1. Stukken betreffende de criminele rechtspraak
N.B. Het "imperium in criminalibus" kwam toe aan het Hof, als opvolger van de Landsheer. Dit liet zich binnen stad, schependom en richterambt vertegenwoordigen door de richter, die binnen stad en schependom recht van apprehensie van alle vreemde personen had. Indien de Magistraat een niet-burger arresteerde was hij verplicht, deze na een eerste onderzoek aan de richter over te leveren, die vervolgens, geassisteerd door twee schepenen, het recht van instructie had. Burgers werden hetzij door de Magistraat, hetzij door de richter gearresteerd; bij arrestatie door de Magistraat leidde deze zelf de instructie, waarbij het Hof aanwijzingen gaf, en eventueel kon gelasten, verdachte op de pijnbank te verhoren. Het vonnis werd geveld door het Hof, uitgesproken door het stedelijk gerecht, en ter plaatse ten uitvoer gelegd door de richter. Indien niet de Magistraat, doch de richter een burger arresteerde, dan berustte de leiding van de instructie bij deze laatste.
Competentiegeschillen tu
ssen Magistraat en richter rijzen gedurende de gehele zeventiende en achttiende eeuw. Eerst in 1783 komt hieraan een einde door een dading tussen beiden.¹
Hoewel, zoals boven vermeld, al wat crimineel was toekwam aan de opvolger van de Landsheer, was de Magistraat bevoegd tot het opleggen van een correctieve maatregel, te weten veroordeling tot een korte gevangenisstraf, eventueel op water en brood.