Rassenproeven. Proeftuin Boom en Vrucht. Beregening. Termen die je tegenkomt in de archieftoegang van de rijkstuinbouw- en rijkslandbouwconsulenten in Gelderland. De consulenten speelden een belangrijke rol in de ontwikkeling van de land- en tuinbouw vanaf circa 1900. Ze vormen een belangrijke onderdeel in het begrijpen van de recente landbouwgeschiedenis in ons land. De toegang op de archieven van de land- en tuinbouwconsulentschappen in de provincie Gelderland staat sinds kort online.
Landbouwcrisis
De grote landbouwcrisis van 1878-1885, veroorzaakt door de import van goedkoop graan en landbouwproducten uit Noord-Amerika, gaf een grote zwaai aan de ontwikkeling van de landbouw in Nederland. De overheid bemoeide zich tot dat moment nauwelijks met de landbouw. Die houding veranderde door de crisis. Enige jaren na de crisis riep de rijksoverheid de rijkslandbouw- en rijkstuinbouwleraren (later consulenten genoemd) in het leven. Ze kregen als taak om boeren voor te lichten (landbouwvoorlichting), onderzoek te bevorderen en landbouwonderwijs te organiseren.
Onrendabele boomgaarden
Wat tref je in het archief van een rijkstuinbouwconsulent zoal aan? We nemen als voorbeeld de rijkstuinbouwconsulent van Kesteren. In zijn archief bevinden zich, naast notulen van vergaderingen en jaarprogramma’s, onder meer documenten over het geven van voorlichting door middel van persberichten, radio-uitzendingen, folders en lezingen, documenten over onderzoek naar bemesting, bescherming tegen plagen en grondonderzoek. Onderwerpen als het rooien van onrendabele boomgaarden, het saneren van boomkwekerijen en het mogelijk oprichten van een lagere tuinbouwschool passeren de revue. Allemaal zaken die betrekking hebben op het verbeteren, productiever en efficiënter maken van de land- en tuinbouw.
De archieven van de consulentschappen beslaan de periode van 1913 tot en met 1993. Een uitgebreide inleiding in de archieftoegang beschrijft de institutionele geschiedenis en veranderingen van de consulentschappen in de provincie Gelderland. Bekijk de archieftoegang.
Afbeeldingen:
Kersen wegen en verdelen voor de verkoop, 1956. Dia bestemd voor de voorlichting door de Gelderse Komgrondencommissie. Bron: 0245-3139, Gelderse Komgrondencommissie, Public Domain Mark 1.0 licentie, https://permalink.geldersarchief.nl/6F98C3A04A2447A781FF2F33614CA4CB
De rijenbemester in werking op de akker, 1953. Dia bestemd voor de voorlichting door de Gelderse Komgrondencommissie. Bron: 0245-718, Gelderse Komgrondencommissie, Public Domain Mark 1.0 licentie, https://permalink.geldersarchief.nl/567262A26DE343E39BD0B6D53B3D159D.