Menu

De chat is beschikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 13:00 en 16:00 uur. Is de chat offline? Bekijk onze Veelgestelde vragen of stel uw vraag via ons contactformulier.

Uw zoekacties: Landdagsrecessen
Landdagsrecessen

Landdagsrecessen

De Gelderse landdagen waren de vergaderingen van de Gelderse Staten, de afgevaardigden van de steden en de edelen (ridderschappen en bannerheren) van het gewest. De landdagsrecessen zijn de weergave van de besluiten en handdelingen van de landdagen. Ze vormen een belangrijke bron voor de kennis van en over de Gelderse geschiedenis.
In deze toegang zijn korte samenvattingen (regesten) van besluiten, genomen in 1581, 1582, 1583, 1591 en 1592, te vinden.

Hoe zoekt u door de landdagsrecessen?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.

Hoe kunt u de originele recessen inzien?

De originele recessen zitten in verschillende archieven. Om deze in te zien noteert u het volgende:
  • Bloknummer (het nummer van het archief waar het reces zich in bevind)
  • Inventarisnummer (het nummer van het stuk waar het reces zich in bevind)
  • Folionummer
Vul vervolgens in de algemene zoekbalk van de website het bloknummer en inventarisnummer in. Bij de zoekresultaten verschijnt het archief met het betreffende bloknummer. Als u hierop klikt, kunt u naar het inventarisnummer in dit archief. Om dit in te zien doet u het volgende:
Met het folionummer kunt u het betreffende reces in het inventarisnummer vinden.

Wilt u meer informatie over de landdagsrecessen? 

In de Onderzoeksgids Landdagsrecessen vindt u meer informatie over de landdagsrecessen. 
beacon
11.740  landdagsrecessen
 
 
 
 
Inventaris
1582
Landdag 18 juni - 2 juli 1582 te Nijmegen.
18 juni - 2 juli
Landdagreces
011 punt 9: Goedkeuring (ingevolge punt 7) van de drie miljoen gulden aan quoten en de extra heffing, onder speciale voorwaarde, zie Nota bene.
Datering:
1582 juni 18 - juli 2
Notabene:
a. Bij de onderhandelingen over het aannemen van Anjou als landsheer te Plessis (bij Tours) in september 1580 en te Bordeaux, waar op 23 januari 1581 de akte werd opgesteld waarmee de hertog de soevereiniteit over de respectieve Nederlandse gewesten aanvaardde, was hem namens de Staten-Generaal verzekerd dat die gewesten wel drie miljoen per jaar konden opbrengen voor de strijd tegen Spanje. Het viel Anjou daarom tegen dat men in realiteit niet verder kwam dan 200.000 gulden per maand. Op 5 april 1582 deed hij ter Staten-Generaal een voorstel tot grotere inspanningen om tot drie miljoen per jaar te komen. Tevens stelde hij voor gedurende zes maanden 50.000 gulden per maand extra op te brengen t.b.v. het veldleger. In de commissie der Staten-Generaal die deze voorstellen moest bestuderen, werd Gelderland vertegenwoordigd door kanselier Leoninus. Zie N. Japikse (red.), Resolutiën...1580-1582,380-382; 383-384.

b. De extra heffing: 50.000 per maand, bestemd voor het veldleger, te beginnen op 1 april met een betaalperiode van zes maanden; vgl. punt 7 (zie regest 009, 1582).

c. Voorwaarde: die extra financiële verplichtingen dienen los te staan van Anjou en van de overeenkomst met hem.

d. Elbertus Leoninus (Albert de Leeuw) (Zaltbommel 1519 of 1520 - Arnhem, 6/7 dec. 1598), studeerde te Leuven, van 1548 tot en met 1580 hoogleraar in de Rechten aldaar, wegens zijn grote eruditie en zijn pragmatisch maar mild en gematigd oordeel zeer gewild als raadsman; mede-ontwerper van de Pacificatie van Gent (1576), lid van de Raad van State rond aartshertog Matthias (ca.1579); koos in 1580 voor de Opstand tegen Spanje; van 28 juni 1581 tot zijn dood kanselier van Gelderland, van 10 jan. 1586 tot 1 jan. 1596 tevens lid van de nieuwe Raad van State. Zie onder meer A.E.M. Janssen, 'Elbertus Leoninus 1519/1520 - 1598, rechtsgeleerde en Gelders kanselier', in:J. Kuys e.a. (red.), Biografisch woordenboek Gelderland (6 dln., Hilversum 1998-2006). 2, 58-62.
Toegangsnummer:
0003 Staten van het Kwartier van Nijmegen en hun Gedeputeerden
Inventarisnummer:
607 [Aanvragen (verzoek tot inzage op de studiezaal)  
U kunt dit archiefstuk (archiefnummer: 0003, inventarisnummer: 607), als het openbaar is, bekijken in de studiezaal van het Gelders Archief. Vraag het stuk aan via de website van het Gelders Archief. Het ligt dan klaar op de dag dat u wilt langskomen. Dat doet u als volgt:

  • Ga hier naar het stuk op de website van het Gelders Archief.
  • Klik vervolgens op het aanvraagicoon (icoon van het mapje) om het stuk aan te vragen.
  • Kies de dag dat u langs wilt komen en vraag het stuk aan.
]
Folionummer:
40-41
 
 
 
 
 
Inventaris
1582
Landdag 18 juni - 2 juli 1582 te Nijmegen.
18 juni - 2 juli
Landdagreces
001 Comparanten ter Landdag, 18 juni - 2 juli 1582:

Kwartier van Nijmegen:
Gerard van Oyen (Oeyen), heer van Ooij, burggraaf van Nijmegen
Reijnier (Reinier)van Steprade, heer van Doddendael, Walbeeck en Indoornik (ridderschap)
(Staten-Gen. te Antwerpen; lijstje 4694 / 54E)
Joachim van Lier (Staten-Gen. te Antwerpen)
Arndt van Rensch, raad der stad Nijmegen (Staten-Gen. te Antwerpen)
Johan Kelffken, burgemeester van Nijmegen (Staten-Gen. te Antwerpen)
Jan (Johan) van Mekeren (Meeckeren) (ridderschap; lijstje 4694 / 54 E)
Henrick van Beynum (Beinhem) ten Appelenberch (ridderschap)
Ahre[nt] de Bie (ridderschap) (lijstje 4694 / 54E)
Schenck (ridderschap) (lijstje 4694 / 54E)
Gijsbert de Cock van Neerijnen (Neerinen) (ridderschap) (lijstje 4694 / 54E)
Bartholdt (Bartelt) van Gendt, heer van Loenen (Loehnen) en Wolferen, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (lijstje 4694 / 54E; vertrokken op 25 juni)
Jelis (Giellis) Pieck, heer tot Enspijk, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (lijstje 4694 / 54E; vertrokken op 25 juni)
Caerl Vijgh, heer tot Zoelen en Ubbergen (ridderschap) (lijstje 4694 / 54E; vertrokken op 25 juni)

Overkwartier:
Johan van Wittenhorst, heer ter Horst (voormalig drost en rentmeester van het ambt Kessel)
H. van der Horst (lijstje 4694 / 54E)
Derick van Westrum (Westeren), heer tot Langendonck, in 1581 burgemeester van Geldern, in 1581 en 1582 ook in de Staten-Generaal (inclusief de Staten-Gen. te Antwerpen; en lijstje 4694 / 54E)
De drost van Straelen (lijstje 4694 / 54E)
Warrenburch (lijstje 4694 / 54E)

Zie Nota bene.
Datering:
1582 juni 18 - juli 2
Notabene:
De enige aanwijzingen voor wat betreft de gedeputeerden vormen twee opgaven van lieden die vanuit deze Landdag naar bovengewestelijke bestuursorganen afgevaardigd werden (zie Nota bene), inclusief de samenstelling van de inmiddels teruggekeerde delegatie uit de Landdag naar de Staten-Generaal te Antwerpen (zie 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4694, fol. 98 r. - 99 r.), en degenen, genoemd in een lijstje in 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4694, fol. 93 v. en 0508 Handschriften Rijksarchief in Gelderland, inv. nr. 54 E.
Het betreft hier op de eerste plaats afgevaardigden naar de Landraad (zie 0012 Gelderse Rekenkamer, inv. nr. S 2, fol. 500) en gedeputeerden ter Staten-Generaal (zie 0003 Staten van het Kwartier van Nijmegen en hun Gedeputeerden, inv. nr. 607, fol. 35); vgl. regest 031 (1582), bovengewestelijke benoemingen. Op de tweede plaats blijkt uit 2000 Oud archief Arnhem, inv. nr. 4694, fol. 93 v. en uit een als los briefje in 0508 Handschriften Rijksarchief in Gelderland, inv. nr. 54 E (hs. - Van Hell) toegevoegd afschrift van deze pagina, dat verscheidene comparanten die elders niet vermeld worden, tenminste tot en met 25 juni of 27 juni in Nijmegen gebleven zijn. Zij worden genoemd in een lijstje op de betreffende pagina (met dank aan drs. M. Gubbels voor zijn naspeuringen in 0508, 54 E ).
Toegangsnummer:
0003 Staten van het Kwartier van Nijmegen en hun Gedeputeerden
Inventarisnummer:
607 [Aanvragen (verzoek tot inzage op de studiezaal)  
U kunt dit archiefstuk (archiefnummer: 0003, inventarisnummer: 607), als het openbaar is, bekijken in de studiezaal van het Gelders Archief. Vraag het stuk aan via de website van het Gelders Archief. Het ligt dan klaar op de dag dat u wilt langskomen. Dat doet u als volgt:

  • Ga hier naar het stuk op de website van het Gelders Archief.
  • Klik vervolgens op het aanvraagicoon (icoon van het mapje) om het stuk aan te vragen.
  • Kies de dag dat u langs wilt komen en vraag het stuk aan.
]
Folionummer:
31
Ga naar dit stuk:
Comparanten ter Landdag, 18 juni - 2 juli 1582:

Kwartier van Nijmegen:
Gerard van Oyen (Oeyen), heer van Ooij, burggraaf van Nijmegen
Reijnier (Reinier)van Steprade, heer van Doddendael, Walbeeck en Indoornik (ridderschap)
(Staten-Gen. te Antwerpen; lijstje 4694 / 54E)
Joachim van Lier (Staten-Gen. te Antwerpen)
Arndt van Rensch, raad der stad Nijmegen (Staten-Gen. te Antwerpen)
Johan Kelffken, burgemeester van Nijmegen (Staten-Gen. te Antwerpen)
Jan (Johan) van Mekeren (Meeckeren) (ridderschap; lijstje 4694 / 54 E)
Henrick van Beynum (Beinhem) ten Appelenberch (ridderschap)
Ahre[nt] de Bie (ridderschap) (lijstje 4694 / 54E)
Schenck (ridderschap) (lijstje 4694 / 54E)
Gijsbert de Cock van Neerijnen (Neerinen) (ridderschap) (lijstje 4694 / 54E)
Bartholdt (Bartelt) van Gendt, heer van Loenen (Loehnen) en Wolferen, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (lijstje 4694 / 54E; vertrokken op 25 juni)
Jelis (Giellis) Pieck, heer tot Enspijk, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (lijstje 4694 / 54E; vertrokken op 25 juni)
Caerl Vijgh, heer tot Zoelen en Ubbergen (ridderschap) (lijstje 4694 / 54E; vertrokken op 25 juni)

Overkwartier:
Johan van Wittenhorst, heer ter Horst (voormalig drost en rentmeester van het ambt Kessel)
H. van der Horst (lijstje 4694 / 54E)
Derick van Westrum (Westeren), heer tot Langendonck, in 1581 burgemeester van Geldern, in 1581 en 1582 ook in de Staten-Generaal (inclusief de Staten-Gen. te Antwerpen; en lijstje 4694 / 54E)
De drost van Straelen (lijstje 4694 / 54E)
Warrenburch (lijstje 4694 / 54E)

Zie Nota bene.
 
 
 
 
 
Inventaris
1581
Landdag 24 november - 8 december 1581 te Arnhem.
24 november
Landdagreces
170 Besluit tot inbeslagname van de goederen van de vrouwe van Stirum en Bronckhorst. Zie Nota bene.
Datering:
1581 november 24
Notabene:
a. Reden van inbeslagname: het bericht dat de bezetting van Bronckhorst door de Spanjaarden is gebeurd met haar instemming.

b. Aan verscheidene van haar schuldenaren, schouten en richters zijn brieven van inhibitie geschreven. Voor brieven van inhibitie, zie Verklarende woordenlijst.
.
c. Zie ook over deze zaak de regesten 082 (1583), 087 (1583), 201 (1583), 053 (1592), 084 (1593) en 136 (1593). Zie ook: Eliëns en Harenberg, a.w., 65-66 en Tengbergen, A. en E.J. Tengbergen, De acht kastelen van Vorden (Zutphen 1988) 50-52 (zie Literatuurlijst).

d. Deze vrouwe van Stirum en Bronckhorst was Maria van Hoya en Brockhausen (Broichusen, Broeckhuysen). Zij en haar zonen Joost en Erik bleven rooms-katholiek en waren Spaansgezind. Hun bezittingen werden in 1581 door de Staten van Gelderland in beslag genomen omdat Maria vrijwillig Spaanse garnizoenen op haar huizen Bronckhorst en De Wildenborch had toegelaten. Maria's oudste zoon, de bannerheer Joost graaf van Limburg en Bronckhorst, heer van Stirum (ca. 1565 - 1621), poogde de teruggave van zijn goederen te bewerkstelligen. Zelf was hij tot in 1592 in Spaanse krijgsdienst. Zie regesten 113 (1581), 170 (1581), 087 (1583) en 201 (1583).
Toegangsnummer:
0003 Staten van het Kwartier van Nijmegen en hun Gedeputeerden
Inventarisnummer:
606 [Aanvragen (verzoek tot inzage op de studiezaal)  
U kunt dit archiefstuk (archiefnummer: 0003, inventarisnummer: 606), als het openbaar is, bekijken in de studiezaal van het Gelders Archief. Vraag het stuk aan via de website van het Gelders Archief. Het ligt dan klaar op de dag dat u wilt langskomen. Dat doet u als volgt:

  • Ga hier naar het stuk op de website van het Gelders Archief.
  • Klik vervolgens op het aanvraagicoon (icoon van het mapje) om het stuk aan te vragen.
  • Kies de dag dat u langs wilt komen en vraag het stuk aan.
]
Folionummer:
123-124
 
 
 
 
 
Inventaris
1581
Landdag 24 november - 8 december 1581 te Arnhem.
8 december
Landdagreces
231 Instelling commissie tot liquidatie van de gewestelijke schulden en afhandeling van de particuliere rekesten. Zie Nota bene.
Datering:
1581 december 8
Notabene:
a. Plaats en datum werkzaamheden: te Arnhem, op 26 december 1581.

b. Samenstelling cie.: De heer van Loenen (Bartholdt (Bartelt) van Gendt, heer van Loenen, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (Kwartier van Nijmegen); de heer van "Ebburgen" (Caerl Vijgh, heer tot Zoelen en Ubbergen, Kw. van Nijmegen); Derick van Westrum, burgemeester van Geldern, in 1581 tevens in de Staten-Generaal (Overkwartier). Henrick van Munster, raadsheer in het Hof van Gelre en Zutphen (Kw. van Zutphen). Zie ook regest 166 (1581), comparanten ter Landdag.
Toegangsnummer:
0003 Staten van het Kwartier van Nijmegen en hun Gedeputeerden
Inventarisnummer:
606 [Aanvragen (verzoek tot inzage op de studiezaal)  
U kunt dit archiefstuk (archiefnummer: 0003, inventarisnummer: 606), als het openbaar is, bekijken in de studiezaal van het Gelders Archief. Vraag het stuk aan via de website van het Gelders Archief. Het ligt dan klaar op de dag dat u wilt langskomen. Dat doet u als volgt:

  • Ga hier naar het stuk op de website van het Gelders Archief.
  • Klik vervolgens op het aanvraagicoon (icoon van het mapje) om het stuk aan te vragen.
  • Kies de dag dat u langs wilt komen en vraag het stuk aan.
]
Folionummer:
162
 
 
 

Contact

location Westervoortsedijk 67-D
     6827 AT Arnhem
     (parkeerplaats aan de
     Mercatorweg)

E-mail Contactformulier
Telefoon  Telefoon
calender2 Openingstijden studiezaal