Wat hebben het Witte kerkje van Ubbergen, de stad Zaltbommel en Geesteren met elkaar gemeen? Het zijn drie onderwerpen die terugkeren in een twintigtal tekeningen, die Coen baron Schimmelpenninck van der Oije schonk aan het Gelders Archief in 2022. De geschonken tekeningen uit de 18e en 19e eeuw hebben topografisch-historische objecten of locaties als onderwerp. We belichten drie tekeningen uit de schenking.
Het Witte Kerkje van Ubbergen
Volgens de website www.hetwittekerkjeubbergen.nl is het Witte Kerkje van Ubbergen (bij Nijmegen) meer dan 7 eeuwen oud. Het kerkje doet tegenwoordig dienst als trouw- en vergaderlocatie, expositieruimte en als ruimte voor herdenkingsdiensten. Het godsgebouw kende een roerige geschiedenis. Zo raakte het tijdens de Tachtigjarige Oorlog zwaar beschadigd. Engelbert Michaël Engelberts tekende het kerkje in 1821. Engelberts (1773-1843), geboren in Hoorn en overleden in Gendringen, was de zoon van een tekenaar en kunstverzamelaar. Hij tekende onder andere landschappen en stads- en dorpsgezichten en werkte vooral in Amsterdam.
Bommel
Zaltbommel (‘aan de Waal’ staat er nadrukkelijk onder de tekening) heette oorspronkelijk Bommel. De geschiedenis van deze stad - Hanzestad, stadsrechten in 1315 – gaat meer dan duizend jaar terug. De tekening van Johannes Hendricus Stark (1816-1901) is gemaakt ergens in de 19e eeuw. We zien de Waal met een handvol roei- en zeilboten. Her en der steekt een molen of toren uit. Centraal in de tekening staat min of meer de Sint Maartenskerk, een 15e-eeuw godshuis met de karakteristieke stompe toren. Stark was een Amsterdammer, die in de hoofdstad als kunstschilder werkte. Zijn favoriete onderwerpen waren topografische onderwerpen, stillevens en portretten.
Geesteren
Wie kent Geesteren niet? Geesteren ligt in de Achterhoek en valt onder de gemeente Berkelland. Op de tekeningen uit 1758 valt vooral de hervormde kerk met het zadeldak op. De oorsprong van die kerk gaat terug tot in de middeleeuwen. Mogelijk heeft Willem Writs de tekening gemaakt. Links onder de tekening staan de letters W.W. Willem Writs (1731-1786) was een Amsterdamse etser en tekenaar, die graag dorpsgezichten tekende. Hij was een van de oprichters van het bekende hoofdstedelijke genootschap Felix Meritis.
Tot slot
Bekijk de geschonken tekeningen, die zijn opgenomen in de Topografisch-historische Atlas – Gelders Archief (1555), inventarisnummers 142 - 159.
Afbeeldingen
Witte Kerkje van Ubbergen, 1821. Gelders Archief 1555-145, Engelbert Michaël Engelberts, Public Domain Mark 1.0, https://permalink.geldersarchief.nl/824736C2A4FF4C128CAC615B4CBEE58C
Zicht op Zaltbommel aan de Waal, 19e eeuw. Gelders Archief 1555-154, Johannes Hendricus Stark, Public Domain Mark 1.0 licentie, https://permalink.geldersarchief.nl/2AC62294A78F49589C3A7AEA52510B59.
Geesteren, 1758. Gelders Archief 1555-155, Mogelijk Willem Writs, Public Domain Mark 1.0 lic., https://permalink.geldersarchief.nl/13B521C16F5B47A7AB83E44E70FBB4DE
Westervoortsedijk 67-D
Openingstijden studiezaal