0168
Notariële Archieven 1811-1925
Inleiding
5. Onderzoek in notariele archieven
5.3. Bijzonderheden betreffende enkele soorten akten
5.3.2. Transport van onroerend goed en hypotheek
0168 Notariële Archieven 1811-1925
Inleiding
5. Onderzoek in notariele archieven
5.3. Bijzonderheden betreffende enkele soorten akten
5.3.2.
Transport van onroerend goed en hypotheek
laatste wijziging 04-03-2014
Hoewel pas in 1956 een notariële akte verplicht werd als akte, waarbij eigendom van onroerend goed overgedragen werd of andere zakelijke rechten overgedragen of gevestigd werden, is toch voordien al veelvuldig gebruik gemaakt van de diensten van de notaris. Voor de hypotheekverlening was al sinds 1811 een notariële akte vereist. Maakten partijen onderling een akte op, dan was dat een onderhandse akte.
Een bijzondere, veel voorkomende wijze van eigendomsoverdracht, zowel van roerende als onroerende goederen, is de veiling of openbare verkoping. Deze vond plaats ten overstaan van de notaris, die van de verkoop een akte opmaakte. Bij publieke verkoop van huizen en landerijen zijn drie stadia te onderscheiden die vaak, maar niet altijd samenvallen: het inzetten (de 'inzate') door de verkoper van de goederen, de (voorlopige) veiling, waarbij op de te verkopen goederen geboden wordt, en de toewijzing of gunning, waarbij de goederen gegund worden aan de hoogste bieder die vervolgens verklaart de goederen te aanvaarden. Van een veiling kunnen dus drie akten opgemaakt zijn: van inzate, van veiling en van toewijzing. Vanzelfsprekend wordt de overdracht van onroerend goed bij publieke veiling in de kadastrale registers verwerkt. Tot 1878 werd de veiling van onroerend goed en schepen ook geregistreerd door de rechtbank.
Vaak is het efficiënter niet in de notariële archieven te zoeken naar transport van onroerend goed en dergelijke. Hiervoor is de kadastrale en hypothecaire administratie veel gemakkelijker te gebruiken. Sinds 1838 worden hier ook scheepsbewijzen bewaard: men houdt overschrijving van akten van eigendomsoverdracht van schepen bij en inschrijving van scheepshypotheken.
Voor een beperkt deel zijn de bescheiden van de administratie aan de rijksarchieven overgedragen, maar verreweg het grootste deel berust nog bij de Dienst van het Kadaster en de Openbare Registers. Met een verklaring van de rijksarchivaris dat een onderzoek een wetenschappelijk karakter heeft, kan men deze archieven kosteloos raadplegen. De registratie is sinds 1838 vollediger dan tevoren. Bepaalde wijzen van eigendomsovergang, zoals door vererving, werden en worden echter niet geregistreerd. Een nuttig hulpmiddel is F. Keverling Buisman en E. Muller, Kadastergids. Gids voor raadpleging van hypothecaire en kadastrale archieven uit de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw, Den Haag 1979.
laatste wijziging 19-04-2024
3.183 beschreven archiefstukken
2.810 gedigitaliseerd
totaal 1.775.550 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 19-04-2024
3.183 beschreven archiefstukken
2.810 gedigitaliseerd
totaal 1.775.550 bestanden
Kenmerken
laatste wijziging 19-04-2024
3.183 beschreven archiefstukken
2.810 gedigitaliseerd
totaal 1.775.550 bestanden