Deze week is archieftoegang 0483 familie Schimmelpenninck van der Oye beschikbaar gekomen. Hier is erg veel werk in gaan zitten voor de afdelingen Inventarisatie, Audiovisueel en Behoud. De collectie bevat veel prachtig fotomateriaal. Een bijzonder voorbeeld hiervan is inventarisnummer 1960, een familieportret van twee meisjes en een jongen die in een fotostudio poseren. Vanwege beschadiging hebben we het portret laten restaureren. In de loop van die restauratie hebben we een bijzondere ontdekking gedaan.
Aan de kleding van de jongeren op de foto is al meteen te zien dat dit een 19e-eeuws portret is. Volgens een beschrijving op de achterkant zou het gaan om William Brook Northey (1805-1880) en zijn twee zussen. Maar er waren al meteen redenen om te twijfelen aan deze identificatie. De foto is namelijk geen standaard foto zoals we die vandaag nog veel zien: het is een zogenaamde ambrotypie, een foto die op glas is ontwikkeld en daardoor erg kwetsbaar is. In dit geval was dat materiaal meteen duidelijk, want de foto was in de lijst gebarsten. Omdat de lijst langzaam uit elkaar aan het vallen was sloten de scherven niet meer goed op elkaar aan, waardoor de gezichten van de geportretteerden niet goed te zien waren.
De ambrotypie werd uitgevonden rond 1850 en was in omloop tot ongeveer 1870, waarna goedkopere en minder breekbare technieken haar vervingen. Door deze fotografische techniek was al meteen duidelijk dat het hier niet om een foto van William Brook Northey kon gaan, die in 1854 al 49 jaar oud was. De leeftijden van de personen die in de beschrijving werden genoemd kwamen dus niet overeen met die van de mensen in de afbeelding. Om te achterhalen wie de jongeren dan wel waren, zochten we naar een verband met het archief waar het stuk in zat.
De Northey familie was zelf geen tak van de familie Schimmelpenninck van der Oye. Na wat zoekwerk kwamen we erachter dat William Brook Northey getrouwd was met Agnes Boreel (1807-1880), die afkomstig was uit een adellijke familie waar de familie Schimmelpenninck van der Oye ook aan verwant was. Hierdoor kregen we al snel het idee dat de jongeren op het portret hun kinderen waren: Alfred Edward (1838-1911), Agnes Mary (1844-1912) en Sarah Emily Brook Northey (1846-1922). Qua datering zou dat ook goed aansluiten bij de periode waarin de ambrotypie in gebruik was.
Ondertussen was besloten de foto naar fotorestaurator Katrin Pietsch te sturen om te restaureren. Zo kon de beschadigde lijst vervangen worden door een beter functionerend exemplaar en konden de scherven weer goed in elkaar gepast worden. Daarvoor werd de lijst helemaal uit elkaar gehaald, werd de ambrotypie schoongemaakt, werden de scherven gefixeerd op een nieuwe glasplaat en werd de lijst weer in elkaar gezet, deels met aanvullend maar bijpassend materiaal om alles bij elkaar te houden. De oorspronkelijke glasplaat van de lijst werd daarbij vervangen.
Niet alleen zagen foto en lijst er na afloop weer prachtig uit, maar bij deze klus werd ook een bijzondere ontdekking gedaan. De papieren achterkant waarop een (niet aannemelijke) identificatie van de gezinsleden werd gegeven was namelijk niet de oorspronkelijke achterkant, maar was daar bovenop bevestigd. Bij de restauratie kwam de oorspronkelijke achterkant van de lijst naar voren. Hierop zit een etiket van de Akense fotograaf Jacob Wothly, met daarop het adres “am Theaterplatz”. Wothly verhuisde zijn studio regelmatig en alleen in 1855 was hij werkzaam aan het Theaterplatz, hierdoor kon de datering heel precies vastgesteld worden. Daarmee blijkt dat onze heridentificatie van de geportretteerden ineens nog aannemelijker is. Alfred, Agnes en Sarah waren in 1855 namelijk 17, 11 en 9, en dat sluit goed aan bij de leeftijden van de jongeren in het portret.
De familie Schimmelpenninck van der Oye zal de in Engeland wonende Brook Northey familie maar zelden hebben gezien. De kans is dus groot dat het contact verwaterde en dat bij de identificatie, vele jaren later, men niet meer zeker wist wie er op de ambrotypie stonden, alleen dat het om de Brook Northey familie moest gaan. Daarbij heeft de onbekende schrijver zich in de generatie vergist. Het is een mooie bijvangst dat we bij deze restauratie niet alleen de foto hebben hersteld, maar ook hebben weten te achterhalen wie we op de foto kunnen zien.
Doorzoek het archief van de familie Schimmelpenninck van der Oye hier: toegang 0483
Afbeeldingen:
Afbeelding 1: de ambrotypie voor restauratie; foto Katrin Pietsch
Afbeelding 2: de gebroken ambrotypie tijdens restauratie, na verwijdering uit de lijst; foto Katrin Pietsch
Afbeelding 3: montage en verzegeling van de ambrotypie op een stabiliserende glasplaat; foto Katrin Pietsch
Afbeelding 4: voor en achterzijde na de restauratie; scan door Gelders Archief
Westervoortsedijk 67-D
Openingstijden studiezaal