Menu

De chat is beschikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 13:00 en 16:00 uur. Is de chat offline? Bekijk onze Veelgestelde vragen of stel uw vraag via ons contactformulier.

Uw zoekacties: Hoogheemraadschap van de Bunschoter Veen- en Veldendijk

1913 Hoogheemraadschap van de Bunschoter Veen- en Veldendijk

Archieftoegang

Hier vindt u de inventaris van een archieftoegang. Hierin staat beschreven welke stukken zich in dit archief bevinden. 
 
Het nummer dat voor de titel van het archief staat is het toegangsnummer van dit archief. Het nummer dat voor de beschrijving van een stuk staat is het inventarisnummer. 
  • Bij ‘Kenmerken’ vindt u algemene informatie over dit archief
  • Bij ‘Inleiding’ vindt u achtergrondinformatie over dit archief, denk hierbij aan de openbaarheid, de archiefvormer en de oorsprong en opbouw van het archief.
  • Bij ‘Inventaris’ vindt u de lijst met beschrijvingen van stukken die zich in dit archief bevinden. 

Hoe zoekt u door een archieftoegang?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.
Onder ‘Gevonden archiefstukken’ verschijnen de beschrijvingen van stukken uit dit archief waar deze term in voorkomt. Om te zien in welk deel van het archief deze stukken zitten klikt u op ‘Inventaris’. Dor telkens te klikken op het woord/de woorden die vetgedrukt worden weergegeven komt u uit bij de (met geel gemarkeerde) zoektermen. 

Welke archieftoegangen heeft het Gelders Archief?

Bekijk het Archievenoverzicht  om te zien welke archieven zich in het Gelders Archief bevinden. Deze zijn niet allemaal geïnventariseerd en beschikbaar voor inzage. Als er geen inventarislijst beschikbaar is, is dit archief helaas nog niet in te zien. 
 

 

beacon
 
 
Inleiding
01. Openbaarheid en citeren
02. Ligging
03. Ontstaan
04. Organisatie
05. Bestuur
06. Ambtenaren
07. Bronnen van inkomsten
08. Uitvoering van de taak
09. Het archief
1913 Hoogheemraadschap van de Bunschoter Veen- en Veldendijk
Inleiding
09.
Het archief
Het dijkbestuur heeft het archief altijd met zorg behandeld. Men had ook nogal eens stukken nodig om rechten en bevoegdheden te bewijzen. Al kort na de oprichting waren er moeilijkheden over de afrekening van het beheer van de Veendijk vóór 1603 *  . Dijkgraaf en heemraden besloten in 1611 de oude rekeningen van de Veendijk te vorderen *  . Dit verklaart de aanwezigheid van retro-acta vooral betreffende de Veendijk. Het oudste stuk dateert van 1486 *  , maar pas van na 1578, het jaar waarin de overeenkomst over de Veendijk tot stand kwam, zijn meer samenhangende stukken aanwezig. Voor de Veldendijk bestond vóór 1603 geen apart, archiefvormend bestuur.
De resoluties-notulen van dijkgraaf en hoogheemraden bevatten enige aanwijzingen voor het aanwezig zijn of ontbreken van archiefstukken. Zo wordt in 1633 het charter met uithangend zegel vermeld met de tekst van de Sententie Arbitrael en een memorie ter nadere verklaring van de arbiters *  . Laatst genoemd stuk ontbreekt thans. In 1658 wordt opgave gedaan van dan ontbrekende stukken. Bij de inventarisatie door mr R. Fruin Th.Azn in 1890 bleken niet alle stukken vermeld in de inventaris van 1739 meer aanwezig te zijn *  .
Het archief werd oorspronkelijk bewaard ten huize van de dijkgraaf in een daarvoor bestemde kas *  . In 1680 werden de dijkkas en de in 1666 vervaardigde kaart van de Stadsdoelen te Amersfoort overgebracht naar het huis van de secretaris *  . De vernieuwde kaart werd in 1738 geplaatst in het stadhuis aldaar, op dat tijdstip was de burgemeester van Amersfoort Anthonij van Goudoever dijkgraaf *  .
In 1823 bevond de nieuwe archiefkast zich weer in de Stadsdoelen *  . Het dijkbestuur vergaderde van circa 1845 tot 1856 in het logement De Vergulde Zwaan, waar ook het archief bewaard werd *  . Daarna werd dit weer ten huize van de dijkgraaf geborgen *  . In 1891 werd het overgebracht naar het secretariegebouw aan de Langegracht *  . Thans valt het archief onder de zorg van het waterschap Vallei en Eem.
Oorspronkelijk werden de resoluties van het bestuur en andere voor de administratie belangrijke stukken afgeschreven in het 'registre van de zaecken, acten en besoengien betreffende den Velden- en Veendijck *  . Daarnaast hield men aantekening van de meer gewone bezigheden in de besoigneboeken *  , waarin ook de verslagen van de (s)chieringen en soms van de openbare aanbesteding van werken werden opgenomen. In 1670 werd naast het besoigneboek een resolutieboek ingevoerd. Het eerstgenoemde verdween na 1687. In 1775 besloot het dijkbestuur de (s)chiering- of schouwverslagen voortaan niet meer in het resolutieboek op te nemen *  . Dergelijke verslagen van na die datum zijn niet bewaard gebleven.
In 1645 liet het dijkbestuur een zegel maken. Het wapen was ook afgebeeld op de dijkkaart van 1666 en op de wagenkussens, die gebruikt werden bij het voeren van de schouw *  . De kaart werd enige malen herdrukt, waarbij de wapens van de leden van het zittende bestuur konden worden ingevuld *  . De koperen platen voor het afdrukken bevinden zich thans in het museum Flehite te Amersfoort.
Van de uitbetalingen voor uitgegraven aarde werd vanaf 1659 in een apart register aantekening gehouden *  . Het archief tot 1811 werd in 1890 geïnventariseerd door mr R. Fruin Th.Azn, toen hoofdambtenaar bij het rijksarchief in Utrecht. De provincie verleende een subsidie voor de helft van de kosten. Het jaar 1811 als scheiding tussen oud- en nieuw archief is begrijpelijkerwijs gekozen volgens de toen gebruikelijke opvatting. Het vertegenwoordigt evenwel in geen enkel opzicht een scheidslijn in het bestuur van het hoogheemraadschap, dat van 1603 tot de invoering van het reglement in 1889 geen wezenlijke wijziging heeft ondergaan. Bij de huidige inventarisatie bleek het om deze reden niet mogelijk de inventaris van Fruin te handhaven. De archiefstukken van ná 1811 hadden dan in de oude inventaris moeten worden ingevoegd, maar de indeling daarvan leende zich niet voor de uitgebreidere activiteiten van het hoogheemraadschap in de 19e en 20e eeuw.
Voor de nieuwe opzet werd gebruik gemaakt van de schema's voor inventariseren van waterschapsarchieven zoals die gehanteerd worden bij het rijksarchief in Utrecht en bij de gemeentelijke archiefdienst van Amsterdam. Aan de heer drs H.J. Ernst verbonden aan laatstgenoemde dienst ben ik veel dank verschuldigd voor zijn adviezen.
Blijkens de inventaris van 1739 was het aanvankelijk de bedoeling de stukken betreffende de Veendijk en de Veldendijk gescheiden te bewaren in overeenstemming met de gescheiden administratie, die in 1738 werd opgeheven. Uit de samenstelling van de beschreven bundels blijkt echter, dat er toen al vergissingen waren gemaakt. Zo kwam bijvoorbeeld het onderhoud van de sluis te Spakenburg ten laste van de administratie van de Veendijk, terwijl de stukken beschreven staan als nr 55 bij de Veldendijk. Hetzelfde geldt voor bundel nr 39 *  . De scheiding tussen Veendijk en Veldendijk werd door Fruin niet gehandhaafd voor de stukken van na de oprichting van het hoogheemraadschap. Het leek niet zinvol een dergelijke splitsing opnieuw aan te brengen voor de stukken uit de periode 1603-1738. Bovendien hebben veel stukken toch op beide dijken betrekking. Zo werd de omslag voor de Veendijk en de Veldendijk wel apart uitgezet, maar de gadering geschiedde door dezelfde collecteurs. De rekeningen van de Veendijk en de Veldendijk zijn tot en met 1738 apart ingebonden en uiteraard zijn ook de daarbijbehorende bijlagen afzonderlijk beschreven (voor zover aanwezig). In geval losse stukken alleen op een van beide dijken betrekking hebben, is dat steeds in de beschrijving tot uitdrukking gebracht. Ten einde de plaats van de door Fruin beschreven stukken in de nieuwe inventaris te kunnen terugvinden, werd een concordantie opgenomen.
In principe liepen de rekeningen over één jaar, omdat de ontvang van landpachten, de voornaamste bron van inkomsten voor het onderhoud van de Veendijk, ook jaarlijks was. Omslag werd aanvankelijk alleen uitgezet, als het tekort te groot was om het met leningen te dekken. Voor de Veldendijk waren er maar weinig inkomsten uit pacht en daarvoor moest dus zeer regelmatig omslag worden geheven. Zoals in de tijd gebruikelijk liepen de rekeningen niet altijd zuiver over één jaar en men vindt dan ook wel posten gedateerd vóór of na het jaar dat genoemd wordt in de aanhef, in de desbetreffende rekening.
In 1738 werd besloten de administraties van beide dijken, waarvoor tot dan toe aparte rekeningen werden opgemaakt, voortaan in één rekening te verantwoorden. Het werd in de 18e eeuw gebruikelijk de rekening in september af te horen en te sluiten. Als gevolg daarvan liep de verantwoording van inkomsten en uitgaven ook van september tot september. Als vaste datum voor het sluiten van de rekening werd in 1761 de tweede donderdag in september aangewezen. In die tijd was het jaar genoemd in de aanhef, dus het jaar waarin de rekening aanving.
Dit werd in 1827 veranderd en vanaf 1828 liepen de rekeningen over het kalenderjaar *  . De rekeningen tot en met 1820 zijn ingebonden.
De 19e eeuwse ordening van ingekomen en minuten van uitgaande stukken in een chronologische serie werd gehandhaafd. Via de raadpleging van de notulen van dijkgraaf en hoogheemraden, die voorzien zijn van uitvoerige indexen, vooral voor de periode 1845-1942, zijn deze stukken goed toegankelijk. Later uitgesplitste correspondentie betreffende de Slaagse dijken en de Eembrug werd weer ingevoegd.
Tussen 1878 en 1928 werden de ingekomen stukken in een aparte serie bewaard. Daarnaast vindt men de copieboeken van uitgaande brieven van dijkgraaf en hoogheemraden (1878-1921) en van de secretaris (1890-1913). De losbladige minuten en afschriften van uitgaande brieven (veelal doorslagen) van 1921-1928 werden chronologisch geordend in twee pakken beschreven.
Vanaf 1929 werd door de administratie zelf voor de correspondentie een ordening in rubrieken ingevoerd. Deze indeling werd intact gelaten op enkele zeer kleine rubrieken na, waarvan de (enkele) stukken werden gevoegd bij de andere op dezelfde zaak betrekking hebbende. Bij de rubriek openbare werken werd een splitsing aangebracht tussen beheer en onderhoud van eigen werken en vergunningen verleend door dijkgraaf en hoogheemraden aan derden.
Kaarten en tekeningen werden in de inventaris beschreven, soms apart, soms samen met het dossier waartoe zij behoren. Ten einde de vindplaats rechtstreeks te kunnen bepalen, werd een kaartenindex opgenomen.
Aan de hand van de Lijst van voor vernietiging in aanmerking komende stukken in de archieven van waterschappen, veenschappen en veenpolders, vastgesteld in 1955 werd een selectie van vernietigbare stukken gemaakt. Zie hiervoor het proces-verbaal van vernietiging opgenomen achter de inventaris.
Ingevolge besluit van dijkgraaf en heemraden van het waterschap Beoosten de Eem van 12 augustus 1942 vond vernietiging plaats van de processen-verbaal van stemmingen 1889-1925 en van de processen-verbaal van kasopneming 1889-1911 *  . De omvang van het archief bedraagt thans circa 18 m1.
10. Bijlagen

Kenmerken

Datering:
(1486) 1533 - 1950
Auteur:
M. Mijnssen-Dutilh
 
 
 

Contact

location Westervoortsedijk 67-D
     6827 AT Arnhem
     (parkeerplaats aan de
     Mercatorweg)

E-mail Contactformulier
Telefoon  Telefoon
calender2 Openingstijden studiezaal