“Langetermijndenken zit in onze genen”

Interview met dijkgraaf mw. Tanja Klip-Martin

"Waterschappen kijken verder dan de korte termijn", zegt Tanja Klip-Martin, dijkgraaf van het Waterschap Vallei en Veluwe met enige nadruk. "Langetermijndenken zit in onze genen." Waterbeheer heeft een verre horizon nodig. Archieven, waarin de kennis van het verleden deels ligt vastgelegd, spelen daarbij een niet onbelangrijke rol, meent de dijkgraaf. "Of het nu gaat om te veel of te weinig water, we hebben geleerd om het verleden te gebruiken om de toekomst slim en goed vorm te geven. Met oude kaarten of verhalen kun je bijvoorbeeld zien dat ergens water bleef staan. Daar is een natuurlijke diepte, waar je gebruik van kunt maken bij waterberging."

Het verleden interesseert Klip-Martin persoonlijk óók. Ze studeerde kunsthistorie en archeologie. Archieven behoorden tot haar portefeuille, toen ze gedeputeerde in de Provincie Drenthe (2005-2013) was. De dijkgraaf herinnert zich nog dat ze vele jaren geleden tijdens een onderzoek een archiefdienst bezocht, waar ze een kop koffie gepresenteerd kreeg naast de 17e-eeuwse stukken die ze raadpleegde. “Dan is een gedigitaliseerd archief toch veiliger”, lacht ze.

_{“Je kunt de geschiedenis van Nederland illustreren aan de hand van de ontwikkeling van de waterschappen. Van een paar duizend waterorganisaties, ontstaan in de jaren vanaf de middeleeuwen naar 22 waterschappen nu.”}

Wat betekent het archief voor het Waterschap Vallei en Veluwe?
"Archieven zijn belangrijk voor ons eigen handelen en geheugen. En natuurlijk voor een democratische besluitvorming. We moeten verantwoording kunnen afleggen over de besluiten die we genomen hebben. Bijvoorbeeld hoe bepaalde tarieven tot stand zijn gekomen. Een betrouwbaar archief is daarbij een soort onafhankelijke database." Kernachtig vat de dijkgraaf het samen: "Er is geen democratische verantwoordelijkheid zonder verantwoording." Klip-Martin herinnert zich een voorval, waarbij archieven een uitkomst brachten. "Iemand claimde een keer een schadevergoeding van een miljoen, omdat we zijn grond vervuild zouden hebben bij het uitbaggeren van een watergang. We konden uit de archieven halen dat zijn vader daar bezwaar tegen had gemaakt en dat we zijn perceel hadden overgeslagen. Dus hij kon niets claimen".

Waarom koos het Waterschap ervoor om zijn archieven onder te brengen bij het Gelders Archief?
"Niet alleen water is van ons allemaal, maar ook de geschiedenis en de archieven zijn van ons allemaal. Het Gelders Archief is bezig met het opbouwen van een e-Depot. Jullie hebben veel kennis in huis om ons te kunnen helpen ons archief op een goede manier digitaal op te zetten."
Daarnaast hecht de dijkgraaf veel waarde aan de kwaliteit van de dienstverlening voor het publiek. "Jullie zijn heel bewust publieksvriendelijk en willen de burger centraal zetten. Jullie streven naar optimale beschikbaarheid en begeleiding."

Hoe digitaal is het Waterschap?
Klip-Martin merkt de invloed van de digitalisering ook goed bij het Waterschap zelf. "We hebben een digitaal postsysteem en dat geldt bijvoorbeeld ook voor de vergaderstukken. We bouwen dit uit naar een systeem, waarbij klanten en inwoners alleen nog digitaal met ons kunnen communiceren." De dijkgraaf glimlacht als ze naar haar tafel kijkt, waarop nog flink wat papieren stukken liggen. "Maar het duurt nog wel even voor we honderd procent digitaal zijn." Binnen de waterschapsburelen lopen steeds vaker mensen rond, die alleen nog een tablet bij zich hebben, constateert ze.

Wat verwacht het Waterschap van de samenwerking met het Gelders Archief?
Het e-Depot vindt de dijkgraaf een belangrijk aspect in de samenwerking met het Gelders Archief. "Ik verwacht dat het e-Depot een hele veilig manier van opbergen en zeker stellen is. En dat de toegankelijkheid en de snelheid waarmee je toegang hebt groter zullen zijn." Daar plukken in de ogen van de dijkgraaf straks ook de onderzoekers en inwoners van ons gebied de vruchten van.