Een Britse documentaire laat nieuw licht schijnen op één van de bekendste mysteries uit de Engelse geschiedenis: die van de prinsjes Richard en Edward. In 1483 verdwenen Edward V (twaalf jaar) en zijn broer Richard, hertog van York (negen jaar), uit de Tower of London. Er is altijd aangenomen dat de prinsen zijn vermoord, maar nieuw onderzoek laat zien dat het mogelijk is dat ze zijn ontsnapt. Afgelopen zaterdag 18 november was hierover een documentaire te zien op de Britse televisiezender Channel 4. Een stuk uit onze collectie is cruciaal in het onderzoek naar de eventuele ontsnapping van de prinsjes.
Lang werd gedacht dat de prinsen Richard en Edward zijn vermoord in opdracht van hun oom Richard III, omdat hij aan de macht wil komen als koning van Engeland. De broer van Richard III en vader van de prinsen, koning Edward IV York, overlijdt plotseling in 1483. Prins Edward is dan 12 jaar en troonopvolger. Zijn oom Richard III neemt de zorg voor de jonge prinsen op zich. Maar dat loopt slecht af. Binnen drie maanden laat hij zichzelf uitroepen tot koning en brengt hij de prinsen onder in de Tower of London. Niemand ziet de prinsen vervolgens meer. Aangenomen wordt dat Richard III prins Edward en zijn broertje Richard heeft laten vermoorden.
Een onderzoek van een internationale onderzoeksgroep onder leiding van Philippa Langley zorgt ervoor dat dit verhaal op losse schroeven staat. Sinds 2016 doet de groep onderzoek in verschillende Europese archieven. Een van de doelen van het Missing Princes Project was om door middel van archiefonderzoek in de voormalige Bourgondische Nederlanden, en daarbuiten, nieuw bronmateriaal te vinden dat een ander licht kon laten schijnen op de verdwijning van de prinsen. De Nederlandse onderzoeker Nathalie Nijman-Bliekendaal is onderdeel van de "The Missing Princes Project" en ontdekt een bijzonder en cruciaal archiefstuk in onze collectie.
“Ik werd geattendeerd op het Missing Princes Project van Philippa Langley,” vertelt Nathalie. “Philippa wilde door middel van een unieke Cold Case History Investigation Methodology nieuw en origineel onderzoek doen naar het mysterie van de verdwijning. Alles viel samen; mijn liefde voor middeleeuwse geschiedenis en mijn strafrechtelijke achtergrond.” Nathalie had geen enkele ervaring met het doen van archiefonderzoek. Ze studeerde rechten en werkte bij Slachtofferhulp Nederland. Na een bezoek aan het Nationaal Archief heeft ze hulp aangeboden gekregen van archeoloog en historisch onderzoeker Jean Roefstra. “Aan hem heb ik veel te danken,” zegt Nathalie. Met zijn hulp is ze verder de Nederlandse archieven ingedoken.
Tijdens haar onderzoek deed ze een bijzondere vondst: een manuscript in onze collectie. “Ik deed de vondst eind 2020. Ik heb het document online gevonden. De omschrijving van het stuk was ontzettend intrigerend en zo onverwacht, ‘een vertelling van Richard van York’. En dat in het Gelders archief? Ik had veel verwacht daar te vinden, maar een compleet persoonlijk verslag van één van de twee Engelse prinsjes? Niet in Gelderland, nee.” Vanuit huis vroeg Nathalie een scan aan van het archiefstuk. Toen ze het stuk eenmaal las was ze nog meer verbaasd: “Het betrof een persoonlijk verslag van het moment waarop Richard de Tower van Londen had verlaten en hoe hij daarna in veiligheid is gebracht op het continent via Boulogne sur Mer.” Het lijkt erop dat dit de ‘smoking gun’ is waar het onderzoeksteam naar op zoek is. Nathalie: “Het document dat in het Gelders Archief bewaard wordt, zet serieuze vraagtekens bij de traditionele, keer op keer herhaalde vertelling dat de twee jonge prinsen zijn vermoord in opdracht van koning Richard III, waarvoor geen enkel bewijs is.” Het manuscript is gescand en is te vinden in de toegang 0510 Diverse Charters en Aanwinsten in inventarisnummer 1549.
Naar aanleiding van het onderzoek is het boek ‘The Princes in the Tower’, ‘solving history’s greatest cold case’ geschreven, waar ook Nathalie een bijdrage aan heeft geleverd. Nathalie: “In dit boek doet Philippa Langley verslag van de uitkomsten van 5 jaar internationaal onderzoek in Britse, Amerikaanse en Europese archieven door meer dan 300 vrijwilligers. Er zijn in deze periode veel nieuwe archiefstukken ontdekt of herontdekt. Ik heb aan drie hoofdstukken mee mogen schrijven, én het voorwoord. Een grote eer.” Omdat er bijzondere archiefstukken zijn ontdekt, wordt ook besloten een documentaire te maken. Deze is afgelopen weekend uitgezonden in Engeland, Amerika en Australië en kreeg aandacht van onder andere De Volkskrant, Daily Mail en National Geographic.
De documentaire ‘The Princes In The Tower: The New Evidence’ is nog niet in Nederland te zien. Wel is er een trailer te bekijken op Youtube. Het boek van Philippa Langley The Princes in the Tower. Solving History's Greatest Cold Case is onder andere te koop via Bol.com.
Foto's 1 en 2: Filmploeg van Channel 4 maakt opnamen van het document met medewerker Irene Rooker, Nathalie Nijman-Bliekendaal, Philippa Langley en presentator Rob Rinder
Foto 3: Manuscript met vertelling van Richard van York, 0510-1549.
Westervoortsedijk 67-D
Openingstijden studiezaal