Menu

De chat is beschikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 13:00 en 16:00 uur. Is de chat offline? Bekijk onze Veelgestelde vragen of stel uw vraag via ons contactformulier.

Uw zoekacties: Landdagsrecessen

Landdagsrecessen

Landdagsrecessen

De Gelderse landdagen waren de vergaderingen van de Gelderse Staten, de afgevaardigden van de steden en de edelen (ridderschappen en bannerheren) van het gewest. De landdagsrecessen zijn de weergave van de besluiten en handdelingen van de landdagen. Ze vormen een belangrijke bron voor de kennis van en over de Gelderse geschiedenis.
In deze toegang zijn korte samenvattingen (regesten) van besluiten, genomen in 1581, 1582, 1583, 1591 en 1592, te vinden.

Hoe zoekt u door de landdagsrecessen?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.

Hoe kunt u de originele recessen inzien?

De originele recessen zitten in verschillende archieven. Om deze in te zien noteert u het volgende:
  • Bloknummer (het nummer van het archief waar het reces zich in bevind)
  • Inventarisnummer (het nummer van het stuk waar het reces zich in bevind)
  • Folionummer
Vul vervolgens in de algemene zoekbalk van de website het bloknummer en inventarisnummer in. Bij de zoekresultaten verschijnt het archief met het betreffende bloknummer. Als u hierop klikt, kunt u naar het inventarisnummer in dit archief. Om dit in te zien doet u het volgende:
Met het folionummer kunt u het betreffende reces in het inventarisnummer vinden.

Wilt u meer informatie over de landdagsrecessen? 

In de Onderzoeksgids Landdagsrecessen vindt u meer informatie over de landdagsrecessen. 
beacon
11.912  landdagsrecessen
sorteren op:
 
 
 
 
Inventaris
1592
Landdag 8 - 19 februari 1592 te Nijmegen
19 februari
Landdagreces
057 punt 3 rekest gravin van Meurs: Meningsverschil tussen de gravin en de ambtman van Neder-Betuwe over de kosten van enige cavaleristen, destijds door de ambtman ingehuurd op gezag van toenmalig stadhouder Van Nieuwenaar; besluit om deze zaak voor te leggen aan de Staten-Generaal.
Datering:
1592 februari 19
Notabene:
a. Zie ook de regesten 041 (1591), 111 (1591), 055 (1592), 056 (1592), 069 (1593) en 168 (1593).

b. Deze stadhouder: Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs (ca. 1545 - 18 okt. 1589), stadhouder van Gelderland en Overijssel, vanaf 21 sept. 1585 ook van Utrecht; jongere neef en echtgenoot van gravin Van Nieuwenaar.

c. Deze gravin: Anna Walburgis gravin van Nieuwenaar en Meurs (ca.1522-1600), weduwe van Filips van Montmorency graaf van Horn, die als medestander van Willem van Oranje op 5 juni 1568 samen met Lamoraal graaf van Egmond te Brussel werd onthoofd. Anna hertrouwde in 1569 of 1570 met haar jongere neef Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs, stadhouder van Gelderland, Utrecht en Overijssel. Met Horn woonde zij in Weert, later met Adolf van Nieuwenaar in Utrecht tot diens dood in 1589 en vanaf 1597 in Meurs. Zij stond bekend als een ijverig calvinist en wijze staatsvrouw, en bereikte een hoge leeftijd ondanks haar doorgaans slechte gezondheid. Haar enige kind, een zoon, overleed op jonge leeftijd. Haar graafschap Meurs liet zij na aan prins Maurits, die het in 1597 op de Spanjaarden heroverd had; haar graafschap Horn aan Sabina van Egmont vrouwe van Beijerland, dochter van Lamoraal van Egmont.

d. Derick (Diederik, Dirck) Vijgh (1532-1615), in de jaren 1578-1615 richter en dijkgraaf van Tiel en Zandwijk en ambtman, richter en dijkgraaf van Neder-Betuwe. Leden van de familie Vijgh hebben als pandhouders het ambtmanschap van Neder-Betuwe bekleed van 1538 tot in 1682. Derick Vijgh was een actief en bekwaam ambtman, die echter door zijn onafhankelijk en eigenzinnig beleid en zijn harde optreden als militair evenals zijn vader Claes Vijgh regelmatig in conflict raakte met andere overheden; soms tezamen met de door hem en zijn aanhang beheerste magistraat van de stad Tiel.
Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4696
Folionummer:
238 r.
 
 
 
 
 
Inventaris
1592
Landdag 8 - 19 februari 1592 te Nijmegen
19 februari
Landdagreces
055 Besluit op punt 1 van het rekest, ingediend door de zaakgelastigden van de gravin van Meurs, weduwe van Adolf van Nieuwenaar, voormalig Gelders stadhouder, betreffende de betaling van diens achterstallige traktement: besluit tot betaling via de Rekenkamer.
Datering:
1592 februari 19
Notabene:
a. Zie verder voor deze kwestie de regesten 041 en 111 (beide 1591). Men verwijst naar de besluiten, genomen op de Landdag van 10 februari - 16 maart 1591 te Arnhem (regest 041). Op deze Landdag was besloten de weduwe van Adolf van Nieuwenaar tijdelijk niet uit te betalen totdat een tweetal kwesties zouden zijn opgelost, wat blijkbaar gebeurd is. Zie voorts de regesten 056 (1592), 057 (1592), 069 (1593) en 168 (1593).

b. De Rekenkamer zal de betaling regelen, eventueel ook d.m.v. betaling aan de crediteuren van de gravin, volgens haar aanwijzingen.

c. Deze gravin: Anna Walburgis gravin van Nieuwenaar en Meurs (ca.1522-1600), weduwe van Filips van Montmorency graaf van Horn, die als medestander van Willem van Oranje op 5 juni 1568 samen met Lamoraal graaf van Egmond te Brussel werd onthoofd. Anna hertrouwde in 1569 of 1570 met haar jongere neef Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs, stadhouder van Gelderland, Utrecht en Overijssel. Met Horn woonde zij in Weert, later met Adolf van Nieuwenaar in Utrecht tot diens dood in 1589 en vanaf 1597 in Meurs. Zij stond bekend als een ijverig calvinist en wijze staatsvrouw, en bereikte een hoge leeftijd ondanks haar doorgaans slechte gezondheid. Haar enige kind, een zoon, overleed op jonge leeftijd. Haar graafschap Meurs liet zij na aan prins Maurits, die het in 1597 op de Spanjaarden heroverd had; haar graafschap Horn aan Sabina van Egmont vrouwe van Beijerland, dochter van Lamoraal van Egmont.
Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4696
Folionummer:
236 r. - 237 r.
 
 
 
 
 
Inventaris
1592
Landdag 8 - 19 februari 1592 te Nijmegen
19 februari
Landdagreces
056 punt 2 rekest gravin van Meurs: geschil tussen de gravin en de drost Derick van Eijl inzake de Meurse pandtol te Tiel; besluit bij meerderheid van stemmen om het Hof beide partijen te laten horen en verslag uit te brengen op de volgende Landdag.
Datering:
1592 februari 19
Notabene:
a. De gravin beschuldigt Van Eijl van geweigerde rechtspraak inzake de tol. Van Eijl ontkent de aanklachten in een protestschrift en eist opening van de tolregisters. Volgens de Landdag zijn de stukken niet compleet genoeg om tot een gefundeerde uitspraak te komen.

b. Meurse pandtol: Een van de twee te Tiel geheven tollen, in 1359 verpand aan de graven van Meurs en in 1619 gelost (de andere was de Gelderse Tol te Tiel).

c. Hangende het onderzoek wordt het verzoek van Van Eijl nog niet ingewilligd, waarover deze zich beklaagt en verklaart niet verantwoordelijk te zijn als zich in de tussentijd problemen met de tol mochten voordoen.

d. Het is vooralsnog onduidelijk welk drostambt Van Eijl bekleedde en welke bevoegdheid hij had in relatie tot de tol. Van Eijl was comparant in deze Landdag voor de ridderschap van het Kwartier van Nijmegen (zie regest 001, 1592).

e. Zie ook de regesten 041 (1591), 111 (1591), 055 (1592), 057 (1592), 069 (1593) en 168 (1593).

f. Anna Walburgis gravin van Nieuwenaar en Meurs (ca.1522-1600), weduwe van Filips van Montmorency graaf van Horn, die als medestander van Willem van Oranje op 5 juni 1568 samen met Lamoraal graaf van Egmond te Brussel werd onthoofd. Anna hertrouwde in 1569 of 1570 met haar jongere neef Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs, stadhouder van Gelderland, Utrecht en Overijssel. Met Horn woonde zij in Weert, later met Adolf van Nieuwenaar in Utrecht tot diens dood in 1589 en vanaf 1597 in Meurs. Zij stond bekend als een ijverig calvinist en wijze staatsvrouw, en bereikte een hoge leeftijd ondanks haar doorgaans slechte gezondheid. Haar enige kind, een zoon, overleed op jonge leeftijd. Haar graafschap Meurs liet zij na aan prins Maurits, die het in 1597 op de Spanjaarden heroverd had; haar graafschap Horn aan Sabina van Egmont vrouwe van Beijerland, dochter van Lamoraal van Egmont.
Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4696
Folionummer:
237 r. - 238 r.
 
 
 
 
 
Inventaris
1593
Landdag 17 maart - 30 maart 1593 te Zutphen
29 maart
Landdagreces
168 De raadsheren van het Hof verschijnen in de vergadering en doe in het kort verslag van hun bevindingen inzake het proce tussen drost Eijl en de gravin van Meurs over de Meurse pandtol te Tiel; waarna zij de Landdag een schriftelijk advies overhandigen. Zie Nota bene.
Datering:
1593 maart 29
Notabene:
a. "Der drost Eijl...": dit is Derick van Eijl, in 1592 en 1593 comparant voor de Ridderschap van het Kwartier van Nijmegen (zie de regesten 001, 1592, en 001, 1593). Het is vooralsnog onduidelijk welk drostambt Van Eijl bekleedde en welke bevoegdheid hij had in relatie tot de tol waarop zijn verzoek betrekking heeft.

b. "...haar G[enade] Nuenar...": Anna Walburgis gravin van Nieuwenaar en Meurs (ca.1522-1600), weduwe van Filips van Montmorency graaf van Horn, die als medestander van Willem van Oranje op 5 juni 1568 samen met Lamoraal graaf van Egmond te Brussel werd onthoofd. Anna hertrouwde in 1569 of 1570 met haar jongere neef Adolf graaf van Nieuwenaar en Meurs, stadhouder van Gelderland, Utrecht en Overijssel. Met Horn woonde zij in Weert, later met Adolf van Nieuwenaar in Utrecht tot diens dood in 1589 en vanaf 1597 in Meurs. Zij stond bekend als een ijverig calvinist en wijze staatsvrouw; zie ook de onderstaande regesten over haar.

c. De gravin beschuldigt Van Eijl van geweigerde rechtspraak inzake de Meurse pandtol, een van de twee te Tiel geheven tollen, in 1359 verpand aan de graven van Meurs en in 1619 gelost (de andere was de Gelderse Tol te Tiel). Van Eijl ontkent de aanklachten in een protestschrift en eist opening van de tolregisters. Volgens de Landdag zijn de stukken niet compleet genoeg om tot een gefundeerde uitspraak te komen. In 1592 was daarom besloten het Hof om advies te vragen en dit advies op de eerstvolgende landdag uit te brengen (zie regest 056, 1592).

d. Zie ook de regesten 041 (1591), 111 (1591), 055 (1592), 056 (1592), 057 (1592) en 093 (1593).
Bloknummer:
2000
Inventarisnummer:
4696
Folionummer:
373 r. (scan 725)
 
 
 

Contact

location Westervoortsedijk 67-D
     6827 AT Arnhem
     (parkeerplaats aan de
     Mercatorweg)

E-mail Contactformulier
Telefoon  Telefoon
calender2 Openingstijden studiezaal