Voorbeeld van een MKB-archief: smederij Nijhuis in Oosterbeek

Het economische belang van het midden- en kleinbedrijf (MKB) in Nederland is zeer groot. Denk hierbij onder meer aan het aandeel in de export, werkgelegenheid, innovatie en het BNP. Het overgrote deel van de Nederlandse ondernemingen zijn MKB-bedrijven. Historisch bezien speelde het MKB een grote rol in plaatselijke en regionale gemeenschappen. En dan niet alleen in de couleur locale, maar het midden- en kleinbedrijf was ook van relevant voor de plaatselijke welvaart en het sociale leven. In de collectie van het Gelders Archief bevinden zich aardig wat archieven van het MKB uit de gemeenten Arnhem, Renkum, Rheden en Rozendaal. Hier belichten we een voorbeeld van een MKB-archief, waarvan de toegang nog niet zo lang geleden op onze website is gepubliceerd: Smederij J.M. Nijhuis in Oosterbeek.

Geen paarden beslaan

Johannes Marinus Nijhuis (1880-1942) begon omstreeks 1904 met een smederij in Oosterbeek. Het was geen hoefsmederij waar paarden werden beslagen, maar een werkplaats waar motoren en auto's werden gerepareerd. Bovendien verkocht de smederij haarden, kachels, fornuizen en gereedschappen. Na het overlijden van zijn vader in 1942 sloeg Johan Marinus Nijhuis jr. (1909-1999) met de hamer in de smederij. Beide smids, zo vermeldt de inleiding van de archieftoegang, wilden geen paarden beslaan "omdat het slecht voor de rug was". Het smederijbedrijf groeide na de oorlog uit tot een onderneming met tien medewerkers. Na het overlijden van de laatste eigenaar is de smederij verkocht.

Archieftoegang

Wie een blik op de archieftoegang werpt, ziet dat er zich onder andere stukken in het archief bevinden over de aankoop van land, huur, brandverzekeringen, aanleg van gasleidingen, boekhouding, enkele foto's en een handvol persoonlijk documenten. Je krijgt wel een redelijke indruk wat er allemaal kwam kijken bij het runnen van een plaatselijke smederij met personeel. De financiële administratie kan een indruk geven van de economische betekenis van de smederij voor Oosterbeek en omgeving.

_{^{Foto: Een aantal zelfstandigen (huisschilders, stucadoor) in Oosterbeek aan het begin van de 20e eeuw, waaronder smid Nijhuis. Gelders Archief 1541 - 45, Public Domain Mark 1.0 licentie, https://goo.gl/2GC3Tm.}}