Menu

De chat is beschikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 13:00 en 16:00 uur. Is de chat offline? Bekijk onze Veelgestelde vragen of stel uw vraag via ons contactformulier.

Uw zoekacties: Hof van Gelre en Zutphen

0124 Hof van Gelre en Zutphen

Archieftoegang

Hier vindt u de inventaris van een archieftoegang. Hierin staat beschreven welke stukken zich in dit archief bevinden. 
 
Het nummer dat voor de titel van het archief staat is het toegangsnummer van dit archief. Het nummer dat voor de beschrijving van een stuk staat is het inventarisnummer. 
  • Bij ‘Kenmerken’ vindt u algemene informatie over dit archief
  • Bij ‘Inleiding’ vindt u achtergrondinformatie over dit archief, denk hierbij aan de openbaarheid, de archiefvormer en de oorsprong en opbouw van het archief.
  • Bij ‘Inventaris’ vindt u de lijst met beschrijvingen van stukken die zich in dit archief bevinden. 

Hoe zoekt u door een archieftoegang?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.
Onder ‘Gevonden archiefstukken’ verschijnen de beschrijvingen van stukken uit dit archief waar deze term in voorkomt. Om te zien in welk deel van het archief deze stukken zitten klikt u op ‘Inventaris’. Dor telkens te klikken op het woord/de woorden die vetgedrukt worden weergegeven komt u uit bij de (met geel gemarkeerde) zoektermen. 

Welke archieftoegangen heeft het Gelders Archief?

Bekijk het Archievenoverzicht  om te zien welke archieven zich in het Gelders Archief bevinden. Deze zijn niet allemaal geïnventariseerd en beschikbaar voor inzage. Als er geen inventarislijst beschikbaar is, is dit archief helaas nog niet in te zien. 
 

 

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
0124   Hof van Gelre en Zutphen
Inleiding
1. Auteursrechten en andere rechten
2. Openbaarheid en citeren
3. Verantwoording van de digitalisering
4. Inleiding A.J. Maris
5. Inleiding A.J. Maris als pdf-bestand
Erfgoedstuk
6. Gesproken toelichtingen
7. Bijlagen
laatste wijziging 18-09-2023
21.034 beschreven archiefstukken
3.878 gedigitaliseerd
totaal 2.457.145 bestanden
Inventaris
I. Bescheiden van algemene aard, herkomstig van het Hof van Gelre en Zutphen, 1543-1795, het Hof van Justitie, 1795-1802, en het Departementaal Gerechtshof, 1802-1811
II. Bescheiden van politieke en administratieve aard, herkomstig van het Hof van Gelre en Zutphen , 1543- 1795, en van administratieve aard, herkomstig van het Hof van Justitie, 1795-1802, en van het Departementaal Gerechtshof, 1802-1811
III. Bescheiden van rechterlijke aard, herkomstig van het Hof van Gelre en Zutphen, 1543-1795, het Hof van Justitie, 1795-1802 en het Departementaal Gerechtshof, 1802-1811
A. Rechtspleging in eerste aanleg
1. Criminele zaken
N.B. Zie de Inleiding, hoofdstuk VII, I, de alinea betr. de inquisitoire of extra-ordinaris procedure en betr. de accusatoire of ordinaris procedure. Zie voorts: kanselarij-ordonnantie van 1547, art.29, en kanselarij-ordonnantie van 1622/1651 artt. 37-42. Ook zij verwezen naar hoofdstuk VI, de criminele procedure volgens Departementaal reglement voor Gelderland van 1802, artt. 72-83, en de mombersinstructie van 1803. In criminele (lijfstraffelijke) zaken was voor het Hof de extra-ordinaris procedure regel. De beklaagde was hierbij voorwerp van onderzoek (géén procespartij) van de met de instructie belaste commissarissen uit het Hof en/of de momber. Het Hof kon evenwel aan de beklaagde een ordinaris proces toestaan, waarbij de momber eiser was en de beklaagde, bijgestaan door een advocaat, verweerder. In een dergelijk ordinaris, civiliter gevoerd, proces kon naar gelang van de omstandigheden een criminele sententie vallen.
a. Sententiën, procesdossiers en verdere bescheiden
"Crimineel sententieboek". Register van sententien in criminele zaken van het Hof van Gelre en Zutphen, het Hof van Justitie en het Departementaal Gerechtshof, 1544-1810. 20 delen
N.B. De aanduiding "Crimineel sententieboek" kwam in de 18de eeuw in gebruik. Buitenop inv.nr. 4503 staat "Register van den Criminelen Sentenciën beginnende den XXIIIIen dach Septembris Anno XVc vyer en veertien". De inv.nrs. 4503-4522 hebben Alfabetische indices op de voornamen van de beklaagden. Vergel. het "Register op de notabelste sententiën, vervat in de Criminele Sententie Boeken van den Hove Provinciaal van Gelderland" (inv.nr. 6973). Dit repertorium op de voornaamste sententiën in Criminele zaken werd vervaardigd aan de hand van de volgende omstreeks 1760 aanwezige delen van het register van criminele sententiën: 1571/1610 (inv.nr. 4504), 1611/1630 (niet meer aanwezig), 1631/ 1660, 1660/1699 (inv.nrs. 4505 en 4506), 1700/1717 (niet meer aanwezig), 1719-1728, 1729-1740 en 1741/1752 (inv.nrs. 4507 t/m 4509). Vele uitspraken van het Hof in criminele zaken zijn te vinden in het memorie- en resolutieboek (inv.nrs. 18-82). Men bedenke echter, dat de data in het memorie- en resolutieboek vaak een weinig verschillen van de data, waarop de sententiën in het openbaar uitgesproken werden. Voorts lichten ons de z.g. casboeken, delen I-III (inv.nrs. 1406-1408), over 1543-1675, in korte aantekeningen omtrent de gevallen uitspraken in. Achterin de delen van het memorie- en resolutieboek over 1625-1627 (inv.nrs. 21 en 22) staan de "touren" of toerbeurten vermeld van de raden in het Hof, die de gevangenen op de Sint Janspoort moesten examineren met opgave van de namen der gedetineerden. Zie voor strafzaken, waarin de z.g. "ordinaris" (civiele) procesgang gevolgd werd, het pleidooiboek ordinaris (inv.nrs. 6067-6168).
4523 Minuten van criminele sententiën, 1544-1728. Ten dele geliasseerd geweest. 1 pak
N.B. In de reeks criminele missiven en resolutiën, inv.nrs. 468-640, treft men eveneens criminele sententiën van het Hof in minuut aan. i
Criminele procesdossiers, 1544-1811. 262 pakken, 4 charters en 4 deeltjes
N.B. Vóór 1597 werden de bestuurlijke en rechterlijke dossiers van het Hof niet gescheiden in afzonderlijke reeksen bewaard, doch op letter, waarbij slechts onderscheid gemaakt werd, of het dossier een afgedane of "gewesen" zaak betrof of niet. In 1597 werd er een "criminele cas" ingesteld, terwijl men daarnaast een "cas der pardonnen" en een voor de civiele dossiers kreeg. De z.g. casboeken (zie inv.nrs. 1406-1409) vermelden na 1597 een enkele maal bestuurlijke dossiers, maar overigens dossiers van rechterlijke aard, verdeeld over de criminele cas, de cas der "pardonnen" en de cas der civiele processtukken onder aantekening van de gedane uitspraken. De criminele cas wordt het laatst genoemd in 1676, de cas der "pardonnen" in 1677. Blijkbaar heeft men nadien afzonderlijke registers voor de criminele dossiers en de dossiers der "pardonnen" willen aanleggen. Blijkens P. Nijhoff, Registers op het archief afkomstig van het voormalig Hof... , 1856, blz. 420, liep de reeks criminele procesdossiers over 1600-1811. Mr A.C. Bondam heeft de voorafgaande dossiers erbij geplaatst, zodat de serie thans met 1544 begint. Hij nam hier eveneens veel stukken bij op, welke op godsdienstzaken betrekking hebben. Onder de 16de-eeuwse stukken bevinden zich vaak informatiën in zaken, waarvan het twijfelachtig is of het Hof hierin sententie heeft gewezen. Dit geldt met name voor godsdienstzaken.
Criminele processtukken, meest informatiën, voornamelijk met betrekking tot zaken, waarin geen einduitspraak gevallen is, 1710-1810.
4796 Kondschappen, brieven en verdere bescheiden betreffende criminele zaken, 1567-1802 en ongedateerd. 1 pak
N.B. Deze stukken zijn voor een deel afkomstig van uiteengeraakte procesdossiers.
4797 Kondschap van Jacob Proys te Arnhem inzake de wederzijdse doodslag, voorgevallen tussen Johan Bartgens en Wolter de voerman, 1558. 1 omslag i
4798 Eis van de momber tegen Sibilla Bottz, tweede echtgenote van Clemens van Eembrugge, pachterse tezamen met haar man van de munt te Zaltbommel, wegens hagemunterij, (1587-1590). 1 omslag
N.B. Vergel. Dr. F.B.M. Tangelder, Muntheer en Muntmeester, Werken van "Gelre", Arnh. 1955, blz. 118. i
4799 Verbaal van de momber dr. David ten Hove over het slaan en trekken van de degen door de jonge dr. (Valenus) Swaen tegen dr. van Harn, beiden advocaat voor den Hove, buiten de voorpoort van het Hof, 1680. 1 stuk
N.B. Het Hof gelastte de momber om de zaak tegen Swaen en mogelijke andere verdachten te vervolgen 13 februari 1680 en verbood tezelfder tijd het medebrengen van wapens in het Hofgebouw door advocaten.
4800 Stukken betreffende de uitzending naar Oost-Indië van een veertienjarige jongen, genaamd Bessel of Hessel, door het Hof een tijdlang in civiele detentie gehouden onder verdenking van moord op zijn broertje, 1700, 1711. 1 omslag i
4801 Kondschappen inzake Gerrit Janssen, wever, gewoond hebbende te Loenen, wiens lijk opgehaald was uit de IJssel onder het scholtambt Zutphen, 1725. 1 omslag
4802 Stukken betreffende Jennis van den Brink, waard in De Reysende Man te Oosterbeek, verdacht van valsheid in geschrifte, die zich in de gevangenis van het leven heeft beroofd, 1734, 1735. 1 omslag i
4803 Extract uit het memorie- en resolutieboek van de Gelderse Rekenkamer, inhoudende besluit inzake de uitzending naar Oost-Indië van Jonge Daniël, voor enige jaren te Doetinchem geradbraakt (!) en sedertdien op kosten der domeinen verpleegd door Jan Hermus, mombersdienaar, 1767. 1 stuk i
4804 Stukken betreffende de toeleg van zekere Tilly om in Gelderland papier te laten maken voor het vervaardigen van valse biljetten van de "caisse d'escompte de Paris", 1789, 1790. 1 pak i
4805 Stukken betreffende maatregelen tegen brandstichters in het Loener bos, 1800. 1 omslag i
4806 Stukken betreffende de ontvluchting van de op de St. Janspoort geconfineerde Jan van den Griend, met rapport van de momber, 1801, 1802. 1 omslag
Stukken betreffende een op last van het Hof volgens secreet besluit van het Uitvoerend Bewind van 1800 december 4 ingesteld onderzoek naar diefstallen en roverijen, sinds enige tijd gepleegd in Nijmegen en omgeving, 1801, 1802. 4 pakken
4811 Stukken betreffende het onderzoek door een secrete commissie uit het Hof naar de gevallen van vergiftiging van veulens van de koninklijke stoeterij te Borculo, 1808, 1809. 1 pak
4811a Stukken inzake David ten Hove, momber, en Jacob Coets en Andreas van Dam, substituut- mombers, klagers, tegen dr. Wilhem Adriaen Bouwensch en Derk Reinier van Bassenn, beklaagden, en hun mededaders en helpers wegens het in 1707 gepleegde "werck van Wageningen" (de aanslag op Wageningen), 1708. Met de sententiën in minuut van 1708 februari 15 en mei 14, gewezen door het Hof en geadjungeerde onpartijdige rechtsgeleerden, 1708. Grotendeels gehecht geweest. 1 pak
N.B. De landdag droeg 28 november 1707 aan het Hof, versterkt met geadjungeerde onpartijdige rechtsgeleerden, de berechting in de hier bedoelde zaken op. De sententiën van 1708 februari 15 werden gedrukt (Knuttel, pamflet nr. 15703). Het Hof, dat de voortvluchtige veroordeelden in handen wilde krijgen, zond de gedrukte sententiën aan alle "officieren" (richters, drosten enz.) en steden toe. Zie memorie- en resolutieboek van het Hof 1708 maart 7. De sententiën van 15 februari en van 14 mei. 1708 zijn te vinden in het "Register op de notabelste sententiën, vervat in de Criminele Sententie Boeken" (inv.nr. 6973), onder letter O, Oproer. In deze zaken werd de ordinaris procesgang gevolgd, vergel. pleidooiboek, deel 73 (inv.nr. 6142) in dato 8 februari 1708. Zie voorts: inv.nr. 2499, de stukken over 1707-1709.
4811b Stukken inzake Andreas van Dam, substituut-momber, klager, tegen Herman Jalink, commies ter recherche te Groenlo, beklaagde wegens deelneming aan de politieke beweging of plooierij op 21 en 22 februari binnen Groenlo, 1716. 1 omslag
N.B. Aan Herman Jalink, die met medewerking van Gedeputeerde Staten van het Zutphense Kwartier gevangen genomen was, werd toegestaan een advocaat te nemen. Het pleidooiboek ordinaris van het Hof, deel 79 (inv.nr. 6148), fol. 61 vso, 9 october 1716, behelst de pleidooien van partijen in deze zaak. Het Hof had de subst.- momber 1 april 1716 gelast een onderzoek tegen Herman Jalink in te stellen, zie inv.nr. 33 in dato.
4811c Stukken betreffende procedures tegen personen, die zich in enige steden schuldig hebben gemaakt aan handelingen in strijd met 's Landschaps plakaat van 1717 october 21 op de magistraatsbestelling ad vitam en het verwekken van oproer tegen de magistraat, 1718, 1719. 1 pak
N.B. Het plakaat van 1717 october 21 is gedrukt: Van Loon, Groot Gelders Placaet-Boeck, III, kol. 333. Het pak bevat:
1. Stukken betreffende het proces tegen Frederik Janssen Sleper, Gijsbert Been, Berent van Lonckhuisen, Heimen Penninck, Abraham Gerritsen, Hendrick Top, Hendrick Janssen en Hendrick van Hulsen, beklaagden te Elburg. In deze zaak werd de ordinaris procesgang gevolgd. Het Hof wees sententie 13 mei 1718. Men zie het pleidooiboek ordinaris, nr. 80 (inv.nr. 6149), fol. 132 vso.
2. Stukken betreffende de processen tegen Hendrik ter Schegget, Jan Oortwijn Westenberg, Henrik Arentsen en Gerrit van Eerten, beklaagden te Lochem, en tegen Gerrit Maes, Willem Welmers, Jan Ronneboom en Jan Maes, beklaagden te Zutphen. In deze zaken werd de ordinaris procesgang gevolgd. Het Hof, dat de Lochemse en Zutphense zaken gelijktijdig behandelde, wees hierin sententie 28 mei 1718. Van de Zutphense zaak is alleen de minuut-sententie in de omslag aanwezig. Men zie het register op de notabelste sententiën, vervat in de criminele sententieboeken. (inv.nr. 6973), onder letter O, oproer. Het register van criminele sententiën over 1717/1718 is niet aanwezig.
3. Stukken betreffende het proces tegen Thomas van Trigt, deken van het beenhakkersgilde te Zaltbommel, en Corstiaen van der Laan, deken van het bakkersgilde aldaar. In deze zaak werd aan de beklaagden niet een ordinaris proces toegestaan. Het Hof wees sententie 28 januari 1719. Zie het register van criminele sententiën over 1719-1728 (inv.nr. 4507) in dato.
4811d Stukken betreffende verhoren, afgenomen door raden in het Hof aan drie Ierse officieren, aanhangers van Jacobus Stuart, voormalig koning van Groot-Brittannië en Ierland, die te Apeldoorn aangehouden en bij de provoost te Arnhem gevangen gezet zijn, 1699. 1 omslag
N.B. Bij de stukken bevindt zich een gedicht op Jacobus Stuart in het Latijn. i
4812 Lijsten en andere bescheiden betreffende landlopers, dieven en vagebonden, 1693-1786 en z.j. 1 pak
N.B. Zie mede inv.nrs. 4786-4796. i
4813 Signalementen van verdachte personen, 1804-1810. Geliasseerd geweest. 1 omslag i
4814 Tabellen van geschavotteerde en van niet-geschavotteerde mannen en vrouwen, veroordeeld in 1786 en volgende jaren, opgesteld 1795 en 1798. 1 omslag i
4815 Tabellen van de criminele procedures, aanhangig geworden voor het Hof, 1786-1805. 1 pak
N.B. Op de tabellen staan de uitgesproken sententiën en verdere bijzonderheden vermeld. Op de tabel van 1788 zijn bij verstek uitgesproken veroordelingen tegen patriotten, w.o. Robbert Jaspar van der Capellen, geschrapt. i
4816 Tabellen, ingekomen bij het Hof van de richters, drosten en schouten van de onderscheiden ambten en heerlijkheden, betreffende de plaatselijke gesteldheid van de gevangenissen, tucht- en werkhuizen in het Departement Gelderland, 1806. 1 omslag i
4817 "Actens de non-praejudicando". Stukken betreffen de de overlevering van gevangengenomen verdachte personen aan een andere autoriteit tegen afgifte van een acte van nonprejudicie, teneinde gehoord en/of berecht te worden, 1707-1772. Grotendeels geliasseerd geweest. 1 pak i
4818 Aantekeningen betreffende uitspraken in criminele zaken van de jaren 1611-1724, opgesteld c. 1724. 1 omslag
0124 Hof van Gelre en Zutphen
Inventaris
III. Bescheiden van rechterlijke aard, herkomstig van het Hof van Gelre en Zutphen, 1543-1795, het Hof van Justitie, 1795-1802 en het Departementaal Gerechtshof, 1802-1811
A. Rechtspleging in eerste aanleg
1. Criminele zaken
N.B. Zie de Inleiding, hoofdstuk VII, I, de alinea betr. de inquisitoire of extra-ordinaris procedure en betr. de accusatoire of ordinaris procedure. Zie voorts: kanselarij-ordonnantie van 1547, art.29, en kanselarij-ordonnantie van 1622/1651 artt. 37-42. Ook zij verwezen naar hoofdstuk VI, de criminele procedure volgens Departementaal reglement voor Gelderland van 1802, artt. 72-83, en de mombersinstructie van 1803. In criminele (lijfstraffelijke) zaken was voor het Hof de extra-ordinaris procedure regel. De beklaagde was hierbij voorwerp van onderzoek (géén procespartij) van de met de instructie belaste commissarissen uit het Hof en/of de momber. Het Hof kon evenwel aan de beklaagde een ordinaris proces toestaan, waarbij de momber eiser was en de beklaagde, bijgestaan door een advocaat, verweerder. In een dergelijk ordinaris, civiliter gevoerd, proces kon naar gelang van de omstandigheden een criminele sententie vallen.
a. Sententiën, procesdossiers en verdere bescheiden
4818
Aantekeningen betreffende uitspraken in criminele zaken van de jaren 1611-1724, opgesteld c. 1724. 1 omslag
Omvang:
omslag
laatste wijziging 26-01-2005
b. Remissiën en abolitiën van straf
c. Bannissementen en confinementen
d. Tuchthuis en verbeterhuis
N.B. N.B. In 1711 werd het provinciale tuchthuis te Arnhem in gebruik genomen, nadat bij landdagsbesluit in het voorafgaande jaar tot de oprichting besloten was. De grond was afkomstig van het St. Catharinae gasthuis, en werd door de stad Arnhem - onder schadeloosstelling aan het gasthuis - ter beschikking gesteld, terwijl de jurisdictie over dit terrein c.a. aan het Hof werd afgestaan. Achter het tuchthuis werd tegen de stadswal een verbeterhuis gesticht. Het complex heeft naderhand dienst gedaan als huis van bewaring tot 1906 en stond op de Beek(straat) zuidelijk van de voormalige Spinschoolstraat op enige afstand van de St. Agnietenkapel of Waalse kerk.
2. Civiele zaken
N.B. Het civiele proces was een z.g. ordinaris proces een rechtsstrijd tussen de partijen in geschil. De aanlegger maakte een zaak aanhangig door middel van een request om citatie, een verzoekschrift tot dagvaarding van de tegenpartij. Voeging van een belanghebbende met een der procespartijen kwam geregeld voor. Er worde aan herinnerd, dat het Hof aan de beklaagde in een criminele zaak een ordinaris proces kon toestaan De momber trad hierbij op als eiser, de beklaagde als verweerder. Vergel. inv. nos. 4811a-4811c. Voor de bevoegdheden van het Hof in civiele zaken in eerste aanleg zie P. Nijhoff, Registers op het archief, afkomstig van het voormalig Hof..., 1856, het Voorbericht, en Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden, III, Gelderland, Amst. 1740, blz. 160 vgl. Zie de Inleiding, hoofdstuk VII, 1 en 2, de kanselarij ordonnantie van 1547, artt. 6 24, en de kanselarij ordonnantie van 1622/1651, artt. 15-22, 24-32.
B. Rechtspleging in appèl en in revisie
N.B. De ordonnantiën op de appèllen en revisiën van 1675 en 1676 zijn tezamen gepubliceerd bij plakaat van 1679 februari 6 (Van Loon, Groot Gelders Placaet Boeck, II, kol. 480 e.v.). De herziening, welke door de landdag in maart 1688 werd vastgesteld, werd 26 juni van het daarop volgende jaar gepubliceerd (Van Loon, alsvoren, II, kol. 560 e.v.). Op de ordonnantie van de revisie verscheen een ampliatie van 1750 november 3 (afzonderlijk gedrukt). Vergel. Tegenwoordige Staat van Gelderland, Amsterdam 1740, blz. 164 e.v. Zie de Inleiding, hoofdstuk IV, 1, en hoofdstuk IX, 2. De hierbedoelde appèlzaken waren zaken, welke het Hof behandelde in beroep van een gewoon stad of landgerecht; de revisiezaken waren zaken, welke door het Hof zelf behandeld waren en op vermoeden van erreur opnieuw behandeld werden door enige leden van het Hof met geadjungeerde rechters.
Deposita
Varia
Handschriften
Kaarten, tekeningen en plattegronden
laatste wijziging 18-09-2023
21.034 beschreven archiefstukken
3.878 gedigitaliseerd
totaal 2.457.145 bestanden

Kenmerken

Datering:
(1425) 1543-1811 (1902)
Auteur:
A.J. Maris, H.L. Driessen/F. Keverling Buisman (Album advocatorum)/K.J.W. Peeneman
Licentie:
CC0 1.0 Public Domain Dedication
Categorie:
laatste wijziging 18-09-2023
21.034 beschreven archiefstukken
3.878 gedigitaliseerd
totaal 2.457.145 bestanden
 
 
 

Adres

Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem
(parkeerplaats aan de Mercatorweg)

Telefoon  Telefoon
E-mail  Contact

Openingstijden studiezaal

Disclaimer
Privacy statement
Toegankelijkheid

Direct naar