Felle discussies tijdens het archiefcongres in Tatarstan. Wat is de rol van de archivaris in de toekomst ? Authenticiteitsbewaarder of alleen beheerder? Directeur Fred van Kan bericht erover en laat zijn licht erover schijnen.
" Het congres naar aanleiding van 100 jaar modern Russisch archiefwezen begon gisteren met enkele verwelkomingen. Daarvan heb ik er een uitgesproken namens de International Council on Archives. Kort tevoren waren we persoonlijk voorgesteld aan de president van Tatarstan, Rustam Minikhannov. Hij opende het congres.
"Salaris van archivaris zal drastisch moeten verbeteren"
Opvallend voor mij was dat veel sprekers deze eerste congresdag voornamelijk ingingen op de moderne digitale ontwikkelingen, zoals de elektronische handtekening, het gebruik van blockchain en records managementsystemen. Er werd heftig gediscussieerd over de rol van de archivaris. Die moest, zo vonden sommigen, ook in het digitale tijdperk met zijn ondertekening de authenticiteit van een document garanderen, zodat dit bijvoorbeeld in een rechtszaak kon worden gebruikt. Anderen waren het daar volstrekt mee oneens en meenden dat dan de salariëring van archivarissen drastisch zou moeten verbeteren. Daarbij speelt de gedachte dat de archivaris met het opnemen van archief in de bewaarplaats ook iets zegt over de de waarde van de stukken.
Dergelijke discussies spelen bij ons eigenlijk niet. Stukken bevinden zich in onze - al dan niet digitale - bewaarplaats. Daarvan kun je (digitale) kopieën krijgen en als een ander aarzelt over de authenticiteit, dan vraagt die opnieuw een kopie op. Bovendien gaat de instantie die overbrengt als archiefvormer over de inhoud, de archivaris neemt alleen maar op.
Restricties rond toegankelijkheid
Archief als erfgoed is tot nu toe nauwelijks een onderwerp. Misschien ook niet zo vreemd: de archiefinstanties in Rusland beheren vooral grote hoeveelheden twintigste-eeuws archief. Daarmee samenhangend werd ook de nodige aandacht besteed aan restricties rond de toegankelijkheid. Niet alleen om te waarborgen dat geclassificeerd materiaal ook werkelijk geheim blijft, maar ook uit het oogpunt van privacy. Dat laatste is hier zeker zo’n belangrijk onderwerp als bij ons. Op verzoek heb ik de nieuwe Europese Algemene verordening gegevensbescherming (AGV) toegelicht.
De eerste dag werd afgesloten met een galadiner, gevolgd door prachtige Tataarse dansen en muziek. Zo werd een mooi inkijkje gegeven in de Tataarse tradities.
Blockchainarchivarissen
Na afloop sprak ik nog met hoogleraren archiefwetenschap uit Canada en Kroatië. Zij doceren tegenwoordig zoals zij zeggen "computational archival science" en passen informatica binnen de archiefwetenschap toe. Zo leiden zij hun studenten op tot digitale archivarissen, die ook uit de voeten kunnen met bijvoorbeeld blockchain als beheersysteem. "
Foto's:
Links boven: V.l.n.r. president van Tatarstan dr. Rustam Minikhannov en de directeur van de Russische rijksarchiefdienst dr. Andrej Artizov (tijdens de opening van het congres).
Rechts onder: President van Tatarstan, dr. Rustam Minikhannov.
Westervoortsedijk 67-D
Openingstijden studiezaal