Bakkerstraat, Arnhem. Het Centraal-Gebouw, de voormalige kapel van het St. Catharinae Gasthuis

Bakkerstraat, Arnhem. Het Centraal-Gebouw, de voormalige kapel van het St. Catharinae Gasthuis

Links de R.K. Onze Lieve Vrouw ten Hemelopnemingkerk aan de Utrechtseweg 153

Links de R.K. Onze Lieve Vrouw ten Hemelopnemingkerk aan de Utrechtseweg 153

De toren van de Grote of Eusebiuskerk te Arnhem, gezien vanuit de Trompetsteeg, een klein verdwenen steegje tussen de Markt en de Rodenburgstraat, dat van de Langstraat naar de Turfstraat liep. Van hieruit had men een bijzonder pittoresk zicht op de Grote Toren. Het standpunt was erg populair onder beeldende kunstenaars en fotografen, ook kort na de oorlog.
De ingestorte toren staat in schril contrast met de kleine huisjes op de voorgrond, die de verwoesting deels doorstaan hadden. Deze krotwoningen werden blijkens het wasgoed dat voor een van de geveltjes aan een lijn te drogen hangt, zelfs weer bewoond, maar zijn kort na de oorlog gesaneerd in het kader van het nieuwe Stadsplan. De 'vinger' van de toren werd in november 1945 afgebroken. Het pand op de achtergrond links van de toren bevond zich op de linkerhoek van de Kippenmarkt en Kerkstraat. Deze foto is afgebeeld in H. Visser, Emmy Andriesse, 1995 op blz. 71

Volgens het opschrift op de achterzijde van het karton is de foto genomen vanuit de Rodenburgstraat te Arnhem. Het pand op de voorgrond was een van de weinige huizen aan deze straat dat de oorlog overleefde. Het werd kort daarna afgebroken. Ten gevolge van de vrijwel totale verwoesting van de bebouwing voor de Eusebiuskerk tussen de Turfstraat en de Pastoorstraat - nu grotendeels ingenomen door het Kerkplein - had de fotografe vrij zicht op de torenvoet en de verwoeste zuidelijke zijbeuk van de Grote Kerk.

In de nacht van 19 op 20 september 1944 raakte de torenspits van de Grote of Eusebiuskerk te Arnhem in vlam. De kerk brandde vervolgens van binnen totaal uit. Bij het opblazen van de Rijnbrug in januari 1945 stortte de zuidelijke helft van de toren in en sleurde in zijn val de gewelven van de zuidwestelijke traveeën van het middenschip en de zuidelijke zijbeuk mee.
Na de bevrijding werd het dramatisch silhouet van de Grote Toren het symbool en beeldmerk van de verwoesting van Arnhem. Deze foto toont de westzijde van het schip met het torenportaal en de twee daarboven gelegen verdiepingen gezien vanuit de hoofdbeuk.

De koorsluiting en de zuidmuur van de Waalsche kerk, gezien vanaf de Korte Walstraat bij de achterzijde van de Stadsschouwburg. De middeleeuwse kapel van het voormalige Agnietenklooster, sinds 1751 in gebruik door de Waalse gemeente, maakte sedert 1636 deel uit van het Sint-Catharinae Gasthuis dat tijdens de Slag om Arnhem werd verwoest door Britse bommenwerpers en Duitse brandstichting. Ook de Waalse Kerk brandde grotendeels uit; 'groote schade, muren staan' werd erover vermeld. Toch is vanwege de monumentale en cultuurhistorische waarde ervoor gekozen om dit kerkje als enige onderdeel van het gasthuiscomplex te herbouwen. De laagbouw rechts van het koor is de voormalige concistoriekamer aan de Walstraat. De schroothoop op de voorgrond ligt ter plekke van de Gasthuisstraat, die de verbinding vormde tussen de Beekstraat en het Koningsplein.

De westzijde van het schip van de Grote of Eusebiuskerk te Arnhem, met het torenportaal en de twee daarboven gelegen verdiepingen, gezien vanuit de hoofdbeuk. Deze opname is identiek aan nr. 01., maar groter van uitsnede

De restanten van de derde travee van de zuidelijke zijbeuk van de Grote Kerk te Arnhem, gezien vanuit het schip, met op de voorgrond de zuidoosthoek van de Grote Toren en het puin van de zuidelijke traveeën van het middenschip. Deze foto is afgebeeld in H. Visser, Emmy Andriesse, 1995 op blz. 72, en in Th.P. Tromp, Verwoesting en Wederopbouw, 1948 op blz. 72 met in het bijschrift de algemene aanklacht: 'Honderden kerken in Nederland werden door het oorlogsgeweld vernield of door de Duitsers zonder strategische noodzaak opgeblazen'

Markt, Arnhem. Met de ruïne van het Paleis van Justitie, en daarachter het Duivelshuis. Links de Grote Kerk (Eusbiuskerk)

Walburgstraat, Arnhem.

Walburgstraat, Arnhem

Turfstraat, Arnhem. Links de Grote Kerk, rechts de Waag

Trompetsteeg, Arnhem; met zicht op de Eusebiuskerk / Grote Kerk

Arnhem, Rijnbrug: zicht op de stad

Arnhem: de Rijnbrug, vanaf de zuidelijke oever gezien, met de verwoeste stad op de achtergrond

Markt, Arnhem. De Grote Kerk / Eusebiuskerk: bovenste deel toren

Op de tekening: Marktstraat 19 sept. 1944. Gezicht op de "Grote Toren". De Engelsen schieten op de toren waar zich Duitsers verschanst hebben. De wijzers van de ene klok zijn er al afgeschoten. De tekening is gemaakt door een zoon van het gezin Van Dijk die aan de Marktstraat 3 woonden

De windhaan, in april 1964 aan de stad geschonken door transporteur Popke Bakke

De windhaan, in april 1964 aan de stad geschonken door transporteur Popke Bakke

De windhaan, in april 1964 aan de stad geschonken door transporteur Popke Bakke

De windhaan, in april 1964 aan de stad geschonken door transporteur Popke Bakke

De windhaan, in april 1964 aan de stad geschonken door transporteur Popke Bakke

De windhaan, in april 1964 aan de stad geschonken door transporteur Popke Bakke