104 Joachym, heer tot Wyssch, maakt, gereed om in dienst van den ke... (Gelders Archief)

Uw zoekacties: Heerlijkheid Wisch

Mijn Studiezaal (inloggen)

Archieftoegang

Hier vindt u de inventaris van een archieftoegang. Hierin staat beschreven welke stukken zich in dit archief bevinden.

Het nummer dat voor de titel van het archief staat is het toegangsnummer van dit archief. Het nummer dat voor de beschrijving van een stuk staat is het inventarisnummer.

Bij ‘Kenmerken’ vindt u algemene informatie over dit archief
Bij ‘Inleiding’ vindt u achtergrondinformatie over dit archief, denk hierbij aan de openbaarheid, de archiefvormer en de oorsprong en opbouw van het archief.
Bij ‘Inventaris’ vindt u de lijst met beschrijvingen van stukken die zich in dit archief bevinden.

Hoe zoekt u door een archieftoegang?

Klik op de zoekbalk links bovenin en voer uw zoekterm(en) in. Klik vervolgens op ‘zoek’.

Onder ‘Gevonden archiefstukken’ verschijnen de beschrijvingen van stukken uit dit archief waar deze term in voorkomt. Om te zien in welk deel van het archief deze stukken zitten klikt u op ‘Inventaris’. Dor telkens te klikken op het woord/de woorden die vetgedrukt worden weergegeven komt u uit bij de (met geel gemarkeerde) zoektermen.

Welke archieftoegangen heeft het Gelders Archief?

Bekijk het Archievenoverzicht om te zien welke archieven zich in het Gelders Archief bevinden. Deze zijn niet allemaal geïnventariseerd en beschikbaar voor inzage. Als er geen inventarislijst beschikbaar is, is dit archief helaas nog niet in te zien.

0443 Heerlijkheid Wisch

Zoek in deze inventaris

Zoeken >

0443 Heerlijkheid Wisch

Kenmerken
Inleiding
Inventaris

Delen

Doorsturen per email

Delen via Facebook

Delen via Twitter

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Favoriet of een notitie maken

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Stuur een reactie naar Gelders Archief

Inleiding

1. Openbaarheid en citeren

2. Verzamelinventaris

3. De heren van Wisch

4. Het archief

laatste wijziging 23-01-2021

542 beschreven archiefstukken

103 gedigitaliseerd

totaal 3.965 bestanden

Delen

Doorsturen per email

Delen via Facebook

Delen via Twitter

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Favoriet of een notitie maken

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Stuur een reactie naar Gelders Archief

Inventaris

1. Stukken betreffende het bezit van de heerlijkheden Wisch en Lichtenvoorde, en de daartoe behorende goederen en rechten

Toon details van deze beschrijving

2. Stukken van persoonlijke aard

Toon details van deze beschrijving

3. Stukken, afkomstig van zaakgelastigden van de heren van Wisch

Toon details van deze beschrijving

4. Stukken, afkomstig van broederschappen
N.B. Het is niet zeker hoe deze stukken in het archief van Wisch zijn gekomen.

Toon details van deze beschrijving

5. Regesten

Toon details van deze beschrijving

1 Godefridus, heer van Heynsberg en Blankenberg, oorkondt, dat hij Henricus de Wisge beleend heeft met de villae Versenvelt en Silvonden.
Datum anno Domini millesimo trecentesimo quintodecimo, feria quarta post diem annunciationis beate Virginis gloriose.
Oorspr. (Inv. no. 13). Het zegel van den oorkonder verloren.

1a zie inv.nr. 204a.

1bis Winric van Wesenthorst oorkondt, dat hij en zijn vrouw Beatris en hunne kinderen Winric. Egbreeht, Stevaen, Vrederic. Agnese en Herbergh voor den richter van Versenvelde en keurnoten aan Henrie van Wische heeft opgedragen "als van den berghe te Wesenthorst tue waren in der Notlo".
Gegheven int jaer ons Heren dusent drihondert ende twintich, des Vridages voer Kirsavonde.
Oorspr. (Inv. no. 163*). Het zegel van den oorkonder verloren.

2 Deken en kapittel van Embrica oorkonden, dat zij ter oplossing van een geschil over de curtis Nyehof te Etten met Theodoricus de Wysche, knaap, een overeenkomst hebben gesloten, ingevolge welke hij en zijn broeder Swederus de Wyscho levenslang twee "manus" in dien hof zullen bezitten, waarvoor zij zekere jaarlijksche betaling aan de school van het Kapittel zullen doen.
Actum et datum anno Domini MCCC trigesimo quinto, feria tereia post annunciationum beat Marie virginis glorioso.
Oorspr. (Inv. no. 140). Het zegel van het kapittel ad causas verloren.

3 Diderick van Wissche oorkondt, dat tusschen heer Dideriek, kerkheer te Etten, als beheerder van het kerkegoed aldaar, en Jan van Hunten, zijn neef, een ruil is tot stand gekomen van twee broekslagen. Gegheven int jaer onss Heren dusent drehondert ende achtendertigh, on sunto Laurentius' avent. Afschrift op papier van 1639 in Inv. no. 82.

4 Reynold, hertog van Ghelre, verzoekt heer Diddric. heer van Wiske, borg te willen blijven bij heer Johan van Lewenbergh en zijn broeder Henryc voor 4903 pond, 7 schellingen, en den desbetreffenden brief met hem te willen bezegelen.
Ghegheven int jaer ons Heren dusent driehondert ende viirtich, des Sonendachs na sente Lucien dach.
Oorspr. (Inv. no. 205). Met het licht geschonden zegel van den hertog in roode was.

5 Udo van Mekeren, rentmeester in den lande van Zutphen, "als een principael saecwoude", en Jhan, heer van Bylant, Gyselbrecht, heer van Bronchorst, Sweder, heer van Voorst, Vrederic. heer van Baer, Gerart, heer van Oy, Everart van Ulft, Luyf van Hulhusen, Willem , vun Rees, Gerart van Asewiin, Willem Borre van Doernie, Didderic van Bylant, ridders, Didderic van Brienen, Jhan van der Waden, Jacob Lerinc. Willem Pelegrinuszoon van Zuytphen en Rolof Scho nies, knapen, als borgen, verklaren, dat zij zullen instaan voor de betaling van zekere schuld aan Jan van Wissche, knaap, wegens hout, door den rentmeester voornoemd van hem gekocht voor jonker Reynolt, hertog van Gelren.
Gegheven int jaer ons Heren dusent driehondert vier ende veertich, des Donredaghes na sunte Marcus' dach des evangelisten.
Oorspr. (Inv. no. 207). Van de zegels der oorkonders is alleen dat van Jacob Lerinc. zeer geschonden, in groene was, bewaard.

5a Heynricus Zebars en Alexander de Redinchaven, schepenen van N(ovimagum), oorkonden, dat hun medeburger Otto "barbitonsor" en zijn dochter Trude een huis en erf, dat zij in erftyns hielden van Gerardus Zebars, aan dezen met de volle tyns hebben afgestaan.
Oorspr. (inv. no. 319), met de zegels van de oorkonders, in rode was.

6 Willam van Helbergen, knaap, verklaart verkocht te hebben aan Sweder van Wiinberch, ten behoeve van Elizabeth, vrouwe van Wische, een maat lands tusschen Broechezerveld en Hassenderbroec.
Gegeven int jaer ons Heren dusent driehondert viif ende viirtich, des Dinsdages na Paeschen.
Oorspr. (Inv. no. 109).Met het geschonden zegel van den oorkonder in groene was.

7 Edwart van Ghelren oorkondt, dat heer Didderic. heer van Wissche, en zijn oudste zoon Steven van Wissche hem trouw en hulp beloofd hebben tegen allen, die in het aan zijn "buel", den hertog van Ghelren, en hem toebehoorende land inbreuk op zijn rechten maken. en belooft hun en hunnen vrienden wederkeerig hulp en schadeloosstelling, uitgezonderd in het geval, dat zij zich schuldig zullen hebben gemaakt tegenover den hertog en hemzelf.
Gegheven int jaer ons Heren dusent driehondert een ende viiftich, op sente Peters ...
Oorspr. (Inv. no. 206). Met het geschonden zegel van den oorkonder in roode was.

8 Henricus, heer van Wissche, verzoekt Arnoldus, bisschop van Trujectum, te willen goedkeuren de stichting en begiftiging van een altaar in de kapel van zijn slot ter Borch, in de parochie Etten, gewijd aan de Maagd Maria en St. Gcorgius, in welke stichting Zelekinus, pastoor te Etten, bewilligd heeft.
Datum anno Domini millesimo trecentesimo septuagesimo secundo, ipso die Fabiani et Sebastiani martirum beatorum.
Afschrift op papier (van 1639) in Inv. no. 82. Op hetzelfde blad het afschrift der oorkonde d.d, 1372 Februari 2, bedoeld in no.8. Door vocht geschonden.

9 Arnoldus, bisschop van Trajectum, bevestigt de stichting van een altaar in het slot ter Borch in de parochie Etten door Henricus, heer van Wissche, en begiftigt met dit altaar heer Gerardus de Vreden, priester.
Datum anno nativitatis Domini millesimo trecentesimo septuagesimo secundo, ipso die Purificationis beatae Mariae Virginis, Afschrift op papicr van 1639 in Inv. no. 82. Op hetzelfde blad afschrift der oorkonde d.d, 1372 Januari 20, bedoeld in no. 8. Door vocht ge schonden.

10 Willem van Abcoude, maarschalk van Heneghouwen, verklaart zich onder eede te hebben verbonden, dat hij niets meer doen zal tegen Heynrike van Wissce, zijn broeders Robrecht en Dieric en tegen Willem, heer van Bronchorst, en diens broeder Ghiisbrecht van Borkele.
Ghegheven int jaer ons Heren dusent driehondert twee ende tseventich, op sinte Pieters avont in Zille.
Oorspr. (Inv. no. 208). Het zegel van den oorkonder verloren.

11 Giisbert en Frederick, gebroeders van Brunchorst, oorkonden, dat zij hunne oudste zuster Katheryne ten huwelijk hebben gegeven aan Henrick, heer van Wische, met een huwelijksgift van 2750 oude schilden, waarvoor zij haar de Ringenber(g)sche tienden op de Veluwe op bepaalde voorwaarden hebben verpand.
Gegeven in den jare unses Heren dusend driehunderd yen end tachtentich, up sunte Viits dach.
a) Oorspr. in Inv. no. 209. De zegels der beide oorkonders en van hunne ooms Giisbert van Brunchorst, heer van Borclo, en Rotsiir van Brunchorst verloren. b) Afschr. op papier in Inv. no. 209.

12 Giisbert van Bronckhorst, ridder, maakt zijn huis te Lichtenvoort tot een open huis voor heer Willem van Gulick, hertog, en vrouwe Catrina, hertogin van Gelre.
Gegeven ende geschiet in den jaer ons Heeron MCCCLXXXI, des Maendaechs na sunte Laurens' dach.
Afschrift op papier, door den Gelderschen leengriffier uitgegeven (Inv. no. 192).

13 Henricus de Wyssche, knaap, patroon der kerken te Etten en ter Borch en van alle daarin gevestigde altaren, en Ludolphus de Kervenhem, priester, pastoor der kerk te Etten, oorkonden, dat heer Florentinus, bisschop van Trajectum, die de kerk ter Borch heeft afgescheiden van die te Etten, waaronder zij tot dusverre als kapel behoorde, hun de bevoegdheid heeft verleend om de inkomsten uit de door Seleckinus, pastoor te Etten", ad pios usus" nagelaten goederen tusschen de genoemde kerken en altaren te verdeelen, dat zij op nader omschreven wijze die verdeeling hebben tot stand gebracht en tevens de grenzen tusschen de beide bedoelde parochies hebben bepaald.
Datum MCCCLXXXII, in vigilia beati Johannia Baptiste.
Notarieel afschrift op papier in Inv. no. 82.

14 Herman van Weilhusen, richter to Brummcn, oorkondt, dat Ghisebert van Bronchorst en Vrederic van Bronchorst, gebroeders, de tienden te Rynghenberch in de kerspelen Voerst en Brummen hebben overgedragen aan Henrie van Wissche en zijn vrouw Katherine, hunne zuster.
Gegheven in den jare onses Heren dusent driehondert drie ende tachtentich, deis Woensdnghcs na sunt Egidius' daghe eyns confessoers.
Oorspr. (Inv. no. 111). De zegels van den richter en van de gebroeders Van Bronchorst verloren.

15 Johan Balyu, pastoor van Aferden, rentmeester in den lande van Zutphen, oorkondt, dat hij Alyde Essekens dochter van Dommer uit de hoorigheid van den hertog van Gelren in den hof te Zutphen heeft ontslagen en heeft afgestaan aan Henrie, heer van Wissche, in ruil voor Hille Wolter Boninx dochter.
Gegeven int jaer uns Heren dusent driehondert viir ende tachtentich, des Saterdages na unser Vrouwen dage annunciacionis. Oorspr. (Inv. no. 77). Het zegel van den rentmeester verloren.

16 Hinrich, heer tot Ghemen, ridder, Ghisebert van Brunchorst, heer tot Batenborch en Anholt, Reynolt van Kovorden en Reynolt van Asswin, ter eenre, en Pelgerum van der Leyte, ridder, Evert van Limborch van Steirhem, Rotgher van Witten en Stheven van Munster, ter andere zijde, oorkonden als huwelijkslieden, dat jonkvrouw Hinrich van Wissche, 'zuster van Hinrich, heer tot Wissche, bij haar huwelijk met Diderich, jonggraaf tot Lymborch en heer tot Broke, afstand gedaan heeft van aanspraken op de nalatenschap harer ouders, Gegheven in den jare uns Heren dusent veirhondert unde viitein, op sento Blesyens dach.
Oorspr. (Inv. no. 210). de zegels der oorkonders verloren.

17 Lubbert van Remen, Alijt, zijn vrouw, en Derick van Steenre en diens vrouw Ide verklaren verkocht te hebben aan jonker Henrick, heer van Wissch, het goed Hiddynck in het kerspel Hengelo, onder voorbehoud van den lijftocht van Liisbeth van Voerden, weduwe van Wolter van Keppell.
Gegeven in den jaere onss Heren dusent viirhondert viiff ende twintich, des neesten Sonnendaigs sunte Luciendaghe der heligcr joncfren.
Oorspr. (Inv. no. 145). De zegels van de vier oorkonders verloren.

18 Liisbet van Steenre, weduwe van Wolter van Keppel, verklaart, dat zij aan hare nicht Alide, vrouw van Lubbert van Remen, het goed Hidding in het kerspel van Hengel "opten Goy" als bruidschat heeft gegeven.
Gegeven in den jare ons Heren dusent vierhondert acht ende twin. tich, des thienden dages in September.
Oorspr. (Inv. no. 145). Met het zeer geschonden zegel van Liisbet van Steenre.

19 Liisbet van Steenre, weduwe van Wolter van Keppel, belooft jonker Henrick, heer tot Wysch, die het goed Hiddyng te Hengel "opten Goy" gekocht had van Lubbert van Eemen en diens vrouw Alid, aan wie Liisbet dit goed had geschonken, het als een edel eigen goed te zullen vrijwaren.
Gegeven in den jair ons Heren dusent vierhondert acht ende twintich, des thienden daghes in September.
Oorspr. (Inv. no. 145). Met het geschonden zegel van Liisbet van Steenre in groene was.

20 Derick Momme van Kell, drost des lands van Zutphen, oorkondt, dat voor hem en gerichtslieden Katheriin van Ghemen heeft verklaard, dat haar het goed Mallant in het kerspel Angerloe op bepaalde voorwaarden verpand was door Henrich, heer tot Wysche, en Johan, heer tot Ghemen.
Gegeven in den jaer onss Heren dusent vierhondert twe und dertich, op sente Philippus' und Jacobi avont der heliger apostelen. Afschrift op papier in Inv. no. 114.

21 Henrich, heer tot Wisch, oorkondt, dnt hij ten overstaan van zijn leenmannen Bernt van Wisch, bastaard, en Engelbert van Brueckhese het leengoed Zyberdinck in het kerspel Groll, heerschap van Borcloe, ambt van Lichtenvoirde, dat door Steven van Huele en zijn vrouw Ermgard was verkocht aan Steven van der Oesterwiick, geheeten Van Hunten, heeft opgedragen aan den laatstgenoemde.
In den jairen onss Heren dusent vierhondert viiff ende dertich, op sente Andries' dage des heiligen apostels.
Oorspr. (Inv. no.69). De zegels van den leenheer en van Steven van Huele verloren, behoudens overblijfselen er van in groene was.

22 Jacob van Heker oorkondt, dat voor hem als tynsheer en tynsgenooten Goswiin Kock en zijn vrouw Griete verklaard hebben 59 rijnsgulden schuldig te zijn aan Egbert Goetynck en hem daarvoor den Brusynckcamp te Roderloc verpand te hebben.
Gegeven in den jare ons Heren dusent vierhundert ende viif ende dertich, des Sonnendages na sunt Andries' dach.
Oorspr. (Inv. no. 155). Met het zegel van den oorkonder in groene was.

23 Johan, heer tot Hoemoet en tot Wyssche, erkent aan zijnen neef Henrik, heer tot Wyssche, jaarlijks 75 oude Fransche schilden ver schuldigd te zijn en verzekert de betaling daarvan op zijn (nader omschreven) goederen in het land van den Berghe en de heerlijkheid van Wyssche.
In den jair ons Heren dusent vyerhondert vive ende dertich, op , onser liever Vrouwen avend conceptio.
Gelijktijdig afschrift op papier in Inv. no. 281.

24 Wyllem Venynck verklaart, dat hij als leenheer aan jonker Henrick, heer tot Wyssche, heeft opgedragen de Motkincktienden in het kerspel Alten, buurschap Yserloe, behoudens de rechten van Wyllem Mot kinck op dat leengoed, ten overstaan van zijn leenmannen jonker, Deryck van Lymborch, heor tot Brueck, Frederic van Baer, Bernt van Wysche, bastaard, en Gerd Paelkcn van Ghent.
In den jair onss Heren, duesent viirhundert ende tachtendertich, ipso die Valentini martyris.
Oorspr. (Inv. no. 104). Met de zeer geschonden zegels der twee eerst genoemde leenmannen in groene was. Dat van den leenheer verloren.

25 Otto van der Heyden, geheeten dye Riinsche, verklaart verkocht te hebben aan heer Gerd Langkamp, priester, ten behoeve van het St.-Mathiasaltaar in de kerk ter Borch, een kooltuin, buiten die plaats aan de Molenbeek ter Hagheweert gelegen.
In den jair onss Heren duesent viirhondert ende neghendertich, des Manendages post Petri ad Cathedram.
Oorspr. (Inv. no. 94). Met het licht geschonden zegel van Henrick, heer van Wyssche, alsmede een overblijfsel van dat van den oorkonder, beide in groene was.

26 Heinrich, heer tot Wyssche, en Elbert van Alphem, heer tot Honepell, maken een overeenkomst omtrent het gezamenlijk bezit van de hun door hunne nicht Agnese van Wyssche, weduwe van Peter van Culenborch, opgedragen goederen in het kerspel Hirnen tusschen Mase en Wale en in Wageningerbroick in het kerspel Wagenynger, welke goederen Agnese van haren vader heer Derick van Wissche had geërfd, terwijl het eerstgenoemde verpacht was aan Derick van Bronchorst.
Gegeven in den jaere ons Heren dusent vyerhondert ende veertich, des neesten Donresdages na den heiligen Pinxterdach.
Oorspr. (Inv. no. 147). Met de zeer geschonden zegels der beide partijen in groene was. Die van Derick van Kelle en Gadert van Neersdom verloren.

27 Aelbert van Bellynchaven, richter ter Borch, binnen de stad des heeren van Wyssche, en twee schepenen aldaar oorkonden, dat Derick Laerkegell en zijn vrouw Fenne zekere jaarrente uit hun huis en hofstede aldaar hebben verkocht aan het Onser Liever Vrouwen en St. Joiryens gilde ter Borch.
Gegeven in den yaer onss Heren dusent viir[hondert] seess ende viertich, op sunt Gregorius' avendt.
Oorspr. (Inv. no 300). Met het geschonden zegel van richter en schepenen in groene was.

28 Henrich, heer tot Wissche, oorkondt, dat hij op zekere voorwaarden het recht van inlossing van het goed Stenerdinckhair in het kerspel Hengell heeft afgestaan aan Johan van Belve, bastaard.
Gegeven in den jaeren unz Heren dusent virhondert ende sessendevirtich, up sunte Remeys' dach.
Oorspr. (Inv. no. 146). Met het zegel van den oorkonder in groene was.

29 Devick ter Huedhoirst, richter te Dottinchem, oorkondt, dat Ingeren ter Hairdt en zijn zoon heer Henrick voor hem en gerichtslieden hebben opgedragen aan jonker Henrick, heer tot Wyssche, het goed Veltsbarge in het kerspel Dottinchem, buurschap Langerak, en het goed Esskinck in het kerspel Zelem, buurschap Halle.
Gegeven in den jair ons Heren dusent virhondert ende soven ende virtich, des nesten dages nae Sunte Matheus' dage apostoli et evangeliste.
Oorspr. (Inv. no. 127). Met het geschonden zegel van den gerichts man Wolter van Holt en een overblijfsel van dat van den gerichtstman Geryt van Selst, beide in groene was. Het zegel van den richter verloren.

30 Derick Meyerinck, richter te Henghele op den Goye, oorkondt, dat Henryck ten Groeten Stenerdynch en zijn, vrouw Mechtelt voor hem en gerichtslieden verklaard hebben 60 rijnsgulden schuldig te zijn aan jonker Henryck, heer tot Wyssche, dat zij hem daarvoor hun huis en goed Stenerdynckhair hebben afgestaan onder de voorwaarde, dat zij en hunne erven het in pacht zullen houden en jaarlijks gerechtigd zullen zijn, het weder in te lossen.
In den jaer uns Heren duesent vyerhundert ende achte ende vyertych, up des heylyghen Seachkermentes avende.
Oorspr. (Inv. no. 140). Het zegel van den richter verloren.

31 Arnolt, hertog van Gelro, erkent te hebben ontvangen vun zijn raad Heynrick, heer tot Wisch, drost des lands van Zutphcn, 2500 rijnsgulden, ten deele doordat hij voor hem de voor 1600 en 400 rijnsgulden te Coelne en te Nuyss verpande goederen heeft gelost.
In den jair onss Heren dusent vierhundert ende viifftich, den Manendaiges na den heiligen Sonnendage Judica.
Oorspr. (Inv. no. 211). Het zegel van den oorkonder verloren.

32 Arnolt, hertog van Gelre, ontslaat zijnen raad Heynrick, heer tot Wisch, van de door hem voor den hertog aangegane borgstelling tegenover Johan van Coeverden, tot een bedrag van 500 rijnsgulden, en belooft hem schadeloos te zullen stellen voor alle gevolgen dezer borgstelling.
Gegeven in den jair onss Heren dusent vierhundert ende viifftich, des Dynxdaiges na den heiligen Palmdage.
Oorspr. (Inv. no. 212). Het zegel van den hertog verloren.

32 Rotger die Lystyge en zijn vrouw Beerte verklaren, dat zij zekere hofstede in het kerspel van Sylvolden geschonken hebben aan het Onser Liever Vrouwen en St. Joiryens gilde ter Borch, zich daaruit twee paar hoenders 's jaars voorbehoudende.
Gegeven in den jaer onss Heren dusent vierhondert een ende viiftich, op sunter Urbanus' dach.
Oorspr. (Inv. no. 300). Met het zegel van Rotger die Lystyge in groene was. Dat van Henryck Wissinck verloren.

33 Giisbert van Bransenborch verklaart aan Henrick van Averkamp de Vlasskamp op Welpinck in ruil te hebben gegeven voor de Brum melmait, behoorende tot het leengoed Averkamp, dat van de leenplicht is ontheven door jonker Otto, heer tot Bronchorst en Borclo.
Int jair ons Heren dusent vierhondert twee ende viifftich, op des heilgen Sacraments avent.
Oorspr. (Inv. no. 134). Het zegel van den oorkonder verloren.

34 Henrick, heer tot Wisch, ridder, Johan, heer tot Geemen, Henrick, heer tot Geemen en Wevelichaven, Reinnalt van Hoemoett, heer ten Doerenwerde, Henrick van Hoemeett, heer tot Wisch, Arndt van Middachten, Gerit van Haekforden en Gerit Palivk van Enghuesen erkennen als gezamenlijke "saickwolden" schuldig te zijn aan Gisbert van Bronckhorst, heer tot Batenborch en Anhold, 7000 rijnsgulden, welke schuld zij hem zullen lossen te Bathenborch of te Anholdt, in bepaalde termijnen, waarvan de laatste zal vervallen na doode van jonkvrouw Armgard van Witgenstein, vrouwe van Wisch, de moeder van den voornoemden heer tot Wisch.
Gegeven in den jair unnss Heren duesent, vierhondert ende twee ende viftich, dess Goenssdages na sunte Johans dage midsomer, [Bap)tista to Latin.
Afschrift op papier (Inv. no. 215).

36 Arnolt, hertog van Gelre, belooft heer Heynrich, heer tot Wysch, drost des lands van Zutphen, die met anderen borg is gebleven voor 800 gulden, die de hertog aan heer Frederich, hertog in Beyeren, heeft toegezegd als huwelijksgeld zijner dochter Margrete, dat hij alle schade zal mogen verhalen op de schattingen en andere inkomsten van 's hertogen landen.
Gegeven int jaer onss Heren dusent vierhondert vier ende viifftich, op alre heligen avont.
Oorspr. (Inv. no. 214). Het zegel van den hertog verloren.

37 Heynrich, heer tot Wische, Giisbrecht van Bronchorst, heer tot Batenborch en Aenholt, Herman van Middachten, Wolter van Keppell van Averwold, Dierick van Keppell Heynrixzoon, Giisbrecht van Bransenborch, Steven die Boese en Lambert Sneude verklaren, dnt zij zich gezamenlijk borgen gesteld hebben voor een schuld van 1380 rijnsgulden aan Arnoldus van Goir.
Gegeven int jair ons Heren dusent vierhondert sesse ende viiftich, op sente Johans dach Baptist te mydsomer.
Oorspr. (Inv. no. 215). De zegels der 8 oorkonders verloren.

38 Harman die Boize, richter in het ambt Doisboirch, oorkondt, dat Henrick van Wyssch, ridder, heer tot Wyssche, en vrouw Jutte van Raissvelt en van Middachten het goed de kleine Genthurst in Angerloebroick in de buurschap Ghiese, kerspel Doisboirch (of in welk ander kerspel het mag liggen), verkocht hebben aan Harman Stockmans zoon. en Harman Bremer, onder voorbehoud van, het recht van wederinkoop, en dat vrouw Eelsbe van Raissvelt en van Middachten van hare rechten op dat goed afstand heeft gedaan.
Gegeven in den jair ons Heren dusent vierhondert seven ind viiftich, feria tercia proxima post Dominicam Letare Jherusalem, in sacro jejunio.
Oorspr. in Inv. no. 115. Met de geschonden zegels van vrouw Jutte en vrouw Eelsbe in groene was. Die van den heer van Wisch en van den richter verloren.

39 Jacop, graaf van Huerne, heer van Althena, (Henrich, zoon van Meer, Johan van Arendaill, Willem van Flodorp, voogd van) Ruremunde, en Aernt vun Middachten, ridders, stellen zich borgen voor (heer Henrick, heer van Wyssch) tegenover zekeren Sander (te Collen).
Gegeven int jaer onss Heren dusent vierhondert ind acht ende viifftich, op sunto Jheronimus' dage.
Oorspr. (Inv. no. 210). De zegels der oorkonders vorloren.

40 Arnt van Middachten, ridder, belooft heer Henrick, heer van Wyssch, schadeloos te zullen houden van alle schade, voortspruitende uit diens borgtocht bij Gerit van Cleve, graaf van der Marck, voor 614 rijnsgulden.
Gegeven int jaer ons Heren dusent vierhondert acht ende viiftich, op sunte Jheronimus' dach.
Oorspr. (Inv. no. 217). Het zegel van Arnt van Middachten verloren.

41 Ghiesbert van Bronckhorst, heer tot Batenborch en Anholt, erkent van Henrich, heer tot Wysch, zijn zwager, ontvangen te hebben 4500 rijnsgulden van het hem op grond zijner huwelijksvoorwaarden verschuldigde.
In den jaere ons Heren dusent viirhondert acht ind viifftich, des Vrydaiges na Alrehilghendaige.
Opgenomen in een vidimus d.d, 1483 December 23 (no. 65).

42 Johan van Rossem, Gerit van Ecke, Adam van Medel en Johan Stock verklaren, dat zij gezamenlijk op bepaalde voorwaarden instaan voor de betaling eener schuld van 200 rijnsgulden aan heer Henrick, heer to Wisch.
Gegeven int jair ons Heren dusent vierhondert negen ende viifftich, op sunto Pouwels' dach convcrsionis.
Oorspr. (Inv. no. 218). Met de geschonden zegels van Johan van Rossem en Johan Stock in groene was. Die van Gerit van Ecke en Adam van Medel verloren.

43 Heer Henrich, heer to Wisch, en Evert van Hekeren sluiten door de bemiddeling van Giisbert van Bransenburch en Bernt van Wisch, bastaard, een overeenkomst betreffende de lossing eener schuld van 1200 rijnsgulden, waarvoor de eerstgenoemde zijn tienden te Roderlo en het goed Velinchorst aldaar aan Evert van Hekeren had verpand. Gededingt ind gegeven up den neisten Saterstach n[ae] Sondage Cantate, in den jaer onss Heren dusent vierhondert negen ind viifftich.
Oorspr. op papier (Inv. no. 156).

44 Arnolt, hertog van Gelre, belooft heer Heynrich, heer tot Wisch, schadeloos te zullen stellen, ingeval hij schade mocht ondervinden als borg tegenover burgemeesteren, schepenen en raad der stad Ruremunde voor de 1600 rijnsgulden, die deze voor den hertog hebben betaald aan diens schoonzoon hertog Frederich van Beyeren.
In den jair onss Heren dusent vierhondert negen ende viifftich, des Dynxdaiges na sente Urbaens daige episcopi.
Oorspr. (Inv. no. 218). Het zegel vau den hertog verloren.

45 Johan van den Berge, bastaard, geheeten Raffenberg, richter te Gendringen on Ettten, oorkondt, dat heer Henrick, heer tot Wisch, een jaarlijksche pacht van 12 1/2 oude Fransche schilden en 8 malder gerst, verschuldigd uit zijn goed in het kerspel Gendringen, buurschap Verseler, bewoond door Jan Roeloffs, heeft verkocht aan Geert van Mevordten.
Gegeven in jare unsers Heren dusent vierhondert und tsestich, des Goedestags up unss Herenn Hemelfarts avont. Twee afschriften op papier (Inv. no. 144).

46 Henrich, heer tot Wysche, en zijn broeder Ghiisbrccht maken een magescheid, waarbij de eerstgenoemde zich verbindt, op Paschen 1464 aan zijnen broeder goederen en renten te zullen uitkeeren, waarvan de jaarlijksche opbrengst 300 rijnsgulden bedraagt.
Gegeven in den jaer ons Heren dusent [viirhondert] ind tsestich, op den neesten Saterdach nae ons Heren Hemelfartsdach.
Oorspr. (Inv. no. 220). Met het zeer geschonden zegel van heer Arnt. van Middachten, ridder, in groene was. De zegels van de beide oorkonders en van Goedert en Werner van Zeyn, graven tot Witgensteyn, domproost on proost te St. Gereoen binnen Colne, heer Willem, heer tot Limborch en Brueck, Henrich, heer tot Hoemoet en Wysche, en Sweder van Rechteren, heer tot Forst en Keppel, verloren.

47 Dederich, heer tot Wissch, Johan en Giishcrt, gebroeders tot Wissch, maken een verdeeling van al het hun aanbestorven goed, na het overlijden van hunnen broeder heer Henrick, heer tot Wissch, daarbij o.m. bepalende, dat Johan de hun door den hertog in den lande van Zutphen verpande renten zal ontvangen, Giisbert de woning te Averhage, Dederich den burg op den Ysell met de heerlijkheid Wissch, alsmede den Wildenborgh.
Ongedateerd concept op papier (Inv. no. 221).

48 Sweder, heer tot Voerst en Keppell, oorkondt, dat hij alle schade zal vergoeden, die zijn zwager Dirck, heer tot Wysch, zou kunnen ondervinden tengevolge van de borgstelling, die deze met hem heeft aangegaan voor de betaling van 2000 rijnsgulden huwelijksgeld voor Zophie van Rechteren, zuster van den oorkonder, aan Wynant van Arnhem.
Gegeven in den jaer onss Heren dusent vierhundert een ind sestich, op sente Peters dach ad cathedram.
Oorspr. (Inv. no. 223). Met het geschonden zegel van den oorkonder in groene was.

49 Henrick, heer tot Hoemoit en Wysch, en Goessen van Raesfelt verklaren zich ter zake van de vordering van hunnen neef en zwager Deriek, heer tot Wysch, om 660 rijnsgulden te betalen, waarvoor Johan van der Hoey den Schulenburg zal ontruimen, te zullen houden aan de uitspraak hunner vroegere scheidslieden Wilhem, graaf van Lymburg, heer van Broick, heer Ghiisbert van Brunchorst, heer van Bathenburg en Anholt, heer Goessen Steck en heer Ott van Wylneke, ridder.
In den jaeren onss Heren dusent vierhondert cyn ind tsestich, des neisten Donresdach nae den heyligen Kersdach.
Oorspr. (Inv. no. 222). De zegels van de beide oorkonders verloren.

50 Geryt van der Coernhorst Hermanszoon verklaart, dat hij de helft van een stuk land in den lande van den Berge in Bergherdiick, waarvan de andere helft hem reeds toebehoorde, gekocht heeft van jonker Diderick, heer tot Wisch, doch verleent dezen het recht, het verkochte op bepaalde voorwaarden weder in te koopen.
Gegeven in den jare ons Heren dusent vierhondert twee ende tsestich, op sunte Valentiins dach des heligen martelers.
Oorspr. (Inv. no. 110). De zegels van Geryt en zijn broeder Willem van der Coernhorst verloren.

51 Derick, heer ter Horst, drost 's lands van Zutphen, oorkondt, dat Sweder Cleyncken voor hem en gerichtslieden heeft verklaard, dat jonker Derick, heer tot Wisch, de jaarlijksche rente van 15 rijnsgulden uit de Ykcnberchsche tiend in het kerspel Doetinchcm, die hij hem verkocht heeft, op bepaalde voorwaarden zal mogen aflossen.
Gegeven in den jaer ons Heren dusent viirhondert drie ende tses tich, op den Sondach Judica in der vasten.
Oorspr. (Inv. no. 131). Met het zeer geschonden zegel van den drost in groene was.

52 Bernt Luesinckait, richter in het kerspel Doetinchcm, oorkondt, dat Sweder Clentken voor hem en gerichtslieden verklaard heeft, dat jonker Johan, heer tot Wyssch, hem de Yckenberchsche tiend in dat kerspel heeft verkocht, onder voorbehoud van het recht van weder-inkoop op bepaalde voorwaarden.
Gegeven in den jaeren onss Heeren duesent viirhondert acht ende seestich, op Manendach post Letare Jherusalem.
Oorspr. (Inv. no. 131). De zegels van den richter, van de gerichtslieden Aloph van Durthe en Henrick Berntszoon Haegenbeck, geheeten die Gruetter, en van den verkooper zijn verloren.

53 Henrick van Dyepenbroick verklaart, dat hij de hoorige vrouw Mette then Grotenhuyss heeft overgegeven aan jonker Johan, heer tot Wisch, en voor haar in ruil heeft ontvangen de hoorige vrouw Mette to Edekynck.
Gegeven in den jare onss Heren dusent viirhondert ende tseventich, des Sondages op sunte Agneten dach der helger joncfrouwen.
Oorspr. (Inv. no. 78). Het zegel van Henrick van Dyepenbroick verloren.

54 Giisbert, broeder tot Wyssche, verklaart zekere overeenkomst met zijn broeder Johan, heer tot Wyssche, te hebben aangegaan betreffende zekere schuldbrieven, die hij zal trachten in te lossen.
Gegeven in den jaeren onss Heren dusent vierhondert ind tsoeventich, opten neysten Donredach nae den Sonnendage Judica.
Oorspr. op papier (Inv. no. 224). Met een klein fragment van het opgedrukte zegel van den oorkonder in groene was.

55 Henrick van Koppel, richter binnen en buiten Lochem, oorkondt, dat Lambert Selyter voor hem en gerichtslieden het goed Alerdin in het kerspel Lochem, buurschap en mark van Oelde, heeft overgedragen aan jonker Johan, heer tot Wysch, en juffer Margrete, vrouwe tot Wysch, onder bepaalde voorwaarden, waarbij deze, dat een gedeelte van de koopsom op het goed verzekerd blijft voor een jaarlijks uit te keeren rente.
Gegeven in den jaere onss Heren duesent viirhondert enendetsoeventich, op sente Lucien dach der heliger jofferen.
Oorspr. (Inv. no. 150). De zegels van den richter en van Aleph van Dorth, gerichtsman, verloren.

56 Gerit Schepen, richter vanwege den heer tot Wysch in het kerspel van Varssevelde en van Sylvolden, oorkondt, dat jonker Johan, heer tot Wyssch, de in zijn richterambt gelegen goederen, die door wijlen Derick, heer tot Wyssch, verpand waren aan heer Giisbert van Bronckhorst, heer tot Baetenborch en Anholt, heeft ingelost en dat mitsdien het gericht hem in het bezit van die goederen heeft gesteld.
Ghegeven in den jaeren onss Heren dusent virhondert tweendetsoeventich, op den Manendaech neist nae Onser Liever Vrouwen dach [nativitatis?].
a) Oorspr. (Inv. no. 174). De zegels van den richter, van de keurnoten Berent en Engewert van Brueckhese, gebroeders, en de getuigen Henrick Wassinck, Ingerom Poesse en Berent Onkroet verloren.

57 Evert van Hekeren verklaart, dat jonker Johan, heer tot Wysch, die hem het goed den Grooten Brynck in het kerspel Roderloe heeft verkocht, gedurende 6 jaar het recht van wederinkoop voor 360 rijnsgulden zal hebben.
Gegeven in den jair onss Heren duysent vierhondert drie ende tseventich, dess Donresdaiges na sunte Mathiis dach apostoli.
Oorspr. (Inv. no. 157). Het zegel van Evert van Hekeren verloren.

58 Giisbert, broeder tot Wysch, erkent, dat burgemeesters, schepenen en raad der stad Nymegen hem alle kosten hebben vergoed, die hij gemaakt heeft, toen hij ten verzoeke van de hoofdsteden Nymegen, Zutphen en Arnhem aldaar met zijn ruiters en knechten dienst gedaan heelt tot bijstand van nu wijlen Adolph, hertog van Gelre.
Gegeven int jaer onss Heren dusent vierhondert achtentsoventich, op sunte Clemens' dach.
Oorspr. op papier (Inv. no. 229). Het opgedrukte zegel van den oorkonder verloren.

59 Wilhem, hertog van Guylge, machtigt zijn stadhouder heer Heyn rich, heer van Ghemen en Wevelkoeven, om Johan, heer tot Wissche, te beleenen met de dorpen Versevcld en Silvolden en het gericht aldaar.
Gegeven zo Hamboich in den jaren unss Heren dusent vierhundert nuyn und seventzich, up den Frydach neist na sent Appolonien daige. Oorspr. (Inv. no. 14). Het zegel van den hertog verloren.

60 Wilhem, hertog van Guylge, beleent Johan, heer tot Wissche, met de dorpen Verseveld en Silvolden en het gericht aldaar, leenroerig aan de heerlijkheid Blanckenberg, zooals wijlen heer Adolff, hertog van Guylge, Heynrich, heer van Wissche, daarmede beleend heeft.
Gegeven zo Hamboich in den jaren unss Heren dusent vierhundert nuyn und soventzich, up den Sondach Letare zo halfvasten. Oorspr. (Inv. no. 14). Het zegel van den hertog vorloren.

61 Claus van Keppell, richter binnen en buiten Lochem, oorkondt, dat jonker Johan, heer tot Wyssche, voor hem en gerichtslieden verklaard heeft 125 rijnsgulden schuldig te zijn aan Ghert Elberdinck en zijn zuster Assele, alsmede hare kinderen Albert, Derick, Johan, Jutte en Beerte Vrylinck, en dat hij deswegens een jaarlijksche rente van 10 molder winterrogge heeft gevestigd op zijn goed Tyolinck in het kerspel Lochem, mark en buurschap Barchem.
Gegeven int jaer ons Heren dusent vierhondert und negen und tseventich, oppe den elven (dusent) megede dach.
Oorspr. (Inv. no. 154). Met de geschonden zegels van Johan, heer tot Wisch, den richter en den keurnoot Henrick Veyeken, alsmede een over blijfsel van dat van den keurnoot Peter Moll, alle in groene was.

62 Johan, heer tot Wyschen, oorkondt, dat hij zijnen neef Adam van den Berghe het recht heeft verleend om de beide helften van het slag, gelegen bij de brug aan Bergerdiick, die door wijlen zijnen broeder Henrick, heer tot Wysche, verpand waren, te lossen, doch met voorbehoud van zijn eigen recht van inlossing.
In den jair onss Heren duyssent vierhundert eyn ind tachtentich, up sunte Gereons ind Victoris dach.
Opgenomen in een brief d.d, 1515 December 1 (zie no. 83).

63 Johan, heer tot Wissch, en Margretae, zijn vrouw, verklaren 153 rijnsgulden schuldig te zijn aan Johan Huetine, te wiens behoeve zij een jaarlijksche rente van 9 rijnsgulden vestigen op hun tiend in het kerspel Doetinchem, buurschap Dichteren, genaamd de wilde tiend "aver Yssell".
Gegeven in den jaeren uns Heeren dusent vierhondert drie ende tachtentich, up sinte Agathen daige virginis.
Oorspr. (Inv. no. 132). De zegels van den heer en de vrouwe van Wisch verloren.

64 Willem van Zulen verlengt den termijn van lossing eener rente van 6 1/2 rijnsgulden 's jaars, door hem verkocht aan jhr. Johan, heer tot Wysch, en verzekerd op den hof in de buurschap Oir, kerspel Genderinghen, met drie jaar.
Gegeven in den jare onss Heren dusent virhondert drie ind tachdentich, des Saterdages op sunte Andries' avent des heiligen apostels. Oorspr. (Inv. no. 142). Het zegel van den oorkonder verloren.

65 Burgemeester, richter en schepenen der stad van der Borch geven ten verzoeke van Gerardus van Boickholt, gemachtigde van jonker Johan, heer tot Wysch, vidimus van twee brieven, d.d, 1452 December 4 (no. 35) en 1458 November 3 (no. 41), en van den inhoud van een ceel, waarop aanteekening van eenige quitanties is gedaan.
Gegeven in den jaeren ons Heren dusent viirhondert drie ind tachtentich, op Dinxdaich post Thome apostoli.
Oorspr. (Inv. no. 225). Het stadszegel van Terborg vorloren.

66 Johan, heer, en Margrieta, vrouwe tot Wysch, oorkonden, dat zij een jaarlijksche rente van 60 rijnsgulden, te betalen binnen den Nyenborch, hebben gevestigd op hun tol en landweer, alsmede het goed Eskinck in de buurschap Hall, kerspel Zeelhem, ten behoeve van Lubbert van Langhen on zijn vrouw Johanne.
In den jaeren onss Heren dusent viirhondort viiff ind tachtentich, op sunto Steffens daighe prothomartyris.
Oorspr. (Inv. no. 158). Het zegel van den heer en de vrouwe van Wisch en die van Jacop van Hacforden, Wolter van Keppell en Evert van Hekeren, borgen, verloren; dat van den borg Henrick die Roede van Hekeren, in groene was, geschonden.

67 Stheven ther Storckxhorst, richter in de stad ter Borch, en Derick Lürken, Henrick Teykelenborch en Johnn Pech, schepenen aldaar, geven ten verzoeke van jonker Johan, heer tot Wyssche, vidimus van een brief d.d, 1472 September 14 (zie no. 56).
Gheschyet int jair onss Heren dusent vyerhondert ind sess ende tachtentich, ... Maenendages nae sunt Agnetis der helliger jofferen.
Oorspr. (Inv. no. 174). Het stadszegel van Terborg verloren.

68 Johan, heer tot Wyssch, en Margarita, vrouwe tot Wyssch, verklaren ann Goossen Slabbert en Lumme, zijn vrouw, verpand te hebben het Yssellslach in het kerspel Doetinchem, te lossen voor 112 1/2 rijnsgulden.
Gegeven in den jaeren onss Heren dusent viirhondert ind enen ind tnegentich, op sunt Mathiis' dage des hilligen apostels.
Oorspr. (Inv. no. 123). Met het zegel van den heer van Wisch in groene was.

69 Hoor Oiswailt, graaf van den Berghe, heer van den Bylant etc., vanwege zijn jongste dochter Walburgh, gravin van den Berghe, en jonker Johan, heer tot Wysch, vanwege jonker Henrie, zijn eenigen zoon, maken huwelijksvoorwaarden.
Gegeven ind geschiet in den jaeren onss Heren duyscnt vierhondert viiff indt negentich, upten neesten Vrydach nae sunte Pontinens dach.
a) Oorspr. (Inv. no. 230). De zegels van Oiswailt, graaf van den Berghe, Johan, heer tot Wysch, Henrie, zoon tot Wysch, en van de huwelijkslieden Ludolph van den Berghe, heer tot Hedelll, Adam, broeder van den Berghe, Wilhelm, jonggraaf van don Berghe, Giisbertt, broeder tot Wysch, en Jacob van Bronckhorst, heer tot Batenborch en Anholt, verloren.
b) Ongeveer gelijktijdig afschrift op papier (Inv. no. 230).

70 Jacob van Bronckhorst, heer tot Bathenborch en Anholt, verklaart van zijnen oom Johan, heer tot Wysch, te hebben overgenomen zekere schuld van 84 rijnsgulden aan heer Johnn Wassinck, pastoor te Etten.
Gegeven, in den jaeren unss lieren dusent vyerhondert viiff ind tnegentich, up Dynxdach na Ambrosii episcopi et confessoris.
Oorspr. (Inv. no. 220). Het zegel van Jacob van Dronckhorst verloren.

71 Burgemeesteren, schepenen, raad en gildemeesteren der stad Arn hem oorkonden, dat zij jonker Johan, heer tot Wysch, 55 rijnsgulden schuldig zijn, te betalen op het huis te Averhaigen in het ambt van Veluwenzoem, kerspel Velp, op bepaalde voorwaarden.
Gegeven int jair ons Heren dusent vierhondert ende viiff ende, tnegentich, des Manendages na den Sonnendach Cantate. Oorspr. (Inv. no. 227). Het zegel der stad Arnhem vorloren.

72 Gerit Gruter en Gerit Pennynck, schepenen te Doisborch, oorkon den, dat Engell Convent en zijn vrouw Theodrica aan de broederschap van Sunte Katherine van Senis aldaar hebben verkocht een kooltuin achter den stadsmuur tegenover het Grote Convent.
Gegeven int jair ons Heren duysent vicrhondert viiffindtnegentich, ipso die Odulphi confessoris.
Oorspr. (Inv. no. 299). De zegels der beide schepenen verloren.

73 Johan van der Hoey de jonge, richter te Doetinchem, oorkondt, dat in het gericht aldaar jonker Johan, heer tot Wisch, en Margareta, vrouwe tot Wisch, aan Reynolt van Aesswiin hebben verkocht een rente van 24 rijnsgulden 's jaars, verzekerd op den windmolen voor de stad Doetinchem, twee halve hoeven te Ysenvoerde, heer Berntz slag, den Wettem en de groote en kleine Kolvert.
Gegeven in den jaeren onss Heren dusent vifhondert ind een, des Saterdages nae den Sondach Letare Jherusalem in den vasten.
a) Oorspr. (Inv. no. 118). Met het zwaar geschonden zegel van den heer van Wisch in groene was. Die van den richter en de gerichtslieden Symon van Holt en Derick toe Brunsfelt verloren.

74 Jorys van Lenep, richter te Gendringen en Etten vanwege heer Oisswalt, graaf van den Berge, oorkondt, dat jonker Johan, heer tot Wyssch, en juffer Margriete, vrouwe tot Wyssch, voor hem in het gericht ten behoeve van Henrick van der Hoevelick een jaarlijksche rente van 12 rijnsgulden verzekerd hebben op hunne goederen den hof te Verseler en den hof te Oer, in de buurschappen Verscler en Oer onder Gcnderingen gelegen, alsmede op hunne goederen onder Etten. Geschiet in den jaeren unss Heren duysent viiffhondert ind III, upten Dinxdach post Lucie virginis.
Afschrift op papier (Inv. no. 143).

75 Johannes, heer van Wyssch, bannerheer etc., presenteert aan den officiaal van den aartsdiaken en proost van Embrica heer Henricus Wassinck als vicaris van het altaar van St. Maria in de kerk te Etten in de plaats van wijlen heer Egidius Doys.
Anno Domini millesimo quingentcsimo sexto, ipso die Silvestris pape.
Oorspr. (Inv. no. 87). Het zegel van den oorkonder vcrloren.

76 De officiaal van den proost en aartsdiaken van St. Martinus te Embrica bekrachtigt de door heer Johannes van Wysch gedane presentatie van heer Henricus Wassynck als vicaris van het altaar van de H. Maagd in de kerk te Etten in de plaats van heer Egidius Doys.
Datum et actum Embrice in domo habitacionis nostre solite, sub anno a nativitate Domini millesimo quingentesimo septimo, indictione nona, die vero Veneris decimaquinta mensis Januarii, pontificati ssanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Julii divina providencia pape secundi, anno eius tercio.
Oorspr. (Inv. no 87). Het groote zegel ad causas van den officiaal verloren.
Met de signatuur van den notaris Wilhelmus de Puteo.

77 Henrick, heer tot Ghent, erfhofmeester, Carselis van Scherpenzeell, richter te Arnhem, Herman van Velen, drost des lands van Zutphen, en Michiell van Bambergen, opperbevelhebber, sluiten als raden des hertogen een overeenkomst met jonker Johan, heer tot Wisch, waarbij bepaald wordt, dat het huis ter Wildenborch, alsmede het Wissche huis en het vlek ter Borch, open huizen voor den hertog zullen zijn, voor hetwelk de drost op het, huis ter Borch, Johan van Sclbach, zorg zal dragen, aan wien de hertog een schildboortigen man zal mogen toevoegen.
Op Vrydach nae sent Lucas' dach anno etc. duodecimo. Opgenomen in den brief d.d, 1512 Octobor 23 (no. 78).

78 Kairle, hertog van Gelre, bekrachtigt de overeenkomst, door zijn raden met zijn vroegeren vijand Johan, heer tot Wysch, aangegaan en omschreven in de akte, d.d, 1512 October 22 (no. 77), die in dezen brief is opgenomen.
Int jair onss Heren duysent viiffhondert ind twclff, op Satersdach nae sont Lucas' dach.
Oorspr. (Inv. no. 228). Mot de handteekening van den hertog, wiens zegel verloren is.

79 Kaerll, hertog van Gelre, oorkondt, dat de door Johan, heer tot Wyssch, van zijn onderzaten geheven schatting tot betaling van het onderhoud van 's hertogen knechten in de stad Borch niet te kort zal doen aan zijn hoogheidsrechten.
Int jair onss Heren dusent viiffhondert ind dertthien, up Vridach post Dominicam Judica.
Notarieel afschrift (c. 1540) op papier (Inv. no. 59).

80 Johannes, heer van Wyssch, bannerheer, draagt wegens het overlijden van heer Gerardus Ketell alias Zutphanie, priester, aan den proost en aartsdiaken van St. Martinus te Embrica als pastoor te Etten voor heer Andreas Yscrcn, priester.
Anno Domini millesimo quingentesimo decimo tercio, octava mensis Augusti.
Afschrift (minuut?) op papier (Inv. no. 80).

81 Johannes, heer van Wyssch, presenteert aan mr. Johannes Poeken, proost van Embrica en aartsdiaken van Trajectum, of diens officiaal Johannes Boeckholt, priester, voor het vicariaat van St. Mathias altaar in de kerk te Castrum en voor dat van St. Johannes Baptista en (St. Johannes) Evangelista in de kerk te Etten, als opvolger van heer Theodericus de Trier.
Datum anno Domini millesimo quingentesimo decimo quarto, prima die mensis Augusti.
Oorspr. (Inv. no. 95). Het zegel van den oorkonder verloren.

82 Bernt Louwerman verklaart, dat jonker Johan, heer tot Wysch, hem het recht heeft overgedragen om een slag lands in Bergerdiick bij de brug, in 1481 verpand aan Adam van den Berghe en later door Frederick van den Berghe, heer tot Hedell, aan Willem van Reken, oom van Bernt voornoemd, verpand, op bepaalde voorwaarden te lossen.
Gegeven in den jaer ons Heren duysent viiffhondert ind viiftyen, in crastino Andree apostoli.
Oorspr. (Inv. no. 110). Het zegel van Bernt Louwerman verloren.

83 Johan, heer tot Wisch, oorkondt, dat hij zijn recht van inlossing, bedoeld in den in dezen opgenomen brief (d d, 1481 October 10; zie no. 62), heeft overgedragen aan Bernt Louwerman, op bepaalde voorwaarden.
Gegeven in den jair onss Heren duyssent vieffhundert ind viefftiinn, in crastino Andree apostoli.
Afschrift op papier, gedateerd 1602, in Inv. no. 110.

84 Reiner Raschorn, drost, te Lichtenforde vanwege jonker Joest, heer en graaf van Brunckhorst en Borkeloe, oorkondtt, dat deze en zijn echtgenoote ten behoeve van Johan Vosshorst, poortwachter te Lichtenforde, diens vrouw en kinderen een huisje met land tusschen Lanckfeldes camp en Weell, in de buurschup Suwent, dienstvrij hebben gemaakt.
Gegeven in den jaere unsers Herrn dusent viffhondert sestiene, up (h)eiligen dage Barnabe apostoli.
Afschrift op papier, gegeven door den gerichtsschrijver te Lichtenvoorde (Inv. no. 194).

85 Margrite, vrouwe tot Wysch, erkent verpacht te hebben aan Dirck Hartwiick en Wylborch, zijn vrouw, voor hun leven het land de Peckeler in het kerspel Etten.
Anno etc. unde sestyen, upten Frydach post Gally. Afschrift in Inv. no. 24, fol. 1.

85a Johan en Margrieta, heer en vrouwe tot Wyssch, erkennen schuldig te zijn aan de kerk in de stad Borch 50 goudguldens, en geven daarvoor een rente van 3 goudguldens 's jaars gaande uit het goed Hommeldijck in het kerspel Zylvolde.
Oorspr. (Inv.nr. 309); het zegel van den oorkonder is verloren.

85b Jonker Frederick, heer toe Vorst en Keppel, heer Garret van den Lychtenhorst, pastoor te Humell, en Claes van Greffelickhem anders Griiss genant, namens jonker Johan, heer toe Wyess, ter eenre, en Garret van Zulen en Johan van Lenypp namens Wyllem en Henrick van Zulen, gebroeders, welke partuen in geschil waren over een achterstallige schuld en renten, bepalen dat de heer van Wysch zekere betalingen zal moeten verrichten.
Oorspr. op papier (Inv.nr. 315), ondertekend door partijen en de 1e, 2e en 4e arbiter.

86 Walburgh van den Berghe, vrouwe tot Wysch, weduwe, erkent, dat zij van de 336 gulden, bedoeld in den brief van denzelfden datum (zie no. 87), het vruchtgebruik heeft ontvangen en zich daarvoor verbonden heeft het Hoppenslach 25 Januari 1523 te lossen.
In den jaer onss Hern duysent viiffhondert ind negenthien, up onser liever Vrouwen (ave)nt Lichtmisse.
Afschrift op papier in Inv. no. 138.

87 Giisbert, broeder tot Wysch, als momber van Joachim, heer tot Wysch, zijnen neef, en Walburgh van den Bergh, vrouwe tot Wysch. weduwe, oorkonden, dat zij aan Engelbert van Schrieck het weiland , het Hoppenslach in het kerspel Etten hebben verpand, met recht van inlossing voor 336 Philipsgulden.
In den jair onss Hcrn duysent viifhondert ind negenthien, up onser liever Vrouwen avent Lichtmisse. Opgenomen in een vidimus van denzelfden datum (zie no. 86).

88 Joachym, heer tot Wyssch, oorkondt, dat hij het goed Venrekynck in het kerspel Zellem, buurschap Oesterwiick, aan Johan ten Roesen- garden en zijn huisvrouw Mechteldt op bepaalde voorwaarden heeft verpand.
In den jair duysent viiffhondevt ende twynttych, upten negenden dach der maent Julii.
Afschrift op papier (Inv. no. 163).

89 De bevelhebbers them Berge verzoeken jr. Joachim, heer tot Wysch, te antwoorden op een hem onlangs door hen namens den onmondigen graaf van den Berghe geschreven brief, die betrekking had op zijn pachters in het graafschap van den Berghe.
Geschreven up Saterdach post Quasimodo geniti, anno etc. XXI. Oorspr. op papier (Inv. no. 233*).

90 Conraidt van Bremth geeft quitantie van 250 goudgulden, die jonk-vrouwe Waelberch, dochter van den Berghe, weduwvrouwe tot Wisch, hem schuldig is geweest, en belooft haar ook te zullen vrijwaren voor eischen wegens geleden schade door zijn zwager mr. Peter van Berchem.
Gegeven anno XVe ind einundtzwentzich, des (ne)isten dages nae sint Annen dach.
Oorspr. op papier (Inv. no. 231). Met het opgedrukte zegel van den oorkonder in groene was.

90 Cairle, hertog van Gelre, beveelt zijnen neef Joechem, heer tot Wisch, hem vijf gewapende mannen te leveren, waartoe hij als zijn leenman verplicht is.
Gegeven in onser stat Arnhem op sento Peterss avent ad vincula, nostro sub secreto, anno etc. XXI.
Oorspr. op papier (Inv. no. 233*). Met de handteekening van den hertog, wiens opgedrukt secreetzegel in roode was nagenoeg verloren is.

91 Giisbert, broeder tot Wysch, presenteert aan den proost en aartsdiaken van St. Peter te Utrecht of diens officiaal voor de vicarie der Moeder Gods in de kerk te Velp in de plaats van Herman van Groene, priester, Johan Boegynck, priester.
Geschyet ind gegeven int jair dusent viiffhondert ind tweendetwintich, op sunt Severinus' dach des heilighen byschops ind confessoirs.
Oorspr. (Inv. no. 99). Het zegel van den oorkonder verloren.

91a Walburch van den Berghe, vrouwe tot Wysch, weduwe, en Joachim, heer tot Wysch, erkennen verkocht te hebben aan Derick Dammert, burger te Embrick, een rente van 24 rijnsche guldens 's jaars, gaande uit het land die Wesselbrinck in het kerspel Etten naast de Evenkamp op de Haven te Wyssch.
Afschrift (Inv.n.314), gecollationneerd door... Giir, notaris te Emmerik.

91b Joachim, heer (van Wisch) erkent verkocht te hebben aan Wilhelm ten Boickenhorst gend. Scheper, burger te Embrick, een rente van 24 rijnsche guldens, gaande uit de Wasselbrinck bij de Evenkampff op de Haeven to Wiss.
Afschrift (Inv.n.314) gecollationneerd door nataris Goswin Wasserleiter.

92 Joachym, heer tot Wyssch, verklaart op zekere voorwaarden voor 12 jaar verpacht te hebben aan Jan Loilkes twee stukken land in het kerspel Ellynckem, genaamd de Koemaet en de Zeelkenmaet.
In den jaer duysent viiffhondert viiffindtwinttich, up Maenendach post Lambert: episcopi.
Oorspr. op papier (Inv. no. 135). Met de handteekening van den heer van Wisch.

93 Evert ten Nottele en Derryck Paessen, schepenen, der stad Borch, oorkonden, dat Johan ten Roesengarden verklaard heeft, op grond van de uitspraak in een voor den landdrost binnen Doetinckhem gevoerd geding een overeenkomst te hebben gesloten met Johan Styelkens (optredende voor den jonker van Wyssch) tot ruiming van Heynenkamp bij de oude landweer en Asszynckgoed, beide in het kerspel Zellem gelegen, ten behoeve van den jonker voornoemd.
Actum upten thienden dach in Mey anno viiftienhondert sess ende twynttych.
Oorspr. op papier (Inv. no. 161). Met het opgedrukte zegel der stad Terborg in groene was.

94 Joachim, heer tot Wyssch, verklaart met recht van wederinkoop verkocht te hebben aan Rycke Ryckcrs en zijn vrouw Heile een maat land, genaamd de "Cleyne Kolvart", gelegen in het kerspel Doetynchem, buurschap Oissell, aan de Belhemer beek.
Geschiet int jair onses Heren viiftienhondert ind sess ind twyntich, op sunte Marlens avont in den wynter.
Notarieel afschrift op papier (Inv. no. 125). Met de handteekening van don notaris Bernhardus Gryse alias Moirbeck.

95 Dr. Wynanth van Arnhem en Henrick die Graeff, erfvoogd van Erckelens, raden des hertogen van Gelre, eenerzijds, en Amelis van Zulen van Nyvelt. domdeken van Utrecht, en Thomais Nykyrck, koorbisschop, anderzijds, beslechten een geschil over de erfenis van Johan en Margriet, heer en vrouwe van Wyssch, en van Jorien, dochter van Wyssch, tusschen Joachym, heer van Wyssch, en zijn tante Margriete, dochter van Wyssch.
In dem jair duysent viiffhondert soeven ind twinttich, upten sesten dach Februarii.
Oorspr. (Inv. no. 233). Met de handteekening van den heer van Wisch. Zijn zegel en die zijner tante en van de scheidslieden verloren, terwijl de handteekening der tante ontbreekt.

96 Kairll, hertog van Gelre, beleent Joachym, heer tot Wisch, met het huis ter Borch als open huis, met den voorburcht en den singel aan den Alden Ysel.
Gegeven in den jair onss Heren duysent viiffhondert ind acht ende twyntich, opten negen ende twyntichsten dach Martii.
Oorspr. (Inv. no. 1). Het zegel van den hertog verloren.

97 Anthonnis die Groete, richter te Versevelt en Sylvolden vanwege jonker Joachim, heer tot Wyss, oorkondt, dat in het door hem gespannen gericht verschillende personen in den breede vermelde getuigenverklaringen hebben afgelegd betreffende het bezit en gebruik van de steeg tusschen de goederen Schylderinck en Semeldinck.
Anno Domini XVc ind negenontwyntich, altera Georgii martiris.
Oorspr. op papier (Inv. no. 179). Met het opgedrukte zegel van den richter in groene was.

98 Joachim, heer tot Wysch, oorkondt, dat hij den van den hertog van Cleve in pand gehouden tol binnen en buiten de stad Soest", die greven schult toll", heeft overgedragen aan zijn neef Godert Ketteler, ridder, drost te Elfervelde, onder voorbehoud van het recht van wederinkoop.
Gegeven int jaer ons Heeren duysent viiffhondert dartich, den thien dach Januarii.
Oorspr. (Inv. no. 165). Met de handteekening van den oorkonder, wiens zegel verloren is.

99 Joachem, heer tot Wisch, erkent nog 114 goudgulden ontvangen te hebben van Johan Louwerman op het hem verpande weiland, aan Bergerdiick gelegen.
In den jair onss Heren vieffthienhondert inde dertich, op sunte Augustinus' dach.
Afschrift op papier, gedateerd 1602, in Inv. no. 110.

100 Joachym (heer van Wisch), schrijft aan Wyllem Kemmerlynck van Brevort verschillende instructies voor de bewaring van zijn huis (Wisch). Des Gusdaggis na Wallintiins anno XXXI.
Oorspr. op papier (Inv. no. 234). Met de handteekening van Joachym, heer van Wisch.

101 Johan Scheiffart van Meraide, heer tot Hemmersbach en Clermonde, ambtman te Leidboirch, maakt huwelijksvoorwaarden met Ermgart, dochter van wijlen Henrich, jongheer tot Wyss, en Walburgh van dem Berghe.
Gegebenn, gedadinght unnd geschyet im jair uns Herenn funfftzeynhondert dryssich undd tzweynn, uff Frydach sanet Lucas' dach den achttziendestenn dach Octobris.
Oorspr. (Inv. no. 237). Deze brief is bezegeld geweest door den bruidegom, de bruid, haren broeder Joachym, heer tot Wisch, de huwelijksvrienden van den bruidegom Diderich van Bronchorst en Battenborgh, heer tot Honepel, Wernher van Pallanth, drost van het land van Wassenberg, Scheiffart van Meraide, heer tot Bornheim, Diderich heer tot Mylendonck, Drachenfeltz en Meyderich, drost te Mentfort, Wilhem van Vlodorff, heer tot Oldenkirchenn, Dalenbroich en Leuth, Ruytger van Voltbrucken, alsmede die der bruid Jorigen van Sheyn, graaf tot Witgensteyn, proost te Soest en domkapelaan, Frederich, graaf tot Biehalynghenn, domheer te Keulen, Johann graaf tot Salm, heer totReyfferscheit, Diick en Alffter, erfmaarschalk, Jorgenn, graaf tot Lymborgh, heer tot Steirhem, en Gadert Kettler, ridder, drost to Elffervelde; daarvan is alleen dat van Wernher van Pallanth, in groene was (geschonden), aanwezig.

102 Johann Scheiffart van Meraide en Ermgart van Wyssch, heer en vrouwe van Hemmersbach en Clermont, ambtman en ambtsvrouwe te Leidborch, verduidelijken hunne bedoeling, uitgedrukt in den brief d.d, 1532 October 18 (no. 101), waardoor deze is gestoken, in het bijzonder ten aanzien van het hun verpande ambt en slot Leydtborch.
Gegeven in den jairen unsers Heren duysent vunffhondert vier ind drissich, uff den vunfften dach des maendts Maii.
Oorspr. (Inv. no. 237). De zegels van de oorkonders, van Heynrich van Slyckum en Albert Schillynck, alsmede het schepenzegel van Liedberg, verloren.

103 Karle, hertog van Gelre, bevestigt de verpachting door zijn rentmeester Frederick van Zulen van den tol in de oude landweer voor 6 jaar aan Johan Koster.
Den XXIIIIen dach Julii anno etc. XXXV.
Afschrift op papier in Inv. no. 159.

104 Joachym, heer tot Wyssch, maakt, gereed om in dienst van den keizer tegen den koning van Vranckreich op te trekken, zijn testament, waarbij hij zijn zuster Irmgart van Wisch, weduwe van Clermont, tot eenige erfgename. benoemt en legaten vermaakt aan zijn vier natuurlijke kinderen Henrick, Gissberth, Joachym en Margriet, terwijl hij de lijftocht van zijn vrouw bevestigt en zijn moeder een jaarrento vermaakt.
Uff Satersdach den XXVIIIten Aprilis anno etc. XXXVII.
Afschrift op papier (Inv. no. 235).

0443 Heerlijkheid Wisch

Inventaris

5. Regesten

Delen

Doorsturen per email

Delen via Facebook

Delen via Twitter

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Favoriet of een notitie maken

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Stuur een reactie naar Gelders Archief

104

Joachym, heer tot Wyssch, maakt, gereed om in dienst van den keizer tegen den koning van Vranckreich op te trekken, zijn testament, waarbij hij zijn zuster Irmgart van Wisch, weduwe van Clermont, tot eenige erfgename. benoemt en legaten vermaakt aan zijn vier natuurlijke kinderen Henrick, Gissberth, Joachym en Margriet, terwijl hij de lijftocht van zijn vrouw bevestigt en zijn moeder een jaarrento vermaakt.
Uff Satersdach den XXVIIIten Aprilis anno etc. XXXVII.
Afschrift op papier (Inv. no. 235).

Datering:

1537 April 28

Toegangsnummer:

0443 Heerlijkheid Wisch

laatste wijziging 23-01-2021

104a Anthonys 's Groten, richter van Verssevelt en Zylfoelden namens den hertog van Gelre en den graaf van den Berghe, oorkondt dat Reimar Herssynck erkende ontvangen te hebben van Jenneken Brantz, bewaardster van O.L.Vr. te Borch, 24 goudguldens, waarvoor hij verkoopt een rente van 28 brabantsche stuivers 's jaars, gaande uit het goed Cleyne Herssinc en Herssynckmaet onder Verssevelt.
Oorspr. (Inv.nr. 310), met het geschonden zegel van den oorkonder.

105 Wynant van Dornynck en mr. Arnt van den Gruythuyss, schepenen te Arnhem, oorkonden, dat verschillende lieden getuigd hebben, dat, toen Vorsten[borch] vanwege den hertog een aanspraak deed op Ovelacker, Ercklens tot deze zeide, dat, indien Wysch hier ware, hij zich evenzeer gerechtigd zou achten.
Gegeven int jaer onss Heren duysent viiffhondert ind acht ind dertich, dess Dynxtaghes post Marie Magdalene.
Oorspr. op papier (Inv. no. 236). Met de opgedrukte zegels der beide schepenen.

106 Jacob Kanys, der rechten licentiaat, Herman van Bonenborch genaamd Van Honsteyn, Ott van Mekeren en Thomas van Triest oor konden, dat zij een magescheid hebben tot stand gebracht tusschen juffer Ermgart, dochter tot Wysch, weduwvrouwe tot Clermont, en Thomas van Apelteren, waldgraaf, over de goederen van wijlen Johan Scheyffert van Merade, heer tot Clermont en ambtman te Liidborch, welke goederen, in de landen van Gelre en Cleve gelegen, waren vererfd op Henrick van Apelteren, heer tot Persyngen, den vader van Thomas voornoemd, terwijl juffer Ermgart daarop als weduwe rech ten deed gelden; dat Thomas van Apelteren daarbij afstand heeft gedaan van de nalatenschap, met uitzondering van zekere goederen in de maalschap Loet in den Duyffelt, tynsen in de heerlijkheid Malden en in het kerspel Ewiich en de helft van een bosch in Wiilreberch, op bepaalde in den brief omschreven voorwaarden.
Geschiet ende gegeven int jaer ons Heren dusent viiffhondert achtende dertich, op Sonnendach nae sente Victoirs dach.
Oorspr. (Inv. no. 238). Met de geschonden zegels van Jacob Kanys, Herman van Bonenborch gen. Van Honsteyn en Ermgart van Wisch in groene was. Die van Ott van Mekeren, Thomas van Triest en Thomas van Apelteren verloren.

107 Luloph van Achtefelt, stadhouder en richter van Sander Schimmelpenninck, scholtis te Zutphen, geeft een uittreksel uit het gerichtsboek, houdende de op denzelfden dag ingewonnen getuigenverklaringen in het proces tusschen Joachim, heer tot Wysch, en den heer van Rosendaell over het huis te Averhagen.
Op Manendach post Lebuini episcopi, anno etc. XXXVIII.
Oorspr. op papier (Inv. no. 182). Met het opgedrukte zegel van den stadhouder-richter in groene was.

108 Joergen, graaf tot Lymborch, heer tot Styromb, en Irmgardt, dochter tot Wyschs, weduwe tot Clermondt, ambtsvrouwe te Leidbergh, maken hunne huwelijksvoorwaarden.
Gegeven im jaere nach der gebuerth unsers Heren Jhcsu Christi thausent funffhundert neun und dryssich, uff Dinstach nach den heiligen Dryekoeningen, den sebenthen dagh Hardemaents.
a) Oorspr. (Inv. no. 239). De zegels van den bruidegom, van zijn huwelijksvrienden Joirgen, heer tot Sein, graaf tot Wytgensteyn, dom-kapelaan en proost van St. Gereon en der Apostelen te Keulen, en diens broeder Wilhelm, ook heer tot Sein en graaf tot Wytgensteyn, van de huwelijksvrienden der bruid Friderich, graaf van Bychlingen, koorbisschop te Keulen en domdeken te Straatsburg, Wilhelm, graaf tot Neuwenaer en Moersse, heer tot Bethbur, Gumprecht, graaf tot Neuwenaer, heer tot Alpen, erfvoogd te Keulen, alsook van haren broeder Joachym heer tot Wyssch, verloren.
b) Oorspr. (Inv. no. 239). Dezelfde zegels als aan het stuk, onder a) bedoeld, ook hier verloren, met uitzondering van dat van Joachym, heer tot Wyssch, in groene was, doch licht geschonden.

109 Waelbricht van den Berghe, vrouwe tot Wyssch, weduwe, erkent, dat haar rentmeester Peter Vuerknecht haar wegens zijn laatste rekening niets schuldig is gebleven.
Gegeven in den jaren ons Heren viifftiinhondert ind negeninddarttich, altera die Inventionis sancte Crucis.
Oorspr. op papier (Inv. no. 30). Met de handteekening van de oorkondster.

110 Claes van Greffelichen genaamd Griis, stadhouder van Jacop Harop, richter te Hummell, oorkondt, dat Frederick van Zuylen voor hem en gerichtslieden heeft opgedragen aan Joachim, heer tot Wyssch, de Heckerenshofstede in het kerspel Hummell, een jaarlijksche rente van 2 Emder gulden uit het goed Sibelick van Jan van Middachten en een zoodanige rente van 1 1/2 Emder gulden uit. het goed Herickhorst van Gerit Hamynckx.
Geschiet in den jaere ons Heeren duysent viiffhondert negen ende dartich, den VIIen dach Octobris.
Oorspr. (Inv. no. 148). Met de handteekening van den verkooper, wiens zegel, evenals dat van den stadhouder-richter, verloren is.