Menu

De chat is beschikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 13:00 en 16:00 uur. Is de chat offline? Bekijk onze Veelgestelde vragen of stel uw vraag via ons contactformulier.

Uw zoekacties: Onderzoeksgidsen

Onderzoeksgidsen

Onderzoekgidsen

Deze onderzoeksgidsen bieden hulp bij het zoeken in het archief en bieden meer (achtergrond) informatie bij verschillende thema’s en de stukken die in het Gelders Archief in te zien zijn. 

Hoe zoekt u door de onderzoeksgidsen?

Door op een titel van een onderzoeksgids te klikken kunt u de inhoud van deze gids bekijken. Verder kunt u in de zoekbalk links bovenin zoeken op alle woorden die voorkomen in de onderzoeksgidsen.
 
beacon
 
 

Oud Rechterlijke Archieven

Hoe zoekt u in de Oud Rechterlijke Archieven?

Zoek in dit overzicht rechtsgebieden van de Oud Rechterlijke Archieven (pdf onder aan dit hoofdstuk) de woonplaats op van uw voorouder.
  • Klik op het bijbehorende archief om de juiste inventaris te openen.
  • Vervolgens kunt u meestal kiezen uit de volgende categorieën:
    • Criminele rechtspraak

      Bij dit onderdeel vindt u informatie over uw voorouders als zij betrokken zijn geweest bij een misdrijf, die bestraft kon worden met een lijfstraf, in het ergste geval met de doodstraf (een ‘halszaak’).
    • Civiele rechtspraak

      Bij dit onderdeel vindt u informatie over uw voorouders als zij een conflict hebben gehad met anderen bijvoorbeeld met hun buren.
    • Contentieuze rechtspraak

      Bij dit onderdeel vindt u informatie over uw voorouders als zij een overtreding hadden begaan die bestraft werd met een geldboete.
    • Voluntaire/vrijwillige rechtspraak

      Vóór 1811 waren er in Gelderland nauwelijks notarissen. Als uw voorouders een akte wilden opstellen voor, onder andere, de volgende zaken dan gingen zij vrijwillig naar het gericht:
      • een testament
      • een boedelscheiding
      • een verkoop
      • een geldlening
      • huwelijkse voorwaarden
      • een voogdijstelling
  • Meestal zijn de stukken op jaar geordend. Wilt u de stukken van een bepaald jaar inzien? Dan kunt u de stukken laten scannen of op afspraak inzien in de studiezaal. Op deze pagina leest u meer over het bezoeken van onze studiezaal en het maken van een reservering.
    thumbnail

    Met behulp van dit overzicht kunt u zien in welk rechtsgebied een bepaalde plaats valt en welk toegangsnummer erbij hoort.

Wat zijn Oud Rechterlijke Archieven?

De ORA zijn archieven die betrekking hebben op de rechtspraak in de periode voor 1811.

Welk deel van de Oud Rechterlijke Archieven kunt u op naam doorzoeken?

In de procesdossiers kunt u een deel van de akten van de volgende Oud Rechterlijke Archieven op naam doorzoeken:
  • ORA Keppel (0170)
  • ORA Leur (0172)
  • ORA Maasbommel (0181)
  • ORA Land tussen Maas en Waal (0182)
  • ORA Meinerswijk (0184)
  • ORA Millingen (0185)
  • ORA Nijbroek (0189)
  • ORA Rijk van Nijmegen (0190)
  • ORA Ooij en Persingen (0192)
  • ORA Overbetuwe (0193)
  • ORA Pannerden (0194)
  • ORA Ubbergen (0202)
  • ORA Veluwe en Veluwezoom (0203)
  • ORA Westervoort (0208)
  • Garnizoenskrijgsraad te Zutphen (0231)
  • Heren en Graven van Culemborg (0370)
Via de gerichtsakten kunt u een deel van de vrijwilige rechtspraak van ORA Arnhem (2003) op naam doorzoeken.

Welke rechtsinstellingen had Gelderland voor 1811?

Tot 1811 was Gelderland verdeeld in vele rechtsgebiedjes (circa 130) met onderling grote verschillen in rechtsmacht (Jurisdictie). Er waren:
  • Rechtsgebieden met Hoge Jurisdictie

    Deze rechtsgebieden hadden voluntaire, civiele, contentieuze en criminele rechtspraak.
  • Rechtsgebieden met Lage Jurisdictie

    Deze rechtsgebieden hadden voluntaire, civiele en contentieuze rechtspraak (dus geen criminele rechtspraak).
  • Hoge én lage jurisdictie

    Hoge én Lage Jurisdictie vindt u bij:
    • Het Hof van Gelre en Zutphen (0124)
      • Als rechtscollege oefende het Hof de criminele (hoge) rechtspraak uit voor delen van het Kwartier Veluwe en het Kwartier Zutphen of approbeerde het vonnis voor het Kwartier Nijmegen.
      • Het Hof behandelde die civielrechtelijke zaken, waarbij een van de partijen het competente gericht wantrouwde of zelf een gerichtslid was. Men diende dan een verzoek in bij de Landdag, het Hof gaf advies en benoemde een ordeldrager (opsteller van het vonnis).
      • Daarnaast was het een appelcollege in civiele zaken. Men kon bij het Hof in beroep gaan tegen een vonnis van een lager rechtscollege. Over uitspraken in criminele zaken was geen hoger beroep mogelijk; als de verdachte had bekend was het bewijs geleverd.
        Tot 1676 waren er nog andere appelmogelijkheden zoals bij de ‘klaarbanken' Bergh, Engelanderholt en op De Praest en de appellationgerichte Buren, Rijk van Nijmegen en Zutphen.
    • De steden (voor schepenen). Steden hadden een eigen bestuur en rechtspraak (bijvoorbeeld Arnhem en Doesburg).
    • Het kwartier van Nijmegen (voor ambtman en 2 gerichtslieden uit de Ridderschap). Het Ambt Rijk van Nijmegen, het Ambt Overbetuwe, het Ambt Nederbetuwe, het Ambt Maas en Waal, het Ambt Tieler- en Bommelerwaarden en het Ambt Beesd en Rhenoy.
    • De Hoge Heerlijkheden, bijvoorbeeld de hoge heerlijkheden Doorwerth, Groesbeek, Millingen, Rozendaal.
  • Alleen Lage Jurisdictie

    Alleen Lage Jurisdictie vindt u:
    • Op het platteland van het Kwartier Veluwe (landdrostambt Veluwe = scholtambten Ede, Barneveld, Nijkerk, Putten, Ermelo, Doornspijk, Heerde, Epe, Apeldoorn, Voorst) en (richterambt Veluwezoom = scholtambten Rheden, Brummen, Renkum). Zie voor criminele rechtspraak: het Hof van Gelre en Zutphen.
    • Op het platteland van het Kwartier van Zutphen (landdrostambt Zutphen [Steenderen, Ruurlo, Hengelo, Zelhem, Hummelo, Ambt Doetinchem] en scholtambt Zutphen [Vorden, Gorssel en Almen, Warnveld en Wichmond]).
      Men mocht alleen het crimineel vooronderzoek verrichten; proces en vonnis werden gedaan door het Hof van Gelre en Zutphen.
    • Op het platteland van het Kwartier Nijmegen: de dagelijkse heerlijkheden (in tegenstelling tot de hoge heerlijkheden).
    • De lage (of dagelijkse) heerlijkheden.

Wilt u meer weten over Oud Rechterlijke Archieven?

Op Wikipedia vindt u meer informatie over de geschiedenis van de rechterlijke macht in Nederland.
 
 
 

Contact

location Westervoortsedijk 67-D
     6827 AT Arnhem
     (parkeerplaats aan de
     Mercatorweg)

E-mail Contactformulier
Telefoon  Telefoon
calender2 Openingstijden studiezaal