743, zie. daar fo. 102-103. i
4746 Rekening van heer Berend Buelsinck, pastoor te Ootmarsum, gedaan vanwege Joachim van Wijhe, burggraaf van Nijmegen, van uitgaven en ontvangsten in Twente, (1523).
N.B. Betreft vnl. de maanden 07/08. Gelicht uit inv.nr. 4743; zie daar fo. 102-103. i
Rekeningen van Bernard van der Elst, (secretaris), van ontvangsten en uitgaven in het Land van Vollenhove, 1521-1524.
4756 Rekeningen van (secretaris) Bernhard van der Elst van ontvangsten en uitgaven te Tiel, 1527-1529. 1 band
N.B. Elke rekening met resumptie van de ontvangsten en uitgaven en berekening/vermelding van het slot. Op fo. 210vo vermelding van het totale (nadelige) slot van de drie rekeningen. Op de omslag van de band aangetekend "Pro domino duce".
Zie ook inv.nr. 4753.
Specificatie:
a) Rekening van ontvangst uit geestelijke goederen, de tol te Tiel en hertogelijke renten en pachten, en van uitgaven onder andere voor herstel van het tolhuis, 1527 (fo. 1-30).
NB Tussen fo. 29 en 30 een blad uitgesneden.
b) Rekening van ontvangst onder andere van ruitergeld in Maas en Waal, brandschatting in Brabant en Utrecht, "des hertogen buidel", tynzen en dergelijke, staatpenningen in het kwartier van Nijmegen, en van uitgaven onder andere voor soldij en onderhoud van krijgsvolk tijdens en na het beleg in 1528, 1527.05-1529.05 of .06 (fo. 36-58, 63-172).
NB Voor de datering, zie fo. 178. Op fo. 36 en 113 aangetekend "Pro domino duce".
c) Rekening van ontvangst van verschillende restanten en hertogelijke renten, en van uitgaven onder andere voor soldij en onderhoud van krijgsvolk, 1529.05 of .06-1530.03 (fo. 177-211).
NB Vgl. voor datering: fo. 178 en 195 (begin) en fo. 198vo en 200vo (einde). Op fo. 177 aangetekend "Pro domino". i
4757 Bijlagen bij de rekeningen van Bernhard van der Elst te Tiel over 1527-1529, (1527-1529). 1 omslag i
Rekeningen van uitgaven van Berend van Hackfort voor werkzaamheden aan het huis Diepenheim, 1522-1525.
4760 Rekening van uitgaven aan arbeidsloon voor werkzaamheden aan het huis Lage, 1523.07.10-1524.12.24. 1 deel i
4761 Monstercedule van knechten, aangenomen om dienst te doen te Lage, 1523-1524. 1 deel i
4762 Rekeningen van uitgaven voor werkzaamheden aan het huis Rechteren en voor het garnizoen aldaar, 1523.11.30-1524.11.30. 1 deel
N.B. Specificatie:
a) Werkzaamheden, 1524.02.02-1524.11.30 (fo. 1-14).
NB Met resumptie van de uitgaven.
b) Garnizoen, 1523.11.30-1524.11.30 (fo. 21-34).
NB Op fo. 33-34 betalingen voor de bezetting te Hattem en op (het huis) Buckhorst. i
4763 Bijlagen bij de rekeningen betreffende het huis Rechteren, (1523/1524). 1 omslag i
Rekeningen en andere stukken behorend tot de administratie van Evert van Dompseler, rentmeester, van ontvangsten en uitgaven in stad en Ommelanden van Groningen, 1518-1534.
0001 Graven en hertogen van Gelre, graven van Zutphen
Inventaris
4. Financieel beheer
4.1. Rekeningen
N.B. Eventuele bijlagen bij rekeningen zijn in beginsel geplaatst bij de betreffende rekening(en).
4.1.3. Rekeningen 1492-1543
4.1.3.3. Verovering, bezetting, beheer en bestuur van door hertog Karel (tijdelijk) veroverde kastelen en heerlijkheden in en buiten Gelre
Rekeningen en andere stukken behorend tot de administratie van Evert van Dompseler, rentmeester, van ontvangsten en uitgaven in stad en Ommelanden van Groningen, 1518-1534.
laatste wijziging 08-05-2023
14 gedigitaliseerd
totaal 1.458 bestanden
4764 1518.07.25-1526.07.25 1 band
N.B. Elke rekening met resumptie van de ontvangsten en uitgaven en vermelding van het slot. Op de omslag van de band en op fo. 79 aangetekend "Pro domino duce". Verschillende bestanddelen van de band liggen los in de omslag. Met enkele meegefoliëerde tussengestoken bijlagen.
Specificatie
1518.07.25-1519.07.25 (fo. 1-16).
NB Gedaan op last van de bevelhebber Hendrik die Groiff, erfvoogd van Erkelenz.
1519.07.25-1520.07.25 (fo. 17-28).
1520.07.25-1521.07.25 (fo. 32-44).
NB Gedaan op last van de graaf van Meurs, stadhouder-generaal.
1521.07.25-1522.07.25 (fo. 45-49).
NB Gedaan op last van de graaf van Meurs, stadhouder-generaal.
1522.07.25-1523.07.25 (fo. 61-76).
NB Gedaan op last van bevelhebbers (Christoffel), graaf van Meurs en Jasper van Merwijck.
1523.07.25-1524.07.25 (fo. 79-89).
NB Gedaan op last van de stadhouder Jasper van Merwijck.
1524.07.25-1525.07.25 (fo. 91-106).
NB Gedaan op last van de stadhouder Jasper van Merwijck. Op fo. 106vo vermelding van het totale batig slot van zeven rekeningen 1518/1519-1524/1525.
1525.07.25-1526.07.25 (fo. 107-123).
NB Gedaan op last van (de stadhouder) Jasper van Merwijck (zie diens eigenhandige verklaring op fo. 122vo).
Uittreksel uit de rekening van de rentmeester Evert van Domseler van het beheer van de goederen der ballingen in de Ommelanden, 1520/1523 (fo. 138-142).
NB Met resumptie van de ontvangsten en uitgaven en vermelding van het slot. Na het slot volgen nog enkele posten. i
4765 Bijlagen bij de rekeningen over 1518/1519-1525/1526, (1518-1526) 1 omslag i
4766 1526.07.25-1534.07.24 1 band
N.B. Elke rekening met resumptie van de ontvangsten en uitgaven en vermelding/ berekening van het slot. Bij elke rekening aangetekend "Pro domino" of "Pro domino principe". Met enige tussen gestoken of vastgehechte en doorgefoliëerde bijlagen.
Specificatie:
1526.07.25-1527.07.24 (fo. 1-20).
1527.07.25-1528.07.24 (fo. 25-50).
1528.07.25-1529.07.24 (fo. 55-75).
NB Met vermelding van het totale nadelige slot van drie rekeningen 1526/1527-1528/1529.
1529/07.25-1530.07.24 (fo. 83-103).
Rekening van ontvangst van de eerste termijn van 20.000 goudgulden, door Stad en Ommelanden van Groningen op te brengen, 1530/1531 (fo. 108-133).
NB Het totale door stad en Ommelanden met de hertog overeengekomen bedrag was 40.000 goudgulden; de vervaldag van de 1e termijn was 1530.06.24.
Rekening van de "jaartax", andere toegezegde gelden in Stad en Ommelanden en van onder andere de Utrechtse goederen in Drenthe, (1530/1531) (fo. 138, 141-182).
NB Op fo. 138 als jaar vermeld "de anno (15)31". Bedoeld is 1530/1531; zie bijlage (fo. 184). Aan de rekening gaan vooraf (fo. 139-140) een aantal uitgaven door Van Domseler, gedaan uit gelden ontvangen van de jagermeester Johan Bentinck.
Rekening van de "jaartax" en andere gelden in Stad en Ommelanden en van onder andere de Utrechtse goederen in Drenthe, 1531/1532 (fo. 186-214).
NB Afgehoord 1532.08.26 (niet ondertekend). Met op fo. 213 afschrift (?) van een akte van hertog Karel over de voldoening van het nadelig slot van de rekening, (1532?).
Rekening onder andere van de "jaartax" in de Ommelanden en de Utrechtse goederen in Drenthe, 1532/1533 (fo. 225-232).
NB Afgehoord 1533.08.05. Met op fo. 228 een afschrift van een akte van hertog Karel over de voldoening van het nadelig slot, 1533. i
4767 Bijlagen bij rekeningen van Evert van Dom(p)seler, rentmeester te Groningen, 1525-1532 1 omslag
N.B. Rekening niet bepaald. i
4768 Bijlagen bij de rekeningen over 1533/1534, (1533-1534) 1 omslag i
4769 Bijlagen bij onbekende rekeningen, 1525, 1534, 1535 en z.j 1 omslag
N.B. Van deze stukken kon niet worden vastgesteld, tot welke rekening of tot welke posten ze behoren. i
4770 Rekening van de "jaartax", de nieuwe toegestane "jaartax", de Utrechtse goederen in Drenthe en andere gelden, 1533/1534 1 deel
N.B. Met resumptie van de inkomsten en uitgaven en berekening van het slot. Afgehoord 1534.07.27; opnieuw nagezien 1534.09.29 (niet ondertekend). Op fo. 43vo en 86 een authentieke verklaring van Karel van Gelre, bastaard, stadhouder (van de stad Groningen en Ommelanden), dat de uitgaven op last van hem zijn gedaan, 1534. i
4771 Brieven van hertog Karel aan Evert van Dompseler, rentmeester te Groningen, 1535 1 omslag
N.B. Bijlage bij onbekende rekeningen van Evert van Dompseler. i
4772 Kohieren en stukken betreffende de schattingen in de Ommelanden, 1525-1531 en z.j 1 pak
N.B. Specificatie:
a. Bij de rekening over 1525/1526.
b. Bij de rekening over 1526/1527.
c. Bij de rekening over 1529/1530.
d. Bij de rekening over 1530 (nl. die op fo. 108-133).
e. Waarschijnlijk bij de rekening over 1531/1532.
f. Niet duidelijk waarbij behorend. i
Kwitantie van die van Ditmarschen voor Evert van Dompseler wegens betaling van hetgeen hertog Karel hun verschuldigd was uit hoofde van een overeenkomst tot schadevergoeding voor de inbeslagname door en vanuit Groningen van aan Ditmarscher kooplieden toebehorende goederen; met retroactum, genoemde overeenkomst, 1533, 1530.
4775 Bevelschrift voor Evert van Dompseler, rentmeester te Groningen, als ontvanger van de voor mei 1532 door stad en Ommelanden van Groningen toegekende schatting, tot betaling van het door hertog Karel verschuldigde aan Boile Ripperda, raad, hoveling te Farmsum en Appingedam, 1531 1 charter
N.B. Regest: Nijhoff, Gedenkwaardigheden VI 3, 1634. i
4776 Lijsten van arbeidslonen, wekelijks betaald voor werkzaamheden aan het huis te Delfzijl, 1530-1531 31 katernen i
4777 Monstercedulen van drie afdelingen knechten (te Groningen) onder bevel van de hoplieden Willem van Arnhem, Derck van Groll en Jan Pieck, 1530.05.03-1530.06.30 12 katernen
N.B. Te Groningen: een van de katernen draagt dorsaal de aantekening "memoriale van die schuyten to Gronyngen". De betaalmeester heet Bernhard van Groningen. Blijkens diverse aantekeningen moeten de knechten onder (opper)bevel van de maarschalk (Maarten van Rossem) hebben gestaan. i
Rekeningen van Johan van Selbach, drost van Coevorden en het Land van Drenthe, 1523-1529.
N.B. Zie ook de bijlagen bij rekeningen van Gerrit van Lennep, rentmeester in Coevorden en Drenthe, 1532-1533 en van Van Selbach, 1524-1532 (inv.nr. 5042, resp. nrs. 7 en 8).
4783 Rekeningen van Maarten van Rossem, maarschalk, te Steenwijk en in Friesland, 1523, (1525). 1 band
N.B. Specificatie:
a) Rekening van ontvangst, en van uitgaven als bevelhebber te Steenwijk, 1523 (fo. 1-17).
NB Gedaan door zijn dienaar meester Hubert van Rossem. Ontvangsten van dingtalen uit dorpen bij Steenwijk en in Friesland; van de rentmeester en de stadhouder te Groningen; en van de hertog en zijn raden. Uitgaven als bevelhebber voor de bezetting en fortificatie van Steenwijk. Met resumptie van de ontvangsten en uitgaven en berekening van het slot. Op fo. 1 aangetekend "Pro domino".
b) Rekening van ontvangsten en uitgaven als ritmeester voor soldij en onderhoud van ruiters te Lochem, in Groningen en in Friesland, 1523.08.02-1523.12.25 (fo. 19-22).
NB Met resumptie van de uitgaven en ontvangsten en berekening van het slot. Afgehoord 1524.01.17 en 1525.07.22 (fo. 22vo).
c) Declaratie van uitgaven in dienst van de hertog na vertrek uit Steenwijk en Friesland, (1525) (fo. 26-31).
NB Datering: fo. 31 vermeldt een tijdsduur van bijna twee jaren. Op fo. 26 aangetekend "Pro domino". i
4784 Lijst van krijgsknechten die bij de monstering op 1523.11.08 (te Steenwijk door de maarschalk Maarten van Rossem) wegens dienst elders afwezig waren, 1523. 1 stuk
N.B. Met aantekening van latere betaling te Diever en Groningen. i
4.1.3.4. Rechterlijk-bestuurlijke ambtenaren
N.B. Een rekening van Gosen van Honseler, ambtman (en dijkgraaf) van Overbetuwe, van ontvangst en van uitgaven over 1517.10.03-1522.07.13, met resumptie van de ontvangsten en uitgaven en berekening van het slot, is gebonden bij inv.nr. 4343 (fo. 51-75).
4.1.3.5. Schattings- en accijnsrekeningen
N.B. Schattingsrekeningen en -gegevens (onder welke naam ook: bede, pondschatting, staatpenning, ruitergeld, keukengeld, wedersaat, dingtaal) en accijnsrekeningen worden ook in ambtmansrekeningen aangetroffen (zie bijv. inv.nrs. 4588 en 4600, specificatie onder C - Veluwe, en 4803 en 4806 - Nederbetuwe). Zie ook de rekeningen van de landrentmeesters (par. 4.1.3.1.1.), van heer Henrick van Gent, erfhofmeester (inv.nrs. 4505 e.v. en 4515) en de keukenboeken (par. 4.1.3.1.2.1.).
4.1.3.6. Tolontvangers
4.1.3.7. Muntmeesters
4.1.3.8. Bijlagen waarvan niet bekend is bij of tot welke rekening zij behoren
4.2. Comptabel toezicht
N.B. Zie ook de eventuele aantekeningen betreffende controle en afhoring bij de afzonderlijke rekeningen, inv.nr. 2264, specificatie sub C en inv.nr. 4236.
4.3. Overige aangelegenheden
5. Inventarissen en andere stukken betreffende het beheer van het archief
6. Stukken niet behorend tot dit archief of waarvan het verband met dit archief onduidelijk is
7. Niet bewaard gebleven charters
N.B. In de loop van de tijd zijn zeer veel archiefbescheiden uit de Gelderse landsheerlijke archieven verloren gegaan, deels al tijdens de landsheerlijke periode, deels daarna, tot aan het begin van het moderne archiefwezen in de negentiende eeuw en zelfs ook nog tijdens die periode (vgl. inv.nr. 5270 met regesten).
In de door G. van Hasselt, I.A. Nijhoff en hun opvolgers vervaardigde beschrijving van de Charterverzameling (bekend onder nr. 0243, zie inv.nrs. 5296 e.v.), is een aantal nummers opgenomen behorend tot het archief van de graven en hertogen dat tegenwoordig ontbreekt. Dit betreft vooral charters die ter hand gesteld waren aan P. Bondam, maar niet zijn teruggekeerd. Zij zijn hieronder gespecificeerd.
Daarnaast zijn in het Koninklijk Huisarchief twee inventarissen van archivalia uit het Gelderse hertogelijke archiefdepot in het kasteel te Buren bewaard gebleven. De daarin beschreven stukken zijn over het algemeen verloren gegaan. Voor regesten van deze deperdita zie inv.nr. 5270.
8. Appendix. Inventarisatie sinds de 19e eeuw
9. Concordansen
laatste wijziging 26-03-2024
13.225 beschreven archiefstukken
5.243 gedigitaliseerd
totaal 117.690 bestanden

Kenmerken

Datering:
(969) 1107-1543 (2020)
Auteur:
I.A. Nijhoff, A.H. Martens van Sevenhoven, P.J. Meij, A.H. Jenniskens, J. den Draak, M. van Driel, red. F.J.W. van Kan
Categorie:
laatste wijziging 26-03-2024
13.225 beschreven archiefstukken
5.243 gedigitaliseerd
totaal 117.690 bestanden
 
 
 

Contact

location Westervoortsedijk 67-D
     6827 AT Arnhem
     (parkeerplaats aan de
     Mercatorweg)

E-mail Contactformulier
Telefoon  Telefoon
calender2 Openingstijden studiezaal

Handige links

Disclaimer
Klachten
Privacy statement
Toegankelijkheid
Wet open overheid (WOO)