Menu

De chat is beschikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 13:00 en 16:00 uur. Is de chat offline? Bekijk onze Veelgestelde vragen of stel uw vraag via ons contactformulier.

Uw zoekacties: Marken en maalschappen

0366 Marken en maalschappen

Archieftoegang

Hier vindt u de inventaris van een archieftoegang. Hierin staat beschreven welke stukken zich in dit archief bevinden. 
 
Het nummer dat voor de titel van het archief staat is het toegangsnummer van dit archief. Het nummer dat voor de beschrijving van een stuk staat is het inventarisnummer. 
  • Bij ‘Kenmerken’ vindt u algemene informatie over dit archief
  • Bij ‘Inleiding’ vindt u achtergrondinformatie over dit archief, denk hierbij aan de openbaarheid, de archiefvormer en de oorsprong en opbouw van het archief.
  • Bij ‘Inventaris’ vindt u de lijst met beschrijvingen van stukken die zich in dit archief bevinden. 

Hoe zoekt u door een archieftoegang?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.
Onder ‘Gevonden archiefstukken’ verschijnen de beschrijvingen van stukken uit dit archief waar deze term in voorkomt. Om te zien in welk deel van het archief deze stukken zitten klikt u op ‘Inventaris’. Dor telkens te klikken op het woord/de woorden die vetgedrukt worden weergegeven komt u uit bij de (met geel gemarkeerde) zoektermen. 

Welke archieftoegangen heeft het Gelders Archief?

Bekijk het Archievenoverzicht  om te zien welke archieven zich in het Gelders Archief bevinden. Deze zijn niet allemaal geïnventariseerd en beschikbaar voor inzage. Als er geen inventarislijst beschikbaar is, is dit archief helaas nog niet in te zien. 
 

 

beacon
 
 
Inleiding
1. Auteursrechten en andere rechten
2. Openbaarheid en citeren
3. Archief en inventarisatie
Inventaris
1. Archieven aanwezig in het Gelders Archief
1.02. Marken van Almen en Harfsen
N.B. Zie de inventaris in:VROA 42 (1919) II, 85. Zie ook 0124 Hof van Gelre en Zutphen, inv.nr. 5290 (civiele processen 1651/47); 0467 Familie Van der Capellen, inv.nr. 1035; 0389 Huis Enghuizen, inv.nrs. 158-10 t/m 158-14; 0409 Huis Keppel, inv.nr. 1298; ORA Scholtambt Zutphen, inv.nrs. 150-152 (te raadplegen in het Regionaal Archief Zutphen).
De hier beschreven archivalia zijn aan de uitgever der Geldersche markerechten onbekend geweest. Zij zijn aan het archief geschonken door J.R. baron van Keppel te Apeldoorn. Daar zij afkomstig zijn van het huis Ehze te Almen, welke eigenaar erfmarkerichter in beide marken was, waren zij vermengd met tot het huisarchief van de Ehze behorende stukken. De buurschappen Almen en Harfsen vormden tezamen een kerspel, dat een onderdeel was van het richterambt (later de gemeente) Gorssel. Uit de daarmee samenhangende belangengemeenschap der geërfden en uit het feit, dat dezelfde persoon het markerichterschap in de beide buurschappen bekleedde, moet worden verklaard, dat zij er tot 1721 slechts één markeprotokol op na hielden en dat ook in andere opzichten haar archieven niet streng uit elkaar zijn te houden.
De vergaderingen der geërfden hadden in de regel plaats in de kerk te Almen, die der geërfden van Harfsen, alsook de gemeenschappelijke vergaderingen, soms in de kapel te Harfsen. De erfmarkerichter vormde in iedere buurschap met 1 of 2 gecommitteerden een dagelijks bestuur. Hoewel het oudere, gemeenschappelijke, markeprotokol tot het archief der mark van Harfsen moet gerekend worden, en bovendien het Almens archief zeer onvolledig tot ons is gekomen, is toch het laatstgenoemde hier het eerst beschreven, omdat deze buurschap de kerk bevatte. Uit het bovenstaande volgt echter, dat men goed zal doen, van de beide delen dezer beschrijving in onderling verband gebruik te maken.
De mark van Almen is in 1828 ontbonden, die van Harfsen in 1837.
1.20. Mark van Eibergen en Holterhoek
N.B. Gerechtigden in deze mark waren zij, die het burgerrecht van Eibergen bezaten, en daardoor 'burgers' werden genoemd, i.p.v. zoals elders geërfden. Zij was één der vijf marken, die de voogdij Eibergen onder de heerlijkheid Borculo hadden gevormd, één der vier, die in 1811 tot een mairie Eibergen werden verenigd. Deze is na de opheffing van de Franse indeling als gemeente blijven bestaan tot 1819, toen de gemeenten Eibergen, Beltrum en Rekken werden verenigd tot de gemeente Eibergen zoals wij die thans nog kennen. In verband met de bijzondere verhouding tot het stadje, dat er in gelegen was, werd deze mark in 1811 als zodanig opgeheven en in de mairie (de latere gemeente) ingelijfd. De gerechtigden, die van hun rechten geen afstand hadden gedaan, benoemden 12 november 1839 een commissie voor de verdeling van de markegronden. Het gevolg daarvan was, dat 1 januari 1844 een overeenkomst tussen de gemeente en de mark in werking trad waarbij deze als afzonderlijke instelling, met eigen bezittingen werd hersteld. De "commissie tot de zaken der Mark van Eibergen" had in de eerste plaats die verdeling ten doel. Nadat het plan van verdeling 21 november 1851 door Gedeputeerde Staten was goedgekeurd, is 3 september 1853 de desbetreffende akte verleden, die vervolgens is uitgevoerd. De mark bleef echter bestaan, waarmede "Gecommitteerden der Mark van Eibergen" belast waren. Met dat doel waren enkele eigendommen onverdeeld gebleven. Eerst 28 november 1912 is zij ontbonden.
Zie ook 0135 ORA Borculo, inv.nr. 234 en 0124 Hof van Gelre en Zutphen, inv.nr. 5658 (civiele processen 1692/15).
1.25. Mark van Exel
N.B. Zie ook 0373 Huis Ampsen 1, inv.nr. 248.
0366 Marken en maalschappen
Inventaris
1. Archieven aanwezig in het Gelders Archief
1.25.
Mark van Exel
N.B. Zie ook 0373 Huis Ampsen 1, inv.nr. 248.
1.58. Maalschap van het Speulderbos
N.B. Het Speulderbosch *  is een maalschap geweest in het ambt (de tegenwoordige gemeente) Ermelo, waaraan een der grootste malenbossen van de Veluwe (915 H.A.) behoorde. De deelgerechtigden in dit bos hadden gebruiksrechten op de aangrenzende heide, die geacht werd, tot het domein te behoren en derhalve begrepen is geweest in de verkoop van alle domeingronden onder Ermelo aan die gemeente in 1843. De kleine buurschap Drie, middenin het bos gelegen, hebben de malen in de 18de eeuw aangekocht. Het Bosch omvatte 120 delen, waarvan er in de 18de en 19de eeuw vele door de gezamenlijke deelgerechtigden zijn aangekocht. Dientengevolge waren in 1884, toen de maalschap in een N.V. werd omgezet, 56 delen in handen van de gezamenlijke eigenaren der overige 64 delen, zodat het kapitaal der vennootschap in 64 aandelen kon worden gesplitst. De delen zijn in het bos nooit aanwijsbaar geweest, maar jaarlijks werd voor de houtverkoping aan ieder deelgerechtigde het hout, waarvan hij de opbrengst zou genieten, bij loting toegewezen.
Het dagelijks bestuur van het Bosch werd gevormd door twee holtrichters en vier gedeputeerde maalmannen, sinds 1868 door drie houtrichters en drie plaatsvervangende houtrichters.
De eigendommen van de N.V. zijn in 1919 door het Rijk aangekocht.
Een gedeelte van het archief, daterend van vóór 1884, werd in 1938 door het Staatsbosbeheer aan het Rijksarchief overgedragen, waarna er door Jhr. mr. Martens van Sevenhoven een inventaris van werd vervaardigd. In 1959 werd van bovengenoemde instelling het aanvullende gedeelte ontvangen. Hierdoor ontstond de noodzaak het archief opnieuw te inventariseren.

Kenmerken

Datering:
1300, 1370, 1418-1954
Auteur:
W.F.M. Ahoud
 
 
 

Contact

location Westervoortsedijk 67-D
     6827 AT Arnhem
     (parkeerplaats aan de
     Mercatorweg)

E-mail Contactformulier
Telefoon  Telefoon
calender2 Openingstijden studiezaal