Monnikenwerk voor de zeepolder Arkemheen

Vader Wim en zoon Henk Hagoort hebben dankbaar monnikenwerk verricht met de bronuitgave van de dijkrollen van de zeepolder Arkemheen. Het gaat om de dijkrollen uit de periode 1494 – 1716, aanwezig in de collecties van het Gelders Archief. Hier plukken onder meer genealogen, streekhistorici en waterstaatkenners de vruchten van.

1356: Arkemheen ontstaat

In 1356 kregen geërfden van Putten en Nijkerk van de hertog van Gelre toestemming om een tien kilometer lange dijk aan te leggen langs de Zuiderzee. Door de bouw van de dijk ontstond de zeepolder Arkemheen, genoemd naar een groepje hoeven met de naam Archi of Ark. De hertog regelde in een dijkbrief hoe de zeepolder bestuurd moest worden en de dijk onderhouden. De inwoners van Nijkerk en Putten waren gezamenlijk verantwoordelijk voor het onderhoud van de zeedijk.

Wat zijn dijkrollen?

Welke rol speelt de dijkrol bij het onderhoud? Een dijkrol is een systematisch en nauwgezet bijgehouden register, waarin de namen van de grondeigenaren in de polder en de lengte en ligging van hun hoef- of dijkslag (het gedeelte van de dijk dat de dijkplichtige persoonlijk moest onderhouden) werden opgetekend. Aanvankelijk hield de dijkstoel of -graaf (polderbestuur) de dijkrollen bij, later gebeurde dat door dijkambtenaren. In 1607 ging het dijkbestuur over tot de heffing van morgengelden. Elke geërfde betaalde vanaf nu een vast bedrag per morgen (oppervlaktemaat) grondeigendom. 

Het werk

De auteurs hebben de teksten van de dijkrollen integraal gepubliceerd, inclusief registers van natuurlijke personen, rechtspersonen en microtoponiemen. 

Wim Hagoort promoveerde op een proefschrift over microtoponiemen in de polder Arkemheen. Henk Hagoort studeerde mediëvistiek en was onder meer directeur van de Evangelische Omroep. 

Wim Hagoort en Henk Hagoort. Bronuitgave van de dijkrollen van de zeepolder Arkemheen gemeente Nijkerk en Putten 1494-1716 aanwezig in het Gelders Archief met registers van natuurlijke personen, rechtspersonen en toponiemen. Deel 1 en 2. 498 pagina’s. Ermelo, 2020. In eigen beheer uitgegeven.

De studiezaal, waar de bronnenuitgave te raadplegen is, is in verband met de coronacrisis tot nader order dicht.   

^{Afbeelding: fragment van de dijkrol uit 1494. Bron: Gelders Archief 0324-185-0004.}