Sedert het begin van de 18e eeuw waren in alle vestingen van de Republiek militaire ingenieurs onder leiding van de Inspecteur-generaal der Fortificatiën belast met de zorg voor de vestingwerken en daarbij behorende gebouwen. In 1714 werden regionale Departementen der Fortificatiën ingesteld. *  De eindverantwoordelijkheid voor het in stand houden der vestingen lag bij de Raad van State.
Uit het oorspronkelijke Departement van Arnhem werden in 1737 de Departementen van Nederrijn en IJssel en van Wedde en Westwoldingerland gevormd. Bij Resolutie van de Raad van State van 11 augustus 1790 (inv. nr. 9) werden Arnhem, fort Geldersoord, de Gelderse Vallei en de linie Betuwe van het Departement van Nederrijn en IJssel afgesplitst en met de vesting Nijmegen samengevoegd tot een nieuw Departement van de Waal tot aan de Zuiderzee (0018 Directie der Fortificatiën van het Departement van de Waal tot aan de Zuiderzee). Het Departement van Nederrijn en IJssel omvatte nu alleen nog de IJsselvestingen Hasselt, Kampen, Zwolle, Deventer, Zutphen (hoofdplaats) en Doesburg (vgl. ook de visitatierapporten in inv. nr. 32). Bij Staatsbesluit van 17 september 1805 (0124 Hof van Gelre en Zutphen, inv. nr. 1985) werden het Departement Waal-Zuiderzee en het Departement van de IJssel (zoals het Departement van Nederrijn en IJssel inmiddels heette) samengevoegd tot het Departement van de Waal en IJssel tot aan de Zuiderzee. Directeur werd de luitenant-kolonel-directeur C. Gockinga, tot dan directeur van het Departement IJssel, met als standplaats Zutphen.

In augustus 1808 werd Gockinga gepensioneerd. Het is niet geheel duidelijk hoe de organisatie nu geregeld werd. Bij Besluit van de Minister van Oorlog van 9 november 1808 (zie inv. nr. 20) werden drie nieuwe Directies der Artillerie en Genie ingesteld, waaronder de Directie Waal en Maas met als hoofdplaats Doesburg. Hieronder ressorteerde onder meer het district IJssel (Doesburg (hoofdplaats), Geldersoord, en de overige IJsselvestingen). Uit inv. nr. 20 valt echter af te leiden dat de IJsselvestingen reeds direct in augustus 1808 onder een Directie of Departement Waal en Maas vielen. Met de inlijving bij het Franse Keizerrijk kwam een einde aan de hier geschetste organisatie van het vestingwezen.

Het archief werd in 1952 overgenomen van de Algemeen Rijksarchivaris. Blijkens de aanwezige nummering moet een toegang hebben bestaan, die echter verloren gegaan is. In de navolgende lijst is de bestaande nummering gehandhaafd. Omwille van de overzichtelijkheid zijn de bestanddelen hier echter iets anders gerangschikt.